24grammata.com / αφιέρωμα: Τσαφέντας / Tsafentas (κλικ εδώ)
το παρακάτω άρθρο δημοσιεύτηκε στην έντυπη ελευθεροτυπία, 18/10/ 2013
Σκότωσε στις 6.9.1966 τον εμπνευστή του απαρτχάιντ, πρωθυπουργό της Νότιας Αφρικής, Χ. Φερβούντ
Η λήθη έχει σκεπάσει το όνομα της πιο αμφισβητούμενης προσωπικότητας της ελληνικής ομογένειας. Αναφερόμαστε στον Δημήτρη (Μίμη) Τσαφέντα, ο οποίος στις 6.9.1966 σκότωσε με 4 μαχαιριές τον πρωθυπουργό της Νότιας Αφρικής, Χέντρικ Φερβούντ (Dr. Hendrik Verwoerd), εμπνευστή του απαρτχάιντ και τυράννου των μαύρων της Αφρικής.
Πρόκειται για τη μοναδική δολοφονία πρωθυπουργού στην παγκόσμια Ιστορία που έλαβε χώρα μέσα στο Κοινοβούλιο, κατά τη διάρκεια αγόρευσης του πρωθυπουργού.
Ο Τσαφέντας εργαζόταν ως υπηρετικό προσωπικό στο Κοινοβούλιο της Ν. Αφρικής, πλησίασε τον Φερβούντ, δήθεν για να του αλλάξει το ποτήρι με το νερό, και του κατάφερε τέσσερις θανάσιμες μαχαιριές.
Ο μιγάς Τσαφέντας (από Κρητικό πατέρα -Μιχάλη Τσαφαντάκη- και μητέρα από τη Σουαζιλάνδη) θα «περάσει» από τετραήμερη παρωδία δίκης. Οι δικαστές, για να μην τον ηρωοποιήσουν, δεν θα του υποβάλουν ούτε μία ερώτηση. Ο «δικαστής» θα δικαιολογηθεί λέγοντας ότι «είναι σαν να υποβάλλεις ερωτήσεις σε έναν σκύλο».
Ο ελληνικής καταγωγής και παιδείας Τσαφέντας έμεινε 28 χρόνια σε φυλακή και ψυχιατρείο της Πρετόρια και πέθανε στις 10.10.1999. Τάφηκε δίχως ταφόπλακα με το όνομά του (έτσι τιμωρούν, ακόμα και σήμερα, τη μνήμη των «ατιμασμένων»).
Μόνο μια πέτρα με τον αριθμό J59, τον αριθμό του ως κρατουμένου, θα θυμίζει ότι εκεί από κάτω βρίσκεται η πιο αμφισβητούμενη ελληνική προσωπικότητα της Αφρικής.
Αμφισβητήθηκε και από τον συγκρατούμενό του Νέλσον Μαντέλα, ο οποίος συστηματικά και ρατσιστικά θα τον αποκαλεί «μπάσταρδο», «μιγά», «κολοράτο», φοβούμενος μη χάσει τη δόξα του από τον τυραννοκτόνο.
Τα κίνητρα του Τσαφέντα για άλλους ήταν πολιτικά (είχε διατελέσει μέλος του Κομουνιστικού Κόμματος Ν. Αφρικής), για άλλους προσωπικά (αγαπούσε μια ιθαγενή, αλλά οι νόμοι του απαρτχάιντ δεν του επέτρεπαν να την παντρευτεί) και για άλλους ψυχιατρικά.
Ισως ήταν τρελός, ίσως ήταν παλικάρι. Ισως και τα δύο. Σε άλλες εποχές θα ονομαζόταν Αρμόδιος ή Αριστογείτων, σε άλλες Σχοινάς, σε άλλες Παναγούλης.
Στη δική μας, την εποχή των επιπόλαιων Λωτοφάγων, έμεινε ως J59 και σκεπάστηκε με τη λήθη των Ελλήνων και των Αφρικανών. Οπως και να ‘χει, οι τρελοί ή τα παλικάρια σαν τον Τσαφέντα είναι ο εφιάλτης του οποιουδήποτε αυταρχικού καθεστώτος, ακόμη και στις μέρες μας. Δεν είναι τυχαίο ότι η όποια πολιτική, οικονομική, θρησκευτική εξουσία τούς σκεπάζει συστηματικά με τη χλεύη και τη λήθη.
Ο Τσαφέντας έχει τιμηθεί αρκετά από τους ξένους και ελάχιστα από τους Ελληνες. Εκτός από τα αφιερώματα στο διεθνή Τύπο, γράφτηκαν και τα ακόλουθα βιβλία (θεατρικά, μυθιστορήματα, μελέτες):
1. The Assassin: Α Story of Race and Rage in the Land of Apartheid, Henk Van Woerden, Dan Jacobson.
2. Granta 69: The Assassin (Granta: The Magazine of New Writing) [Paperback].
3. Ι. D. av Antony Sher. Account of the trial of Demitrios Tsafendas by Judge Wilfred Cooper who led his defence.
4. Living in Strange Lands: The Testimony of Dimitri Tsafendas. Anton Robert Krueger.
5. The Tragedy of Apartheid in South Africa: Hendrik F. Verwoerd and Dimitri Tsafendas Meet at the Crossroads. By Dickson Α Mungazi.
Στα ελληνικά κυκλοφορεί το ντοκιμαντέρ του Μανώλη Δημελλά καθώς και το υπό έκδοση θεατρικό «Ενας είμαι» των Απόστολου Θηβαίου και Γιώργου Δαμιανού, και το διήγημα «Ο Τσαφέντας» του Γιώργου Δαμιανού.
Πλήρης αναφορά στο http://www.24grammata.com/?cat=173