Το ολόγιομο φεγγάρι μας οδηγεί στην τρέλα; Μύθος ή πραγματικότητα
Η Σελήνη και ειδικά η αποψινή πανσέληνος έχει συσχετιστεί με ένα σωρό σκοτεινά μυστικά και θεωρίες, ενώ η επιρροή των μαγνητικών της κυμάτων στη Γη κυμαίνεται ανάμεσα σε επιστημονικά στοιχεία και αστικούς μύθους.
Ένας από τους ευρέως αστικούς μύθους που κυκλοφορούν κυρίως για την Πανσέληνο του Αυγούστου είναι ότι επηρεάζει έντονα την ψυχολογία των ανθρώπων εντείνοντας τις ψυχικές τους διαταραχές.
Μπορεί κάποιοι να προτείνουν για σήμερα την παραμονή στο σπίτι αποφεύγοντας τις πολλές κοινωνικές συναναστροφές και τις τυχόν συγκρούσεις υπό την επήρεια της πανσελήνου με τα αγαπημένα μας πρόσωπα ή με έναν… λυκάνθρωπο, αλλά οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι ο σεληνιασμός δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί επιστημονικά.
Εδώ και αιώνες, θρύλοι μιλούν για την κατάσταση που μπορεί να περιέλθει κάποιος κατά τη διάρκεια της πανσελήνου, γεγονός που αποτυπώνεται τόσο στην ελληνική λέξη σεληνιασμός (επιληψία, δαιμονισμός) όσο και στην αγγλική lunatic (από το luna που σημαίνει φεγγάρι), δηλαδή τρελός.
Όπως επισημαίνει ο ψυχίατρος-ψυχαναλυτής Εμμανουήλ Πολυζόπουλος στο iatropedia ”η πιο διαδεδομένη άποψη είναι πως η πανσέληνος προκαλεί όλες αυτές τις αλλοπρόσαλλες συμπεριφορές στον άνθρωπο εξαιτίας της επιρροής που έχει η σελήνη στο νερό. Δεδομένου ότι το ανθρώπινο σώμα αποτελείται από 80% νερό, υποθέτουν πως πιθανότατα η σελήνη διαταράσσει την ισορροπία του σώματός μας!”Και συνεχίζει: ΄΄Κάτι τέτοιο δεν έχει αποδειχτεί επιστημονικά και οι ψυχίατροι υποστηρίζουν πως όλα τα “ακραία” συμβαίνουν γιατί περιμένουμε να συμβούν! Είναι μια πλασματική συσχέτιση της συμπεριφοράς μας και της πανσελήνου, που με απλά λόγια σημαίνει ότι ο εγκέφαλός μας έχει την τάση να ανακαλεί τα περίεργα γεγονότα καλύτερα από ότι τα ασήμαντα. Όταν υπάρχει πανσέληνος και συμβαίνει κάτι περίεργο, συνήθως το παρατηρούμε και το συνδέουμε αμέσως με το φεγγάρι!΄΄
Σύμφωνα με τον κ .Πολυζόπουλο άλλοι μύθοι μιλούν για την επίδραση του μαγνητικού πεδίου της Σελήνης πάνω στην Γη και τους ανθρώπους της. Όμως το μαγνητικό αυτό πεδίο της Σελήνης φτάνει με τέτοια ένταση στην Γη, όσο ο μαγνήτης από ένα μεγάφωνο ραδιοφώνου που το κρατούμε στο χέρι μας!!!
Υπάρχουν όμως κι άλλοι μύθοι που έχουν καλλιεργηθεί στους διάφορους λαούς μεταξύ των οποίων και η σύνδεση της έξαρσης της «τρέλας» την ημέρα της Πανσελήνου. Απ’ αυτόν τον μύθο άλλωστε προέρχεται και η λέξη «σεληνιασμός» και η σύνδεσή της με την επιληψία.
Πάντως επισημαίνει ο ψυχίατρος-ψυχαναλυτής ”στατιστικές μελέτες που έγιναν επανειλημμένα και έχουν δημοσιευθεί σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά (όπως το Annals of Emergency Medicine, το Journal of Emergency Nursing, και το Journal of Toxicology and Psychological Report) αποδεικνύουν ότι δεν υπάρχει καμιά απολύτως σχέση με την συμπεριφορά του ανθρώπου και την Πανσέληνο”.
