24grammata.com / σύγχρονοι Λογοτέχνες
«ΤΟΥΤΟΝ ΕΣΤΙ ΠΡΑΞΗ ΚΑΙ ΟΧΙ ΘΕΩΡΙΑ»
Ένα σχόλιο στην ποιητική εργασία του Στέργιου Τσακίρη
γράφει ο Απόστολος Θηβαίος
«Η αγωνία ενυπάρχει μες στην ελευθερία, είναι η πραγματικότητά της, αφού βρίσκεται μες στη δυνατότητά της.» Ετούτη η διατύπωση, αντλούμενη από τη θεωρητική του Κίρκεγκωρ, χαρακτηρίζει την ποιητική στόχευση του Νίκου Καρούζου. Ακριβώς ετούτη η υπαρξιακή αγωνία, η μεταφυσική δυνατότητα, -πάντοτε σε μια αναλογία λόγου και πρόθεσης-, όπως προκύπτει αβίαστα και διάφανα μες στη σύνθεση του Στέργιου Τσακίρη, καθιστά το έργο του Σερραίου ποιητή, άξιο, όχι μόνο να κριθεί μα πρώτιστα να αναγνωσθεί, αποτελώντας ένα ψυχολογικό υδατογράφημα της σημερινής εποχής. Δεν μπορεί φυσικά να εκτιμηθεί κατά πόσον ο Τσακίρης έθεσε τούτο ως σκοπό, μα δεν μπορεί και την ίδια στιγμή να αμφισβητηθεί το γεγονός πως η διατύπωση μιας προσωπικής μυθιστορίας μπορεί να υπάρχει, μπορεί δηλαδή να ταυτίζεται, να δίνεται απλόχερα μες στην επίκαιρη διάσταση του χρόνου.
Στην ποίηση του Στέργιου Τσακίρη υφίσταται μια αίσθηση μέτρου, μια προσωπική επάρκεια λόγου και αισθήματος. Αυτή η οικονομία λοιπόν, συνιστά εκ πρώτης άποψης μια εφαρμογή, μια αποκάλυψη δηλαδή του βάθους ενός συλλογισμού, ο οποίος αποκτά τα προσωπικά χαρακτηριστικά του ίδιου του δημιουργού.Ετούτο μπορεί να ερμηνευθεί ως ένα δείγμα της αυτοαναφορικότητας με την οποία προικίζεται το έργο, ένα χαρακτηριστικό το οποίο συνεπάγεται την ειλικρίνεια του έργου και του ποιητή. Αντικρίζοντας το ποιητικό έργο του Τσακίρη αντιλαμβανόμαστε το χαρακτήρα του ως μια σύνθεση κλειστού τύπου, χώρου κλειστού. Βρισκόμαστε εμπρός σε μια δημιουργία προσωπικών αναφορών, μια συνδιαλλαγή παρελθόντος και παρόντος χρόνου.Η ατομική μνήμη, οι προσωπικές καταβολές εμπλουτίζουν την ποιητική πρόθεση του Τσακίρη και ενισχύουν την επιδιωκόμενη πάντοτε, ποιητικότητα. Μια αναγκαιότητα δηλαδή συνδεδεμένη με την απαίτηση για μια τέχνη υψηλού βαθμού συμβατότητας με την ίδια την εποχή της.
