24grammata.com/ θρησκεία
επιστήμη και θρησκεία,
περί θαυμάτων,
η θέση του οικουμενικού πατριαρχείου σήμερα
Συνέντευξη του Σεβασμιωτάτου Αρχιεπισκόπου Κρήτης κ. Ειρηναίου
στο Μανόλη Μπουχαλάκη
Καθώς διανύσαμε την περίοδο των εορτών των Χριστουγέννων, η ενθύμηση της έλευσης του Ιησού Χριστού στη γη στέλνει χαρμόσυνα μηνύματα σωτηρίας και ευλογίας των ανθρώπων. Για τα μηνύματα της τόσο σημαντικής αυτής γιορτής, ο προκαθήμενος της Εκκλησίας της Κρήτης, Αρχιεπίσκοπος κ. Ειρηναίος, μας μίλησε «εκ καρδίας», καθώς και για άλλα σύγχρονα ζητήματα που ενδιαφέρουν τον κάθε άνθρωπο κάθε ηλικίας, μόρφωσης και κοινωνικής τάξης.
Ερώτηση: Σεβασμιώτατε, με την ευκαιρία της έλευσης των Χριστουγέννων, θα ήθελα να σας ρωτήσω, τι σηματοδοτεί για τον άνθρωπο η γέννηση του Ιησού Χριστού;
Για τον άνθρωπο και την ανθρωπότητα η Γέννηση του Χριστού είναι η ανθρώπινη παρουσία Του ως Θεανθρώπου ανάμεσά μας. Ο Θεός γίνεται άνθρωπος και είναι μαζί μας, ορατός και αληθινός. Δεν μας επιβάλλεται, δε μας πιέζει να Τον δεχτούμε και να τον πιστέψουμε. Είμαστε ελεύθεροι να Τον δεχτούμε, όπως οι Μάγοι και οι Ποιμένες. Τα Χριστούγεννα είναι η αρχή της απελευθέρωσης του ανθρώπου από τη σκαβιά, τη δυστυχία, την ταλαιπωρία, το θάνατο.
Βεβαίως γνωρίζουμε και παραδεχόμαστε ότι πάρα πολλοί άνθρωποι δεν βλέπουν την πραγματικότητα αυτή. Αυτό όμως είναι η ελεύθερη επιλογή τους. Επαναπαύονται, επαναπαυόμαστε με αυτό που είμαστε και δε θέλουμε, δε βλέπουμε το κάτι άλλο, το αληθινό, τα Χριστούγεννα. Η Γιορτή αυτή προσφέρεται σε όποιον θέλει, όποιον είναι έτοιμος και πρόθυμος να δει και να ζήσει αυτά που δεν γνωρίζει και δεν θέλει. Είναι η Γιορτή της ελευθερίας.
Ερ : Σήμερα, όπως γνωρίζετε, οι άνθρωποι βλέπουν τα Χριστούγεννα ως ευκαιρία ξεκούρασης και απόλαυσης υλικών αγαθών. Ο υλισμός αυτός κυριαρχεί βέβαια όλο το χρόνο αλλά φαίνεται ισχυρότερος σε περιόδους κυρίως θρησκευτικών εορτών. Πως μπορεί ο άνθρωπος να αποφύγει να γίνεται «δούλος» του υλισμού και του καταναλωτισμού και να στραφεί σε καλύτερα και πιο πνευματικά ιδεώδη;
Είναι ανάγκη να ανησυχήσουμε, να αναζητήσουμε, να ανοίξουμε τα μάτια μας, να δούμε όλη την πραγματικότητά μας, να αλλάξουμε νοοτροπία και πορεία στη ζωή μας. Στην Αγία Γραφή λέγεται «να μετανοήσουμε». Είναι ανάγκη να ξεκαθαρίσουμε με τον εαυτό μας, αν θέλουμε μια ζωή που δεν είναι για τον άνθρωπο ή αν θέλουμε μια αληθινή ταυτότητα για τον εαυτό μας. Ότι δε ζητάμε δεν το βρίσκουμε και ότι δεν θέλουμε δεν θα το αποκτήσουμε. Τι θέλουμε στη ζωή μας; Αν θέλουμε κάτι καλό, είναι μπροστά μας, γύρω μας, μέσα μας. Είναι τα Χριστούγεννα όλων μας, τα αιώνια Χριστούγεννα της Εκκλησίας μας.
