Τοξικοί, κλειστοί σταθμοί στον περίβολο του πανεπιστημίου. Μια άγνωστη έκθεση.

Terminal
Τοξικοί, κλειστοί σταθμοί στον περίβολο του πανεπιστημίου. Μια άγνωστη έκθεση.

γράφει ο  Απόστολος Θηβαίος.

Διαβάστε όλες τις επιφυλλίδες του Απόστολου Θηβαίου στο 24grammata.com κλικ εδώ

Η ζωή είναι ένα πορνείο δίχως τοίχους, ευαγγελίζεται ο Ζαν Ζενέ δεκαετίες πριν, προσφέροντας στο κίνημα του ρεαλισμού την κυνική επιχειρηματολογία που χρειάζεται προκειμένου να πείσει για την αυθεντικότητα του περιεχομένου του. Η ιδιότητα του χώρου μόνο τυχαία δεν είναι, καθώς εκεί συμβαίνουν έρωτες, δολοφονίες, τρομερές διαστροφές. Εκεί εξαντλούνται νευρασθενικοί, γηραιοί έμποροι δοκιμάζοντας τη χρυσή, εφηβική τριετία. Αυτοί οι γυμνοί άνδρες και οι γυναίκες που παλεύουν σώμα με σώμα μες στα δωμάτια είναι οι αληθινοί μάρτυρες της εποχής. Ο Ζαν Ζενέ είναι από καιρό πια νεκρός και αυτό το πορνείο μπορεί πια να χαρακτηρίσει τη σύγχρονη σκηνογραφία.
Ο αφορισμός του Ζενέ προσφέρει μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για παραλλαγές και συμπεράσματα. Ανάμεσα σ΄αυτά μπορεί κανείς να παραδεχτεί πως αν η ζωή είναι ένα πορνείο δίχως τοίχους και αν η τέχνη μιμείται τη ζωή, η πιο θερμή, καλλιτεχνική ευαισθησία δεν μπορεί παρά να είναι η σχεδόν η αναπαράσταση του καινούριου κόσμου. Με την ηθική του, τις βαναυσότητες, τη σκληρή επιφάνεια και το λαϊκό αίσθημα, διαφορετικό και διαμορφωτικό για κάθε εποχή και κοινωνία.Το πορνείο, το οποίο καθώς αποδείξαμε αποκτά μια πολύ ευρύτερη έννοια διαθέτει μια εφιαλτική χωρητικότητα. Μες στον όγκο και τη σημασία του μπορεί να χωρέσει ολόκληρος ο εμπορικός αυτός κόσμος. Είναι νωπές οι εικόνες απ΄τα ποιητικά σύμπαντα του Νίκου Εγγονόπουλου και τις διαχρονικές, ελληνικές μορφές που παζαρεύουν κάτι απ΄την ιστορία ή μια υπόθεση πολύ πιο εφήμερη. Το πορνείο του Ζαν Ζενέ αναπαριστά σ΄όλο του το μεγαλείο το θλιβερό αυτό τοπίο. Η ιστορία παλαιότερα έπεισε για τους ετερόκλητους θαμώνες της, την φιλοξενία που θέτει στο επίκεντρο όλα τα γούστα των πελατών. Σ΄αυτήν την εποχή το αίσθημα της κατοχυρωμένης ασυδοσίας είναι εκείνο που διεγείρει την ανθρώπινη ψυχή. Το πορνείο είναι τώρα μια επικερδής επιχείρηση. Η τέχνη βρίσκεται και εκείνη ανάμεσα στους πελάτες, διστακτική, με τις δικτατορικές της εμμονές ακραίες όσο ποτέ, ανεξέλεγκτες. Η αναπαράσταση έχει λάβει πια διαστάσεις χιμαιρικές. Πάει να πει δηλαδή πως είναι σχεδόν απίστευτη αυτή η προσαρμογή της καλλιτεχνικής δραστηριότητας στην αλά Γουόρχωλ αναγκαστικά φανταιζί καθημερινότητα. Η ειλικρίνειά της μπορεί ν΄αγγίξει την τελειότητα. Η ευκαιρία της για ν΄αποδείξει την ταραγμένη προσωπογραφία του αιώνα δεν είναι απλά συγκινητική. Δεν είναι καν ευκαιρία, αλλά μια συνέπεια της ικανότητάς της να ωριμάζει, συντηρώντας μια απαράμιλλη αίσθηση της ιστορικότητας και του αναγκαίου νεωτερισμού.