Ο ποιητής επιβάλλει το στοχασμό στο έργο του. Ένα είδος ενεργητικού στοχασμού, ο οποίος εκπορεύεται μέσα από την ποιητική δημιουργία. Το προσωπικό αίσθημα μεταδίδεται στο δέκτη, καθίσταται συλλογικό, ερεθιστικό, κυρίως ασφυκτικό. Η ποιητική αυτή επιδίωξη επιβάλλει την αισθητική και το ρυθμό της δημιουργίας του ποιητή. Μια τέτοια, άλλωστε ρεαλιστική προσέγγιση της προσωπικής μυθιστορίας, όπως διατυπώνεται ήδη στην πρώτη, ποιητική συλλογή του Τσακίρη, με τίτλο «Κάτω από το φως της λάμπας», κατοχυρώνει μια σύμπτωση, ένα συχνωτισμό δηλαδή ηθικού και αισθητικού, μια θεωρητική εφαρμογή της ανταπόκρισης τέχνης και πραγματικότητας. «Προετοιμασία» τιτλοφορείται το πρώτο ποίημα της συλλογής «Άκων δραπέτης», για να ακολουθήσει έπειτα η «Πληγή Δωματίου», ένα είδος ψυχολογικής σήμανσης, μια αποκάλυψη του διαμορφωμένου, αστικού περιβάλλοντος του δημιουργού. Ο ποιητής μες στο χώρο αυτό δρα, αντιδρά και επιδεικνύει την απαιτούμενη αντοχή, εφαρμόζοντας εκείνο το οποίο ο «Ευχέτης» του Δουατζή προτείνει ως ποιητική στοχοθέτηση. Ένα πλησίασμα δηλαδή, προς τους «γενναίους.»
Ο Τσακίρης συνιστά έναν υπαρξιακό ποιητή, διαθέτει την ιδιότητα εκείνη ώστε να σταθεί σε ένα επίπεδο ερμηνείας, περισσότερο αναλυτικό, από ψυχολογικής απόψεως. Στον ποιητικό του λόγο δεν υφίστανται αναφορές συμβολικού περιεχομένου. Στον «Δραπέτη» του Τσακίρη κάνουμε λόγο για μια γλώσσα υπαινικτική, η οποία είναι δυνατόν,-και το κατορθώνει οφείλουμε να επισημάνουμε-, να ενσαρκώσει την αισθητική πρόθεση του ασφυκτικού περιβάλλοντος, για το οποίο ήδη κάναμε λόγο παραπάνω. Σαφώς και η ποίηση του Στέργιου Τσακίρη, αναφερόμενη σε ζητήματα του ατομικού μύθου ήδη από την πρώτη συλλογή, καθίσταται ιδιόμορφη και κατά τόπους απολογητική, εξαιρετικά προσωπική. Ετούτο όμως το στοιχείο δεν μπορεί να αναιρέσει την πρόθεση του δημιουργού να διατυπώσει μια ποίηση κοινωνικής υφής, σαφώς επικαιροποιημένης. Η ελπίδα του ποιητή, η διάψευση και η θηριωδία της ανάγεται σε καθολικότερα επίπεδα, αναμετράται με τις συμβολοποιημένες αναφορές του Κουβανού ποιητή Ρεϊνάλντο Αρένας και το εξημερωμένο εκείνο, άγριο ζώο που στάθηκε πάντοτε μια αδιάληπτη μοναξιά μες στη βιωματική ποιητική του Λατινοαμερικάνου δημιουργού.
Στην περίπτωση του Στέργιου Τσακίρη αντικρίζουμε ένα από εκείνα τα ελάχιστα «παιδιά» που έχουν ακόμη το σθένος, όχι να εύχονται ή να ελπίζουν, μα να δέονται, δοσμένα ολόψυχα σε μια ψυχική και παθητική θεώρηση της ζωής. Η ανοχή του ποιητή αναζητά τα ερείσματά της στην αναγκαιότητα του ίδιου του βίου. Ο λυτρωτικός λόγος, η προσωπική ομολογία, εμπλουτίζονται με μια ιδεολογική διαφάνεια, στοιχείο εκπορευόμενο από τη θαυμάσια εκείνη ισορροπία, την προσδοκώμενη, υψηλή λειτουργία, η οποία επιτυγχάνεται μόνο με την συμβατική έκφραση του λόγου, με την προφορικότητα και την απλότητά του. Χαρακτηριστικά σαφή στο ποιητικό πόνημα του Στέργιου Τσακίρη.
Ο Χέρμα Χέσσε επισημαίνει πως «ποιητής μπορείς να είσαι αλλά δεν μπορείς να γίνεις.» Στην περίπτωση του Στέργιου Τσακίρη, ετούτη η επισήμανση επιβάλλει τη συνέπεια και τη συνέχεια.