Δάσκαλος, ακαδημαϊκός, φιλόλογος, εξέχων διανοούμενος. Αυτός ήταν ο Εμμανουήλ Κριαράς που από το βράδυ της Παρασκευής, 22 Αυγούστου 2014, πέρασε στην αιωνιότητα.
Το 24grammata.com παρουσιάζει ένα μικρό απάνθισμα των πολιτικών απόψεων του, κατά την τελευταία πενταετία της ζωής του (πέθανε σε ηλικία 108 χρόνων):
– “Είμαστε τραγικές μορφές. Το γεγονός ότι έχουμε συνείδηση δεν νομίζω ότι είναι στοιχείο ουσιαστικής ευτυχίας. Ο άνθρωπος ζει πιο ευτυχισμένα όταν δεν έχει συνείδηση της τραγικότητας της ζωής του. Εγώ – δυστυχώς – την έχω…”
το 2011 δήλωνε:
– «Στην υπερεκατονταετή ζωή μου δεν θυμάμαι ποτέ αντίστοιχη περίοδο με ανάλογα πολιτικά και κυρίως – οικονομικά αδιέξοδα. Θα ήθελα να είχε πεθάνει , να μην είμαι αναγκασμένος να βιώνω αυτές τις καταστάσεις στον τόπο μου. Φταίμε κι εμείς . Λειτουργήσαμε όλοι – κυβέρνηση και πολίτες κατά το χειρότερο δυνατό τρόπο. Βολευόμασταν – στην καλύτερη περίπτωση – στο καθεστώς της υποκρισίας , της κλεψιάς , της απάτης . Όταν παίρνει κανείς δανεικά είτε είναι κράτος είτε πολίτης πρέπει να είναι όσα μπορεί να επιστρέψει… Όχι περισσότερα. Βρισκόμαστε πλέον στον πάτο και ελπίζω να μην έχει χειρότερα. Βέβαια ο φασισμός μπορεί να έχει σήμερα άλλο πρόσωπο…Μέσα στο αστικό καθεστώς που ζούμε , η λύση, είναι ένας σοσιαλισμός με ανθρώπινο πρόσωπο. Παγκοσμίως. Αυτή είναι η λύτρωση του κόσμου . Η Αριστερά όμως στην Ελλάδα δεν βλέπω ότι έχει δυνατότητες…»
Περισυλλογή, ωρίμανση, αλλαγή νοοτροπίας
Με την πείρα την αποκτημένη κατά τη διάρκεια της μακράς ζωής μου και με τη γνώση σημαντικών γεγονότων του δέκατου ένατου αιώνα, μπορώ να απαντήσω ως εξής στην ερώτησή σας.
Οι λόγιοί μας κατά πλειονότητα δεν μπόρεσαν να ξεπεράσουν την εσφαλμένη κατεύθυνση προς άκρατο θαυμασμό του αρχαίου πολιτισμού με τον καθαρευουσιανισμό που ανέπτυξαν στον χώρο της παιδείας μας και την παραγνώριση μιας καλύτερα οργανωμένης εκπαίδευσης και παιδείας του ελληνικού λαού. Μόνο σπουδαστές των δύο αιώνων μπόρεσαν με ατομική, περισσότερο, προσπάθεια να βγουν από τον κανόνα. Ο πόλεμος πολλών λογίων έως το 1976 εναντίον της δημοτικής γλώσσας μαρτυρεί την αλήθεια του λόγου μου.
Σήμερα ο τόπος μας βρίσκεται σε δεινή θέση. Για το ξεπέρασμά της θα χρειαστούν χρόνια περισυλλογής, ωρίμανσης, αλλαγής νοοτροπίας διοίκησης και διοικουμένων σε σημαντικό βαθμό – πράγμα για το οποίο θα χρειαστούν προσπάθειες που θέλω να ελπίζω ότι θα τις καταβάλει ο τόπος μας στη διάρκεια των χρόνων που θα ακολουθήσουν έως το 2021.
Υπογραμμίζω ότι η εκπαίδευση και η παιδεία μας έχουν καταρρακωθεί τα τελευταία χρόνια. Αποδοκιμάζω απολύτως και απεργίες εκπαιδευτικών και φοιτητών και μαθητών και καταλήψεις διοικητικών χώρων και χώρων διδασκαλίας. Το έργο, το καθήκον του δασκάλου είναι κάτι διαφορετικό. Φυσικά και το κράτος πρέπει να συναισθάνεται το καθήκον του έναντι των εκπαιδευτικών.
Η εκπαίδευσή μας χρειάζεται βασική μεταρρύθμιση και στον καταρτισμό προβλημάτων ύλης και στην κατανομή μαθημάτων κατά σχολεία και τάξεις και στη χρησιμοποίηση ειδικών καθηγητών σε θέματα μετεκπαίδευσης εκπαιδευτικών, καθώς και στον χώρο του διοικητικού προσωπικού.
Μόνο με αυτές τις προοπτικές πρέπει να ελπίζομε ότι θα οδηγηθούμε σε ένα ευχάριστο 2021. Απαραίτητη η δράση και η αισιοδοξία. Τελικά θα πρόσθετα ακόμη, να καταπολεμήσουμε τη γραφειοκρατία και να αλλάξομε το πολιτικό σύστημα.