Ερ: Οι νέοι μας σήμερα αναζητούν εναγωνίως να ακουστεί η φωνή τους και προβληματίζονται για το μέλλον, για την κοινωνία, την απασχόληση, τη ζωή γενικά. Τι μήνυμα θα θέλατε να τους δώσετε;
Είναι καλό να ανησυχούν και όχι να εφησυχάζουν οι νέοι μας. Είναι απαραίτητο να προβληματίζονται για όλα και για το μέλλον, όπως και για το παρόν. Το καλύτερο για τα παιδιά μας δε θα ήταν τόσο η αγωνία τους να ακουστεί η φωνή τους. Είναι κυρίως να βρουν τον αληθινό εαυτό τους, την αληθινή ζωή και πορεία τους. Το νόημα της ζωής από νωρίς, χωρίς να χάνουν χρόνο. Να αποκτήσουν αυθεντικότητα προσωπική. Όλα τα άλλα θα έλθουν στην ώρα τους. Αυτό το θεωρώ ως την πρώτη προτεραιότητά τους. Από την πλευρά τώρα όλων εμάς, των υπολοίπων, είναι ανάγκη να δούμε τα παιδιά μας, να τα προσέξουμε. Το πρόσωπο, τα προβλήματα, τις αναζητήσεις τους. Χρέος και τιμή μας είναι. Δεν μπορούμε να αδιαφορούμε για τα παιδιά μας. Εκείνα είμαστε εμείς.
Ερ: Τελικά, η επιστήμη και η θρησκεία είναι «καταδικασμένες» να βαδίζουν βίους αντίθετους ; Είθισται να λέγεται ότι η μια πλευρά είναι καχύποπτη ή και εχθρική απέναντι στην άλλη. Χάρη στις επιστημονικές ανακαλύψεις και στην ελεύθερη σκέψη η ανθρωπότητα προόδευσε ταυτόχρονα προς το καλό και το κακό, εφόσον μαζί με την πρόοδο ήρθαν και τα όπλα μαζικής καταστροφής. Από την άλλη, η Εκκλησία μερικές φορές καταδίωξε αδίκως επιστήμονες και στοχαστές. Σήμερα, μπορεί να υπάρξει διάλογος μεταξύ των δυο πλευρών;
Το θέμα είναι σύνθετο και απλό. Εξαρτάται πως το βλέπουμε και από τις δυο πλευρές. Από την πλευρά της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας και στο παρελθόν και στο παρόν το ζήτημα δεν ήταν και δεν είναι η αντιδικία. Η Εκκλησία είναι μητέρα. Δεν αντιμάχεται τα παιδιά της, δεν τα απορρίπτει και δεν τα καταδιώκει για κανένα λόγο. Τα αγαπά και χαίρεται για την πρόοδό τους, τις επιστήμες και τις τέχνες τους. Δεν έμεινε η Εκκλησία μας απέναντι, αντίθετη. Ήταν και είναι μητέρα. Βεβαίως, δεν αποδέχεται τις πλάνες και τα λάθη των παιδιών της, γιατί τότε τα προδίδει. Για αυτά πονά και πάσχει αλλά δεν τα πολεμά. Είναι γεγονός ότι στο παρελθόν υπήρξαν αντιπαραθέσεις αλλά είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν έχει αυτή την ιστορία, η οποία ανήκει στη Δυτική, την Καθολική Εκκλησία. Εμείς οι Ορθόδοξοι δεν είχαμε ποτέ «Ιερά Εξέταση». Το λέμε αυτό για λόγους ιστορικής αλήθειας. Το Ορθόδοξο ήθος είναι φιλάνθρωπο.
Τώρα, η Επιστήμη είναι ελεύθερη να έχει οποιαδήποτε στάση. Προσωπικά πιστεύω ότι και μπορεί και πρέπει να υπάρξει και να υπάρχει διάλογος και σήμερα και πάντοτε. Ο Χριστός, όπως και η Εκκλησία Του δεν είχε δυσκολία να κάνει διάλογο με όλο τον κόσμο, τη Σαμαρείτισσα, τον Πιλάτο, τον Ιούδα…Διαλέγεται και σήμερα με όλους όσους το θέλουν Η Εκκλησία πάντως είναι πάντοτε ανοικτή στα παιδιά της, όλα, στους Επιστήμονες και στον κάθε άνθρωπο, όποια και αν είναι η ζωή, η παιδεία και η τέχνη του.
