γράφει ο Dr. Ηλίας Γαλανός*
Δημοτικός Σύμβουλος Φραγκφούρτης
Από μια ιστορική συγκυρία τύχαινε πάντοτε οι περισσότεροι Έλληνες να ζουν εκτός των συνόρων του Ελληνικού Κράτους. Στην αρχαιότητα η «Μεγάλη Ελλάδα» βρισκόταν εκτός του γεωγραφικού χώρου που αποτελούσε για αιώνες τη κοιτίδα ανάπτυξης των αρχαίων ελληνικών Πόλεων – κρατών, ενώ και η ίδρυση του Ελληνικού Κράτους περιέκλειε πολύ λιγότερους Έλληνες από αυτούς που ζούσαν στο εξωτερικό. Σήμερα μια άλλη μεγάλη Ελλάδα ζει
εκτός των συνόρων του Ελληνικού Κράτους και αριθμεί τουλάχιστο 7.500.000
ομοεθνών μας, οι οποίοι ζουν και στις πέντε ηπείρους του πλανήτη μας.
Α. Έργο των Ελληνικών Κοινοτήτων
Τα αίτια της μετανάστευσης ήταν η προσπάθεια για μια καλύτερη ζωή και
αναζήτηση καλύτερων συνθηκών διαβίωσης σε άλλες χώρες που πολλές
φορές βρίσκονταν πολύ μακριά από τη «Ψωροκώσταινα» και προσέφεραν
δυνατότητες οικονομικής ανάπτυξης προς τους συμπατριώτες μας, οι οποίοι
είχαν ταλαιπωρηθεί από την δυστυχία και την πείνα που είχαν φέρει οι δύο
διαδοχικοί παγκόσμιοι πόλεμοι.
Έτσι στις αρχές του περασμένου αιώνα είχαμε το μεγάλο μεταναστευτικό
ρεύμα προς τις χώρες τις Αμερικής, αργότερα προς την Αυστραλία και στις
αρχές της δεκαετίας του ’60 προς τις χώρες της Ευρώπης.
Η Ευρωπαϊκή χώρα που δέχθηκε τους περισσότερους μετανάστες ήταν η
Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας, πρώην Δυτική Γερμανία. Τα αίτια
που ανάγκασαν τους συμπατριώτες μας να πάρουν το δρόμο της ξενιτιάς
ήταν και πάλι οικονομικά. Οι πρώτοι Έλληνες μετανάστες έφτασαν στην
Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας έχοντας ήδη υπογράψει από την
Ελλάδα ένα συμβόλαιο που καθόριζε την εταιρεία στην οποία θα προσέφεραν
τις υπηρεσίες τους, την αμοιβή που θα λάμβαναν χωρίς όμως να έχουν τη
δυνατότητα να αλλάξουν εργοδότη ή ακόμα και θέση εργασίας.
Στο σημείο αυτό πρέπει να αναφερθεί πως στις χώρες της Δυτικής Ευρώπης,
οι συμπατριώτες μας που μετανάστευσαν σ’ αυτές, δεν ήθελαν να πιστέψουν,
ότι η εγκατάστασή τους εκεί θα είχε μόνιμο χαρακτήρα, γι’ αυτό και στην αρχή
δεν ήθελαν να ακούσουν για μακροχρόνια ή μόνιμη εγκατάσταση. Άλλωστε
αυτό δείχνει και η ύπαρξη των συμβολαίων που u949 είχαν διάρκεια ενός έτους.
Αυτή τους η σκέψη και η συμπεριφορά έχει αποτυπωθεί και στο τρόπο με τον
οποίο αντιμετώπιζαν τις κοινότητες που οι ίδιοι ίδρυαν, σαν κάτι περαστικό
στο οποίο οι ίδιοι σε ελάχιστο χρονικό διάστημα δεν θα ανήκουν πια. Η
πραγματικότητα όμως είναι πως πολλοί μετανάστες που αποτελούν την
πρώτη γενιά των μεταναστών βρίσκονται ακόμα στην Ομοσπονδιακή
Γερμανία που πρωτομετανάστευσαν αν και έχουν ήδη συνταξιοδοτηθεί, και
παραμένουν μέλη της οργάνωσης που πρώτοι αυτοί ίδρυσαν.
Οι Έλληνες που μετανάστευσαν στη δεκαετία του ’60, μετά την εγκατάστασή
τους στις νέες πατρίδες και αφού εξασφάλισαν κατοικία και εργασία,
θεώρησαν σαν δεύτερο μέλημα τους να οργανωθούν σε κοινότητες και
εθιμοτυπικούς συλλόγους. Έτσι ιδρύθηκαν οι πολλές κοινότητες τις
διασποράς, που πάρα πολλές από αυτές λειτουργούν μέχρι σήμερα. Με την
ίδρυση των Ελληνικών κοινοτήτων πίστευαν οι ξενιτεμένοι συμπατριώτες μας
ότι μετέφεραν μαζί τους ένα κομμάτι από την πατρίδα, «την μητέρα Ελλάδα ».
Πίστευαν ακράδαντα, ότι με την συσπείρωσή τους σε μια Ελληνική κοινότητα
θα μπορέσουν να διατηρήσουν και να μεταδώσουν στις επόμενες γενιές, τα
πιο πολύτιμα αγαθά που έφεραν μαζί τους, την Ελληνική γλώσσα, τα ήθη και
τα έθιμα, τον Ελληνικό πολιτισμό και την θρησκεία τους. Έτσι χτίστηκαν τα
πρώτα σχολεία, για τα παιδιά των μεταναστών, οι ορθόδοξες εκκλησίες και τα
πολιτιστικά κέντρα, που πραγματικά βοήθησαν τους συμπατριώτες μας, στα
πρώτα και πιο δύσκολα χρόνια για έναν μετανάστη για ανεύρεση εργασίας,
κατοικίας ή για επίλυση άλλων προβλημάτων της καθημερινής ζωής.
Είναι φανερό πως τα πρώτα χρόνια της μετανάστευσης τα προβλήματα που
έπρεπε να αντιμετωπίσουν οι ελληνικές κοινότητες ήταν τελείως διαφορετικά
από τα σημερινά. Οι έλληνες εργαζόμενοι της εποχής των δεκαετιών του 1950
και του 1960 δεν είχαν τη δυνατότητα να προσφέρουν την εργασία τους σε
όποιον ήθελαν, ούτε να ταξιδέψουν ελεύθερα μέσα στην Ευρώπη, ενώ
αντιθέτως είχαν να αντιμετωπίσουν την ξενοφοβία ενός λαού που είχε αφενός
προκαλέσει ένα παγκόσμιο πόλεμο που διέλυσε την Ευρώπη και αφετέρου
την συνεχή αστυνόμευση και την απειλή της απέλασης και του εκδιωγμού από
την χώρα και το τόπο εργασίας. Επίσης η ανεκτικότητα δεν ήταν η ίδια με
αποτέλεσμα καθετί «ξένο» προς το γερμανικό τρόπο ζωής να αντιμετωπίζεται
με μεγάλη επιφυλακτικότητα.
Η μεγαλύτερη Ομοσπονδία σε αριθμό Κοινοτήτων – μελών είναι αυτή της
Γερμανίας που αριθμεί σήμερα περίπου 150 Κοινότητες…
Ο Ηλίας Γαλανός είναι Δημοτικός Σύμβουλος Φραγκφούρτης και Πρόεδρος Συντονιστικής Επιτροπής Δικτύου Ελλήνων Αποδήμων Αιρετών Αυτοδιοίκησης της Ευρώπης