24grammata.com / από τη ζωή των λέξεων
γράφει ο Θωμάς Χριστιάς
Τα μπουλούκια…… των μπόλικων μπουλούκων.
Η λέξη μπόλικος προέρχεται από το τούρκικο επίθετο bol, που σημαίνει άφθονος. Ενδιαφέρον, δε, παρουσιάζει η παρουσία του στρογγυλού φωνήεντος ο στη λέξη, το οποίο κυριολεκτικά γεμίζει το στόμα μας και τη ψυχή μας με την προφορά του!
Αν σε αυτό το τούρκικο όνομα προσθέσουμε την παραγωγική κατάληξη –luk, τότε προκύπτει το όνομα bolluk, το οποίο σημαίνει αφθονία, αλλά και ευημερία. Η τελευταία ερμηνεία της τούρκικης λέξης ,που συνδέει την ευτυχία με την ποσότητα αγαθών ,αφενός μας θέτει το φιλοσοφικό ζήτημα, κατά ποσό η ευτυχία συνδέεται με την επάρκεια υλικών αγαθών, αφετέρου έρχεται σε πλήρη αντίθεση με το αρχαιοελληνικό «οὐκ ἐν τῷ πολλῷ τὸ εὖ, το οποίο αποσυνδέει την ευτυχία από την ποσότητα. Αυτό ήταν εμφανές, κυρίως, στην αρχαιοελληνική τέχνη, η οποία δεν προσπαθούσε να επιβληθεί με τον όγκο της ,αλλά με την τελειότητα των μορφών και των αναλογιών της. Σύμφωνα με αυτό το αρχαιοελληνικό, μάλιστα, πρότυπο, η ποιότητα είναι από μόνη της μια ποσότητα.
Αν τώρα, μεταφέρουμε αυτήν την αφθονία του ονόματος bolluk… στα μάγουλα, τότε προκύπτει η ελληνική λέξη μπουλούκος, την οποία πολύ συχνά χρησιμοποιούμε εμείς οι Έλληνες- είτε κάποιους μήνες πριν από την εξόρμηση μας στις παραλίες, είτε για να περιγράψουμε… τα παιδιά μας!
Με μια πρώτη ματιά, φαίνεται η λέξη μπόλικος να συγγενεύει και με την λέξη μπουλούκι. Κάτι τέτοιο, ωστόσο, δεν ισχύει, καθώς η λέξη μπουλούκι προέρχεται από την τούρκικη λέξη bölük, που σημαίνει τμήμα στρατιωτών, ασκέρι δηλαδή, ενώ διευρύνοντας τη ματιά μας (πέρα από το στρατιωτικό τομέα) η λέξη bölük σημαίνει μια ομάδα ηθοποιών που περιοδεύει στην επαρχία ή μεταφορικά, μια οποιαδήποτε ασύντακτη ομάδα ανθρώπων, σαν αυτή που έχει αποκοπεί από τον κύριο στρατιωτικό κορμό, για να επανέλθουμε στην αρχική (στρατιωτική) σημασία της λέξης.