Η Γερμανική επιβολή και η ευρωπαϊκή αδυναμία

 24grammata.com-πολιτικός λόγος

Ο δολοφόνος με το σμόκιν.

Η νέα πολιτική της Γερμανίας απέναντι στην ελληνική περίπτωση 

Μαυροζαχαράκης Μανόλης
Κοινωνιολόγος –Πολιτικός Επιστήμονας

Η διεθνή πολιτική ατζέντα που διαμορφώθηκε το τελευταίο χρονικό διάστημα χαρακτηρίστηκε αφενός από τις Αμερικανικές εκλογές και αφετέρου από τις μεγάλες  τεκτονικές πολιτικές μετακινήσεις των συντηρητικών γερμανικών ηγεσιών απέναντι στο ελληνικό ζήτημα και κατ επέκταση απέναντι στο θέμα της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Στο παρόν άρθρο θα μας απασχολήσει η νέα στάση του συντηρητικού κυβερνητικού συνασπισμού απέναντι στην χώρα μας.
Χαρακτηριστική περίπτωση αποτελεί ο Horst Seehofer, επικεφαλής   του πλέον συντηρητικού Γερμανικού κόμματος   CSU  ( Χριστιανοκοινωνική Ένωση)  που εδράζεται στην Βαυαρία.
Ο  Seehofer εξέφρασε πρόσφατα  την πεποίθηση ότι πρέπει να δοθεί περισσότερος χρόνος υλοποίησης των μέτρων λιτότητας στην Ελλάδα, εγκαταλείποντας την πολεμική κατά της χώρας μας και το αίτημα για έξοδο της από το ευρώ ( GREXIT).
Εξυμνώντας την πολιτική διαχείριση του  ελληνικού ζητήματος που ασκεί η  Άγκελα Μέρκελ “,  ο εν λόγω πολιτικός υποστήριξε ότι όσον αφορά την Ελλάδα  το κόμμα του  τα τελευταία τρία χρόνια,  δεν έχει διαπράξει κανένα σφάλμα, αφού κατευθύνθηκε   με βάση τον γνώμονα εξισορρόπησης   «εθνικών και βαυαρικών συμφερόντων  με την αναγκαιότητα  ευρωπαϊκής ευθύνης». .
Το περίεργο ωστόσο είναι ότι,   της πολιτικής μετατόπισης αυτής, προηγήθηκε  η αλλαγή στάσης απέναντι στην  Ελλάδα του κόμματος της καγκελαρίου Μέρκελ, CDU . Αυτό  άλλωστε σηματοδοτήθηκε από την πρόσφατη επίσκεψη της γερμανίδας καγκελαρίου στην Ελλάδα .
Εν προκειμένω  έγινε σαφές ότι η επίσημη Γερμανία εγκατέλειψε την πολεμική γραμμή κατά της Αθήνας υιοθετώντας  μια πιο ήπια γραμμή περαιτέρω ενίσχυσης  της Ελλάδας υπό των όρο υλοποίησης όλων των σκληρών δεσμεύσεων που η χώρα  έχει αναλάβει.
Ξαφνικά τα Γερμανικά ΜΜΕ σταμάτησαν την προπαγανδιστική επιδρομή περί «ελληνικού βάρους» πάνω στους ευρωπαίους και Γερμανούς  φορολογούμενους και εξυμνούν την διάθεση της επίσημης Γερμανίας να μετακινηθεί προς  τον «σωστό δρόμο» περαιτέρω διάθεσης  δισεκατομμυρίων στην Αθήνα υπό μορφή δανείων.
Η σημερινή γερμανική κυβέρνηση χτίζει λοιπόν μια γέφυρα προς την παραμονή της χώρας μας στην ευρωζώνη.
Το ερώτημα είναι όμως γιατί;
Εδώ και καιρό, ο Γερμανός  Υπουργός Οικονομικών  πρόβαλε  την εικόνα ενός σκληρού  διαχειριστή της ελληνικής περίπτωσης ζητώντας βαθιές περικοπές και σκληρή αναδιάρθρωση του κράτους.
Το μόνιμο μότο του  Σόιμπλε ήταν ότι  «η Ελλάδα  θα λάβει την επόμενη δόση των  31, 5 δισ. ευρώ από το  δεύτερο πακέτο βοήθειας, μόνο εάν εφαρμόσει όλες τις απαιτήσεις.
Κατά εκπληκτικό τρόπο το μότο αυτό  άλλαξε και την θέση του πήρε η φράση «δεν θα υπάρξει χρεοκοπία στην Ελλάδα».
