Δημήτρης Σταθακόπουλος Δρα Παντείου Πανεπιστημίου Δικηγόρου παρ’Αρείω Πάγω Μουσικολόγου(Διαβάστε όλη την αρθρογραφία και τις επιστημονικές μελέτες του Δημήτρη Σταθακόπουλου στο 24grammata.com κλικ εδώ)
Μιὰ βοσκοποῦλα ἀγάπησα,
μιὰ ζηλεμένη κόρη
καὶ τὴν ἀγάπησα πολὺ
ἤμουν ἀλάλητο πουλί,
δέκα χρονῶν ἀγόρι.
Μιὰ μέρα ποὺ καθόμαστε
στὰ χόρτα τ᾿ ἀνθισμένα,
-Μάρω, ἕνα λόγο θὰ σοῦ πῶ,
Μάρω, τῆς εἶπα, σὲ ἀγαπῶ,
τρελαίνομαι γιὰ σένα.
Ἀπὸ τὴ μέση μὲ ἅρπαξε,
μὲ φίλησε στὸ στόμα
καὶ μοῦ ᾿πε: Γιὰ ἀναστεναγμούς,
γιὰ τῆς ἀγάπης τοὺς καημοὺς
εἶσαι μικρὸς ἀκόμα.
Μεγάλωσα καὶ τὴν ζητῶ…
ἄλλον ζητᾷ ἡ καρδιά της
καὶ μὲ ξεχνάει τ᾿ ὀρφανό…
Ἐγὼ ὅμως δὲν τὸ λησμονῶ
ποτὲ τὸ φίλημά της.
– Πρόκειται για το ποίημα του Γεωργίου Ζαλοκώστα (1805, Συρράκο Ἰωαννίνων – 3 Σεπτεμβρίου 1858, Ἀθήνα) «Το Φίλημα» που το εξέδωσε το 1851. Το τραγούδι χρησιμοποιήθηκε στο δραματικό ειδύλλιο του Δημητρίου Κορομηλά «Ο Αγαπητικός της Βοσκοπούλας» το έτος 1891, με φερόμενη πιθανότητα να το έχει ενορχηστρώσει για την παράσταση ο Γεώργιος Λαμπίρης.
– Όμως, την αρχική μουσική ενορχήστρωση του κομματιού, ενδέχεται να την έχει κάνει ο Παύλος Καρρέρ, διότι βάσει πηγών, τον Απρίλιο του 1875, ο εν λόγω, υπέβαλε οκτώ (8) τραγούδια στον “Ολυμπιακό Μουσικό Αγώνα” του Ζαππείου Κληροδοτήματος, μέσα στα οποία περιλαμβάνεται και «Το φίλημα» του Ζαλοκώστα.
Το τραγούδι έγινε ευρύτατα γνωστό και αγαπητό λόγω της μεγάλης αποδοχής που είχε από το θεατρόφιλο κοινό.
– Μάλιστα, το έτος 1903 τραγουδήθηκε για πρώτη φορά στη Σεφαραδίτικη ( λαντίνο ) διάλεκτο από το ανέβασμα του δραματικού ειδυλλίου του Κορομηλά στη Σμύρνη με εβραϊκό θίασο Σεφαραδιτών της θεσ/νίκης με τον τίτλο: una pastora yo ami ( ίσως τελικά πρόκειται για μεσαιωνικό ισπανοεβραίϊκο στίχο και μελωδία, βλ. παρακάτω σχόλια και βίντεο ).
Το 1932 ανέβηκε η κινηματογραφική εκδοχή του έργου, όπου το κομμάτι ενορχήστρωσε ο Διονύσιος Λαυράγκας.
Το τραγούδι έκανε γνωστό και στη δισκογραφία ο Δημ. Ζάχος.