Καταλήγοντας ο κ Πολυζόπουλος επισημαίνει ότι” μύθος είναι επίσης και αυτό που ακούγεται ότι την ημέρα της Πανσελήνου γεννιώνται περισσότερα παιδιά ή ότι υπάρχουν περισσότερα ατυχήματα, και άλλα παρόμοια. Παρόλα αυτά οι μύθοι αυτοί συνεχίζουν να υπάρχουν και να μπερδεύουν τους πολίτες χωρίς καμιά απολύτως απόδειξη”.
τι πίστευαν στην αρχαιότητα
Η ελληνική λέξη «Σελήνη» ετυμολογικά ανάγεται στη λέξη «σέλας» που σημαίνει φως. Στη Θεογονία του Ησιόδου η θεότητα Σελήνη, αναφέρεται ως κόρη του Υπερίωνα και της Θείας, ήταν αδελφή του Ήλιου και της Ηούς (Αυγής) και συχνά απεικονίζεται ως θηλυκή μορφή με το δίσκο της ημισελήνου στο κεφάλι της. Φυσικά πολλοί από τους κλασικούς Έλληνες φιλοσόφους είχαν αντιληφθεί από νωρίς ότι ο διαφορετικός φωτισμός των περιοχών της Σελήνης οφείλονταν στις ανωμαλίες του εδάφους της. Ο Θαλής ο Μιλήσιος, για παράδειγμα, πίστευε ότι ο δορυφόρος μας ήταν φτιαγμένος από τα ίδια υλικά που είναι φτιαγμένη και η Γη, ενώ ο Δημόκριτος υποστήριζε ότι οι διαφορές του φωτισμού της οφείλονταν στην ύπαρξη βουνών και κοιλάδων. Κι έτσι από την κλασική ακόμη εποχή, οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι μπόρεσαν να διαλευκάνουν αρκετά από τα μυστήρια της Σελήνης.
Η περίοδος από την μια Πανσέληνο έως την επόμενη φτάνει τις 29,5 περίπου ημέρες και για την ακρίβεια 29,53059 ημέρες. Το πλησιέστερο περίγειο της Σελήνης είναι 356.410 χιλιόμετρα, ενώ το μεγαλύτερο απόγειό της φτάνει τα 406.697 χιλιόμετρα. Στο περίγειό της η Σελήνη φαίνεται 14% μεγαλύτερη και κατά 30% περίπου πιο λαμπερή. Η επίδραση όμως της Σελήνης με τις αλλαγές στην απόσταση της από την Γη είναι αμελητέα αφού τα νερά της θάλασσας δεν πρόκειται να ανέβουν περισσότερο από μερικά μόνον εκατοστά.
Κόρη των Τιτάνων
Σύμφωνα, με την ελληνική μυθολογία η Σελήνη ήταν κόρη των Τιτάνων Υπερίωνα και Θείας, και αδελφή του Ήλιου και της Ιούς, ενώ ήταν επίσης και η μητέρα του Ωρίωνα με πατέρα τον Ήλιο. Όπως ο Ήλιος, έτσι και η Σελήνη, είχε το δικό της άρμα που το έσερναν βόδια ή άλογα ή και ελάφια. Γενικά, παρόλο που υπήρχε εκτεταμένη σεληνιακή λατρεία στην Αρχαία Ελλάδα δε γνωρίζουμε αρκετές λεπτομέρειες για τα όσα τελούνταν σε αυτές. Ωστόσο, είναι γνωστό πως κατά τη λατρεία της Σελήνης στην αρχαία Αθήνα προσφέρονταν σπονδές με καθαρό νερό και μικροί άρτοι με σχήμα κυκλικό ή μηνίσκου. Θα πρέπει να επισημανθεί πως από τα σημαντικότερα ιερά της Σελήνης υπήρχαν στην περιοχή της αρχαίας Σπάρτης στη Λακωνία. ενώ αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι στην Κλασσική κυρίως εποχή η λατρεία της Σελήνης είχε ατονήσει γιατί πίστευαν ότι η λατρεία των ουράνιων σωμάτων ήταν γνώρισμα των βαρβάρων