Σε τελευταίες δηλώσεις της μάλιστα , η καγκελάριος Μέρκελ υποστήριξε ότι καταλαβαίνει  την αγανάκτηση πολλών Ελλήνων για το γεγονός ότι οι  πλούσιοι πολίτες της χώρας δεν συμμετέχουν  στην αντιμετώπιση της κρίσης .
Αυτός είναι ο λόγος κατά την Μέρκελ  που πολλοί Έλληνες  δυσκολεύονται να κατανοήσουν  πως τα προβλήματα της χώρας τους έχουν εσωτερικές αιτίες ανάλογη επομένως οφείλει να είναι και η συνταγή επίλυσης τους.
Με απλό,  παραστατικό και ταυτόχρονα πολιτικά αποτελεσματικό τρόπο  οι κυβερνητικοί  ιθύνοντες  στην  Γερμανία ζητάνε συγγνώμη από τους Έλληνες για τα δύσκολα μέτρα που τους επιβάλουν, προβάλλοντας όμως ως απαραίτητη και αναγκαία  την συνολική δραστική θεραπεία.
Ο δολοφόνος με το σμόκιν που ισοπεδώνει τους πάντες με το πολυβόλο του έχοντας προηγουμένως ζητήσει συγγνώμη από τα θύματα του για τις πράξεις που πρόκειται να ακολουθήσουν. .
Τι σημαίνει αυτή η δραστική θεραπεία στην πράξη ;
Το νέο ελληνικό πακέτο  λιτότητας με ένα  προγραμματισμένο όγκο € 13,5 δις,  αποτελεί  απαραίτητη προϋπόθεση για  περαιτέρω πακέτα  δανείων από την τρόικα.
Για άλλη μία φορά τα μέτρα λιτότητας, θίγουν  ιδιαίτερα τον δημόσιο τομέα, τους εργαζόμενους , τους μικρομεσαίους επιχειρηματίες και ιδιοκτήτες  καθώς  και τους  συνταξιούχους και συνοδεύονται από περαιτέρω   σοβαρές περικοπές στον ούτως ‘ή άλλως κατεστραμμένο κοινωνικό ιστό της Ελλάδας.
Εντούτοις για την γερμανική κυβέρνηση  εξακολουθεί να ισχύει η θεωρία ότι μόνο μια σκληρή πολιτική μεταρρύθμισης,  επιτρέπει την προώθηση της ανάπτυξης.
Η απασχόληση με βάση  αυτή την στενά νεοφιλελεύθερη προσέγγιση θα μπορούσε να διασφαλιστεί μόνο μέσω διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων ενώ θεωρείται αναγκαία η δημιουργία  εργασιακής ευελιξίας.
Η αποδοχή της άποψης που  θέλει να κρατήσει την Ελλάδα στη ζώνη του ευρώ, τροφοδοτήθηκε  από τις γνώσεις και τις ιδέες των αστών οικονομολόγων και των καθιερωμένων θεσμών οικονομικής ανάλυσης.
Πράγματι, προειδοποιεί μια προγνωστική  μελέτη , που ανατέθηκε από το προσκείμενο προς τους συντηρητικούς,   Ίδρυμα Bertelsmann,  ότι μια  έξοδο από το ευρώ των χωρών του Νότου υπό κρίση , θα μπορούσε να έχει ασήκωτο  κόστος.
Σε μία  περίπτωση  απόσυρσης της Ελλάδας από το ευρώ, προβλέπονται  απώλειες για  τις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου μέχρι το 2020,   της τάξης των  € 674 δισεκατομμυρίων. Μια έξοδο από την  ζώνη του ευρώ  της  Ισπανίας, της Ιταλίας, της Ελλάδας και της  Πορτογαλίας  θα μπορούσε να οδηγήσει σε απώλειες ύψους  € 17. 2 Τρις ευρώ προβλέπει  το Ίδρυμα.
Είναι σαφές ότι η γερμανική ελίτ φοβήθηκε τις απρόβλεπτες αλυσιδωτές αντιδράσεις που θα μπορούσε να πυροδοτήσει μια ελληνική αποπομπή από την ευρωζώνη.
Στην κατεύθυνση αυτή  ο Michael Burda, Αμερικανός  οικονομολόγος και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο  Humboldt του Βερολίνου,  προειδοποιεί για τους κινδύνους που ενέχει το ενδεχόμενο μιας εξόδου  της Ελλάδας από την ευρωζώνη.