* Σημ.: Υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις/πιθανότητες, το τραγούδι να είναι βασισμένο σε μελωδία ιταλικής καντάδας του 19ου αιώνα και αυτό γιατί η οικογένεια του Ζαλοκώστα, είχε καταφύγει στο Λιβόρνο της Ιταλίας. Εκεί σπούδασε ελληνική – ιταλική φιλολογία και αργότερα νομική, την οποία όμως δεν ολοκλήρωσε καθώς με την κήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 εγκατέλειψε την Ιταλία και επέστρεψε στην Ελλάδα. Ενδέχεται εκεί ν’ άκουσε την μελωδία, απ’ όπου αργότερα και παρομοίως εμπνεύστηκαν οι : Π.Καρρέρ, Γ.Λαμπίρης και ο Δ.Λαυράγκας και κυρίως η Σεφαραδίτικη εκδοχή του να είναι η αρχική/βασική και πριν την Ιταλική εκδοχή :
Σε ανάρτηση η ομώνυμη ταινία ( 1932 ) του Ν. Δαδήρα, που είχε ιδρύσει την Ολύμπια Φιλμς. Με τον αγαπητικό της βοσκοπούλας ( παίζει και ο Μ.Κατράκης ) , προσπάθησε να κάνει την πρώτη ολοκληρωμένη ομιλούσα ταινία ( είχαν προηγηθεί και άλλες ατελείς ) Ο συγχρονισμός όμως του ήχου και της εικόνας έγινε στη Γαλλία και την Αμερική. με όχι άριστα αποτελέσματα.
– Το τραγούδι από το 3ο λεπτό ήδη και γενικά παίζει ως “χαλί” σε όλη την ταινία.
μιὰ ζηλεμένη κόρη
καὶ τὴν ἀγάπησα πολὺ
ἤμουν ἀλάλητο πουλί,
δέκα χρονῶν ἀγόρι.
Μιὰ μέρα ποὺ καθόμαστε
στὰ χόρτα τ᾿ ἀνθισμένα,
-Μάρω, ἕνα λόγο θὰ σοῦ πῶ,
Μάρω, τῆς εἶπα, σὲ ἀγαπῶ,
τρελαίνομαι γιὰ σένα.
Ἀπὸ τὴ μέση μὲ ἅρπαξε,
μὲ φίλησε στὸ στόμα
καὶ μοῦ ᾿πε: Γιὰ ἀναστεναγμούς,
γιὰ τῆς ἀγάπης τοὺς καημοὺς
εἶσαι μικρὸς ἀκόμα.
Μεγάλωσα καὶ τὴν ζητῶ…
ἄλλον ζητᾷ ἡ καρδιά της
καὶ μὲ ξεχνάει τ᾿ ὀρφανό…
Ἐγὼ ὅμως δὲν τὸ λησμονῶ
ποτὲ τὸ φίλημά της.
– Πρόκειται για το ποίημα του Γεωργίου Ζαλοκώστα (1805, Συρράκο Ἰωαννίνων – 3 Σεπτεμβρίου 1858, Ἀθήνα) «Το Φίλημα» που το εξέδωσε το 1851. Το τραγούδι χρησιμοποιήθηκε στο δραματικό ειδύλλιο του Δημητρίου Κορομηλά «Ο Αγαπητικός της Βοσκοπούλας» το έτος 1891, με φερόμενη πιθανότητα να το έχει ενορχηστρώσει για την παράσταση ο Γεώργιος Λαμπίρης.
– Όμως, την αρχική μουσική ενορχήστρωση του κομματιού, ενδέχεται να την έχει κάνει ο Παύλος Καρρέρ, διότι βάσει πηγών, τον Απρίλιο του 1875, ο εν λόγω, υπέβαλε οκτώ (8) τραγούδια στον “Ολυμπιακό Μουσικό Αγώνα” του Ζαππείου Κληροδοτήματος, μέσα στα οποία περιλαμβάνεται και «Το φίλημα» του Ζαλοκώστα.
Το τραγούδι έγινε ευρύτατα γνωστό και αγαπητό λόγω της μεγάλης αποδοχής που είχε από το θεατρόφιλο κοινό.
– Μάλιστα, το έτος 1903 τραγουδήθηκε για πρώτη φορά στη Σεφαραδίτικη ( λαντίνο ) διάλεκτο από το ανέβασμα του δραματικού ειδυλλίου του Κορομηλά στη Σμύρνη με εβραϊκό θίασο Σεφαραδιτών της θεσ/νίκης με τον τίτλο: una pastora yo ami ( ίσως τελικά πρόκειται για μεσαιωνικό ισπανοεβραίϊκο στίχο και μελωδία, βλ. παρακάτω σχόλια και βίντεο ).