Η καλλιτεχνική εξειδίκευση στον ρεαλισμό, παρόμοια μ΄εκείνη τη μικρή τομή του Απολλιναίρ στο πρώιμο, βιομηχανικό Παρίσι δεν συνιστά φαινόμενο αταβιστικό. Αλλά μια εγγενής ροπή της ίδιας της δημιουργίας στην επίτευξη της πιστής αναπαράστασης. Αυτή η εποχή τακτοποιεί οριστικά τις εκκρεμότητες με την αισθητική του παρελθόντος, θέτοντας όλες τις δυνάμεις της προς μια όσο το δυνατόν «φωτογραφική» εκτίμηση του αστικού, κυρίως περιβάλλοντος. Δεν μιλούμε πια για τη δημιουργία των κλειστών χώρων, αλλά για δρώμενα εικαστικά που καλούνται να εξελιχθούν μες στο ίδιο το αδιέξοδο, θέτοντας σε κοινή θέα τους μικρούς, καθοριστικούς παράγοντες ή τα μεμονωμένα δράματα που διατηρούν αυτή ακριβώς τη σημασία.
Ενταγμένη μες σ΄αυτό το πλαίσιο μπορεί κανείς να εκτιμήσει τη σπουδαία ιδέα του «Terminal» στην κλειστή έξοδο του σταθμού του πανεπιστημίου, μεσούντος του καλοκαιριού. Το κλιμακοστάσιο που οδηγεί στον σφραγισμένο σταθμό είναι γεμάτο από ακαθαρσιες. Παλιές ανακοινώσεις, υλικά διαφημιστικά, ανθρώπινη βιολογία που πραγματώνεται πάνω σ΄εκείνο το δίχως ελπίδα ή συνείδηση πρόσωπο του νεαρού. Πάνω απ΄το πρόσωπό του αιωρούνται άδεια κουτιά, στρας σε πολυάριθμο σχήματα. Οι μικρές πετονιές είναι οι τένοντες ενός άρρωστου σώματος.
Δεν θα μάθω ποτέ για την αυθεντικότητα εκείνου του περιθωριακού τύπου. Όμως τ΄άδειο, αθηναϊκό τοπίο, ο ίδιος που εκτελούσε πειστικά το είδος της πάθησής του, το μουσείο της πόλεως των Αθηνών, ευπρεπές με ερμητικά κλεισμένα παράθυρα και εισόδους, τα γράμματα που έρχονται και φεύγουν στη μικρή πρόσοψη. Μικρές και μεγάλες αντιφάσεις. Κανείς δεν γνωρίζει την πηγή ή την κατάληξή τους όταν χάνονται απ΄την οθόνη, αφήνοντας εκείνον τον διφορούμενο νέο σ΄αληθινή απόγνωση. Τίποτε πιο πειστικό απ΄την εικόνα του όταν εξαντλείται στην καρδιά του καλοκαιριού, χαμένος, ν΄αναβλύζει τη γνήσια, αστική μοναξιά.
Αυτό το σχέδιο, η ζωντανή αυτή τέχνη που καίγεται στην Αθήνα το καλοκαίρι του 2014 και για την οποία δεν θα βρεθούν καταχωρήσεις ή κριτικές είναι σπουδαία εξαιτίας της αρχικής της ιδιότητας. Η ζωντάνια της, η απευθείας μετάδοση της ανθρώπινης απελπισίας στον πιο οικείο χώρο της πόλης, λίγα μόνο μέτρα πριν απ΄την υπόγεια έκβασή της συνιστά ένα στοιχείο ασύλληπτης δυναμικής. Η απουσία του χρόνου και του χώρου, το πρόσωπο γυμνό από κάθε είδους προσδιορισμό να βιώνει το ελληνικό καλοκαίρι σε μια εποχή διάλυσης, εποχή υποκειμενικότητας. Αυτό τ΄απελπιστικό καλοκαίρι του 2014 είναι το μόνο γνήσιο για την πόλη. Όλα τα υπόλοιπα είναι μια εκδοχή της που διασώζεται ευτυχώς απ΄την τέχνη.