Όπως τονίζει ο οικονομολόγος   «οι πολιτικοί καλά θα κάνουν να μην συζητήσουν ποτέ στα σοβαρά  την απόσυρση της Ελλάδας. Οι έννοιες έξοδος, υποτίμηση , είσοδος  λειτουργούν σωστά μόνο στην θεωρία» προειδοποιεί ο Burda . «Στην πράξη, τέτοιες διαδικασίες δεν είναι διαχειρίσιμες. Είμαι απόλυτα σίγουρος ότι θα πυροδοτούσαν μεγάλες μετακινήσεις στην Ευρώπη με αποτέλεσμα όχι μόνο να υπάρξει  φυγή  κεφαλαίων προς την Γερμανία αλλά και φυγή των ίδιων των Ελλήνων»
Δεν είναι απόλυτα βέβαιο για πόσο καιρό θα κρατήσει η γραμμή της Μέρκελ, ούτε εάν αυτή πραγματοποιηθεί στο ακέραιο .
Οι επόμενες μέρες και εβδομάδες θα δείξουν, μόλις κατατεθεί  η έκθεση της τρόικας.
Δεδομένο πάντως είναι ότι θα  δοθεί  μια χρονική παράταση στην Ελλάδα για την  υλοποίηση των νέων μέτρων λιτότητας.
Υπέρ αυτής της λογικής συνηγορούν άλλωστε και τα μηνύματα  που προέρχονται από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), του οποίου οι μελέτες δείχνουν ότι ο οικονομικός αντίκτυπος της επιθετικής λιτότητας μπορεί να είναι έως και τρεις φορές υψηλότερες από ό, τι εθεωρείτο μέχρι σήμερα.
Επιπλέον,  θέτει η επικεφαλής  του   ΔΝΤ,  Lagarde  και ένα άλλο ζήτημα πάνω στο τραπέζι που θεωρείται  σημείο συγκρούσεων.
Όπως σημειώνεται από πλευράς  ΔΝΤ , το  δημόσιο χρέος των πλουσίων χωρών βρίσκεται σε  τόσο υψηλό επίπεδο  που θυμίζει εποχές  πολέμου.”
Το χρέος ανήλθε κατά μέσο όρο στο  110 % του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος.  Είναι  επομένως σημαντικό να βρεθεί  “ο σωστός ρυθμός” για τη μείωση του χρέους. Αυτό το εγχείρημα  μοιάζει με  ένα στενό και ταυτόχρονα μακρύ μονοπάτι, χωρίς καμία εύκολη παράκαμψη.
Σε αντίθεση με τις ιδέες του δημοσιονομικού συμφώνου,  ζητά το ΔΝΤ   από εύρωστες χώρες με οικονομικά περιθώρια  να δώσουν  ώθηση στις  οικονομίες τους, μέσω  της αύξησης των δαπανών για τα επιδόματα ανεργίας και της κοινωνικής πρόνοιας, σε περίπτωση που  η ανάπτυξη συνεχίζει να επιβραδύνεται.
Εάν η  ανάπτυξη επιβραδυνθεί περισσότερο από τις προηγούμενες προβλέψεις, το ΔΝΤ προτείνει μάλιστα  οι χώρες αυτές να μεταθέσουν χρονικά τις δημοσιονομικές περικοπές που έχουν προγραμματίσει.
Οι προτάσεις αυτές θα μπορούσαν να αποτελέσουν ένα  απροσδόκητο δώρο για τους Σοσιαλδημοκράτες της SPD και τον νέο  υποψήφιο  καγκελάριο τους  Steinbrück, ο οποίος μετά από μια σύντομη ανάκαμψη στις δημοσκοπήσεις πέφτει και πάλι στα οικεία για την SPD επίπεδα (κάτω από το 30 %).
Ενώ λοιπόν  το SPD  προσπαθεί εδώ και μήνες να κάνει μικροδιορθώσεις   στη “μεταρρύθμιση του αιώνα” που εισήγαγε στην Γερμανία με την επωνυμία «ατζέντα  2010» εξομαλύνοντας τα λάθη της και ανοίγ0οντας την προοπτική ‘όπως οι  σοσιαλιστές στη Γαλλία , για αιτήματα όπως η  υψηλότερη φορολόγηση των πλουσίων και την εκ νέου ρύθμιση του καπιταλισμού , δεν διαφαίνεται παρ ‘όλα αυτά,  μια αξιόπιστη αλλαγή πολιτικής.
Οι σοσιαλδημοκράτες  εξακολουθούν κατά βάση να στηρίζουν  την λογική του δεξιού εκσυγχρονισμού της οικονομίας όπως εκφράστηκε από την περίοδο του νέου κέντρου και του τρίτου δρόμου των Σρέντερ –Μπλέρ.