Το 1932 ανέβηκε η κινηματογραφική εκδοχή του έργου, όπου το κομμάτι ενορχήστρωσε ο Διονύσιος Λαυράγκας.
Το τραγούδι έκανε γνωστό και στη δισκογραφία ο Δημ. Ζάχος.
* Σημ.: Υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις/πιθανότητες, το τραγούδι να είναι βασισμένο σε μελωδία ιταλικής καντάδας του 19ου αιώνα και αυτό γιατί η οικογένεια του Ζαλοκώστα, είχε καταφύγει στο Λιβόρνο της Ιταλίας. Εκεί σπούδασε ελληνική – ιταλική φιλολογία και αργότερα νομική, την οποία όμως δεν ολοκλήρωσε καθώς με την κήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 εγκατέλειψε την Ιταλία και επέστρεψε στην Ελλάδα. Ενδέχεται εκεί ν’ άκουσε την μελωδία, απ’ όπου αργότερα και παρομοίως εμπνεύστηκαν οι : Π.Καρρέρ, Γ.Λαμπίρης και ο Δ.Λαυράγκας και κυρίως η Σεφαραδίτικη εκδοχή του να είναι η αρχική/βασική και πριν την Ιταλική εκδοχή :
Σε ανάρτηση η ομώνυμη ταινία ( 1932 ) του Ν. Δαδήρα, που είχε ιδρύσει την Ολύμπια Φιλμς. Με τον αγαπητικό της βοσκοπούλας ( παίζει και ο Μ.Κατράκης ) , προσπάθησε να κάνει την πρώτη ολοκληρωμένη ομιλούσα ταινία ( είχαν προηγηθεί και άλλες ατελείς ) Ο συγχρονισμός όμως του ήχου και της εικόνας έγινε στη Γαλλία και την Αμερική. με όχι άριστα αποτελέσματα.
– Το τραγούδι από το 3ο λεπτό ήδη και γενικά παίζει ως “χαλί” σε όλη την ταινία.
Στην μάλλον πρωτότυπη Σεφαραδίτικη ( ισπανοεβραική μεσαιωνική εκδοχή του, πάνω κάτω το ποιητικό κείμενο, λέει τα ίδια με τα ελληνικά)
Εδώ το μουσικό σχήμα Psalteria έχει ενορχηστρώσει το τραγούδι με ισπανοεβραϊκό μεσαιωνικό τρόπο, ίσως κοντά στην πρωτότυπη εκδοχή του, πριν την ιταλική και την ελληνική των: Π.Καρρέρ, Γ.Λαμπίρη και ο Δ.Λαυράγκα ( το θέμα δεν θεωρείται λυμένο):
Una pastora yo ami
Una ija ermoza
De mi chiquez yo la adori
Mas que eya no ami
De mi chiquez yo la adori
Mas que eya no ami
Un dia que estavamos en la huerta sentados
Le dishe yo por ti mi flor me muero de amor
Le dishe yo por ti mi flor me muero de amor
En los sus brasos me apreto
Por amor me bezo
Me respondio con dulsor
Sos chico para amor
Me respondio con dulsor
Sos chico para amor
Me engrandesi y la bushki
Otro tomo y la pedri
Eya si olvido de mi
Ma siempre yo la ami
Eya si olvido de mi
Ma siempre yo la ami
Una ija ermoza
De mi chiquez yo la adori
Mas que eya no ami
De mi chiquez yo la adori
Mas que eya no ami
Un dia que estavamos en la huerta sentados
Le dishe yo por ti mi flor me muero de amor
Le dishe yo por ti mi flor me muero de amor
En los sus brasos me apreto
Por amor me bezo
Me respondio con dulsor
Sos chico para amor
Me respondio con dulsor
Sos chico para amor
Me engrandesi y la bushki
Otro tomo y la pedri
Eya si olvido de mi
Ma siempre yo la ami
Eya si olvido de mi
Ma siempre yo la ami