Ερ: Θα ήθελα να σας ρωτήσω τώρα για τη γνώμη σας για ορισμένες περιπτώσεις «θαυμάτων» όπου τελικά αποδεικνύεται ότι ήταν απάτες για να πλουτίσει μια μονή ή μια εκκλησία. Ποια είναι η θέση σας για τα θαύματα γενικώς και αν θα πρέπει να καταδικάζονται ενέργειες που εκμεταλλεύονται την πίστη ορισμένων ανθρώπων
Θαύματα γίνονταν και γίνονται. Όχι μόνο στο θέμα που άπτονται της υγείας του ανθρώπου αλλά και σε όλες τις εκφάνσεις της ανθρώπινης ζωής. Υπάρχουν όμως ενίοτε και απάτες και εκμεταλλεύσεις. Δεν τις εγκρίνει, δεν τις θέλει και δεν τις καλλιεργεί η Εκκλησία. Ενδεχομένως, ασφαλώς γίνονται τέτοιες εκτροπές, αλλά μόνο από ανθρώπους οι οποίοι δεν εκφράζουν την Εκκλησία με κανένα τρόπο. Η Εκκλησία μας αγαπά και βιώνει μόνο την αλήθεια. Οπουδήποτε η αλήθεια αυτή παραχαράσσεται και αυτό γίνεται αιτία εκμετάλλευσης, οπουδήποτε και για οποιοδήποτε λόγο και αν γίνεται, όταν γίνεται. η Εκκλησία μας είναι αντίθετη και ασυμβίβαστη.
Η πίστη μας και η Εκκλησία δεν είναι είδος για εμπορία και αντικείμενο οποιασδήποτε εκμετάλλευσης. Χωρίς κανένα δισταγμό καταδικάζουμε κάθε απάτη και εκμετάλλευση, από οπουδήποτε και αν προέρχεται.
Ερ : Πως βλέπετε τη θέση του Οικουμενικού Πατριαρχείου σήμερα; Διάφοροι ισχυρίζονται ότι η πνευματική και ποιμαντορική του ισχύς είναι περιορισμένη αφενός λόγω του άτυπου «διωγμού» που υφίσταται από το Τουρκικό κράτος και αφετέρου από «συμμαχίες» ορθόδοξων εκκλησιών που υπονομεύουν το κύρος του. Ποια είναι η γνώμη σας για τον Οικουμενικό Ορθόδοξο θρόνο;
Προσωπικά νοιώθω και είμαι «κομμάτι» του Οικουμενικού μας Θρόνου. Δεν βλέπω το Οικουμενικό μας Πατριαρχείο ως ξένος και αδιάφορος προς αυτό. Γνωρίζω και σέβομαι πάντοτε, ιδιαίτερα δε σήμερα, τα βάσανα, τις δυσκολίες, τους διωγμούς τους οποίους αντιμετωπίζει, κρυφούς και φανερούς. Πιστεύουμε και λέμε ότι το Πατριαρχείο μας είναι «σταυρωμένο» από πολλούς «σταυρωτές» από παλαιότερα μέχρι και σήμερα.
Πολλά και ποικίλα υπήρξαν τα αίτια των πολλών διωγμών του. Είναι χρέος όλων μας να αγαπάμε και να πονάμε τη Μητέρα Εκκλησία σε όλες τις ταλαιπωρίες και τους διωγμούς της ξεχωριστά στις μέρες μας αλλά και πάντοτε. Μέχρι σήμερα ο Ορθόδοξος Λαός σε όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου έχει σεβαστεί τη θαυμαστή Ιστορία, τα μαρτύρια, τις πληγές και τους σταυρούς της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως, του Οικουμενικού μας Πατριαρχείου. Είναι καλό και χρέος σημαντικό για όλους μας να τηρήσουμε την ίδια στάση τώρα και στο μέλλον, πάντοτε. Είναι χρέος και τιμή μας.
Ερ: Θα ήθελα μια ευχή σας για την εορτή των Χριστουγέννων και για το νέο έτος
Είθε η ενανθρώπιση του Κυρίου μας Ιησού Χριστού να φωτίσει και να ζεστάνει τις καρδιές και τις ζωές όλων των ανθρώπων. Για το νέο έτος, εύχομαι ευλογία από Θεού, υγεία και Χρόνια Πολλά