Αυτό στην ουσία μεταφράζεται ότι στα βασικά θέματα που αφορούν την οικονομική κρίση και το ευρώ, το SPD διαθέτει μόνο  αόρατες διαφοροποιήσεις από την Μέρκελ  – που καταλήγουν αποκλειστικά σε  μάχες  λέξεων.
Οι προτάσεις του ΔΝΤ που προδιαγράφουν με σαφήνεια την  ιδέα ότι οι χώρες που τελούν σε κρίση στην ζώνη του ευρώ θα πρέπει  το συντομότερο δυνατό  να μειώσουν τα δημοσιονομικά τους ελλείμματα και το χρέος τους,  δεν βρίσκουν πλέον υποστήριξη από κατεστημένους    φορείς και θεσμούς.
Εάν μια χώρα βυθίζεται  στην ύφεση και το ΑΕΠ  της συρρικνώνεται κάθε μέρα και περισσότερο, η λιτότητα  οδηγεί ακόμη βαθύτερα στην ύφεση και ποτέ δεν οδηγεί στην μείωση του χρέους.
Στο τέλος παρασύρονται και οι  τράπεζες με αποτέλεσμα να πρέπει και αυτές να διασωθούν ,κάτι που αυξάνει  περαιτέρω το δημόσιο χρέος.
Από την στιγμή που ακόμα και η σκληρή κάστα των οικονομολόγων του ΔΝΤ και ακόμη περισσότερο οι διανοητικά ανοικτή σχολή της αμερικανικής πολιτικής οικονομίας όπως εκφράζεται  από διασημότητες όπως ο  Στίγκλιτς, ο  Κρούγκμαν , ο Ρουμπινί και ο Γκαλμπρειθ θεωρούν την υπάρχουσα πολίτική σωτηρίας του ευρώ εντελώς λανθασμένη , τίθεται το ερώτημα πότε επιτέλους θα υιοθετηθεί αυτή η διάγνωση  από τους ευρωπαίους και ειδικότερα από τους Γερμανούς κυβερνητικούς οικονομολόγους .
Υπάρχει βέβαια και η άποψη ότι ούτε καν η  Μέρκελ  πιστεύει στην  δική της φιλοσοφία σωτηρίας και την εκφράζει μόνο για  εκλογικούς λόγους, επειδή δεν θέλει να ξεσυνηθίσει  εν τω μεταξύ τους συντηρητικούς  ψηφοφόρους της οι οποίοι ε΄χουν πλεον εθιστεί σε έναν ιδιότυπο ανθελληνισμό  μέσα από υποκινητικά και υποτιμητικά σχόλια  κατά των  τεμπέληδων  Ελλήνων ,των σπάταλων  Ισπανών , των άναρχων και  απρόσεκτων Ιταλών;
Κατά εξακολούθηση η Μέρκελ αρνήθηκε σε ένδειξη η σεβασμού προς τους παραδοσιακούς της ψηφοφόρους να δεσμευτεί  με  σαφήνεια  για την νομισματική ένωση και την Ελλάδα. Ιδιαίτερα σε περιόδους τοπικών εκλογών.
Η στάση αυτή προκάλεσε την  αβεβαιότητα στις χρηματοπιστωτικές αγορές,   τροφοδοτώντας στα ύψη την κερδοσκοπία .
Σε τελική ανάλυση εντούτοις , οι προθέσεις της Μέρκελ δεν υλοποιήθηκαν στο βαθμό που εκείνη και τα συμφέροντα που εκπροσωπεί θα επιθυμούσαν.
Δύο εβδομάδες πριν από τις εκλογές, η Ελλάδα αντιμετώπιζε σοβαρό ενδεχόμενο χρεοκοπίας και η Μέρκελ αναγκάστηκε να  εμπλακεί σε διαπραγματεύσεις.
Ναι μεν κατάφερε να  καθυστερήσει  την επίσημη απόφαση της ΕΕ για το πρώτο πρόγραμμα βοήθειας προς την Ελλάδα μέχρι την  ημέρα μετά την εκλογές  στην Ρηνανία –Βεστφαλία αλλά το κόμμα της  η CDU έχασε  10 %.
Είναι προφανές ότι πρέπει να υπολογίζουμε σοβαρά την πιθανότητα ότι μετά  το  καλοκαίρι του 2013 που αναμένονται οι γερμανικές εκλογές η Μέρκελ θα αλλάξει απρόθυμα οικονομική πολιτική, πριν από την πλήρη κατάρρευση της νομισματικής Ένωσης.
Για μας εδώ στην Ελλάδα μπαίνει  ένα σοβαρό στοίχημα αντοχής με τον χρόνο μάρτυρα μιας εκτελεστικής διαδικασίας που δεν μπορεί παρά έχει χιλιάδες θύματα.