ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΑ ΑΓΡΟΤΙΚΑ Γουόκερ Έβανς

24grammata.com/Αμερική (αφιέρωμα  εν προόδω)

Εξερευνώντας την “Ωραία Αμερική” (6η στάση, αφιέρωμα εν προόδω)

έχουν  προηγηθεί κλικ εδώ

γράφει ο  Απόστολος Θηβαίος.

Διαβάστε όλες τις επιφυλλίδες του Απόστολου Θηβαίου στο 24grammata.com κλικ εδώ

Ο Απόστολος Θηβαίος θα είναι ο οδηγός και ο ξεναγός μας σε αυτό το πανέμορφο ταξίδι στην Αμερική του ωραίου, του έρωτα και της φαντασίας.

έκτη στάση του οδοιπορικού
ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΑ ΑΓΡΟΤΙΚΑ
Γουόκερ Έβανς

Ο αγροτικός κόσμος της Αμερικής απλώνεται σ΄όλο το μήκος της ενδοχώρας. Το Κάνσας, το Μιζούρι, η Αϊόβα και άλλα διαμερίσματα στην καρδιά της ένωσης, που μετρά έναν αιώνα συνύπαρξης και ελευθερίας, κρατούν υψηλό το επίπεδο παραγωγής. Απέραντες εκτάσεις ηλιανθών και σιταριού σκεπάζουν το άλλοτε εύφορο λιβάδι της εποχής των Κάνσας. Μια νομαδικής φυλής, που ζούσε πάντα κατά μήκος του ομώνυμου ποταμού, ευλογημένη από την αδιάκοπη ροή του. Ο Γουόκερ Έβανς φωτογραφίζει τις συνθήκες του αγροτικού, αμερικανικού πληθυσμού. Μίλια μακριά από την παγωμένη Ουάσιγκτον και τα μεγάλα, αστικά κέντρα ο φωτογράφος Έβανς καλείται να αποτυπώσει το λησμονημένο τμήμα ενός πληθυσμού, ολότελα συντριμμένου από τις συνεπείς της οικονομικής κατάρρευσης του 1929. Ο Γουόκερ Έβανς παραχωρεί στο στυγνό ρεαλισμό μια κορυφαία ευκαιρία. Καθώς τονίζει ο Έντσμιντ, υπερασπιζόμενος το 1917 την εξπρεσιονιστική δυνατότητα του νατουραλισμού, η τέχνη, -η δημιουργία σε κάθε της αναγωγή, θα τονίσουμε εμείς-, κτυπώντας πάνω στους στείρους επιγόνους, φανέρωση γυμνή την πραγματικότητα, χωρίς φτιασίδια, μάσκες, φύλλα συκής . Δεν κατάφερε ωστόσο να φθάσει στην ουσία, δεν κατάλαβε το νόημα, το κρυμένο στα ευαίσθημα αντικείμενα, δούλευε πάνω σε εξωτερικές επιφάνειες, αλλά με τι δύναμη! Ο Γουόκερ Έβανς, έχοντας διεισδύσει στη θεωρητική της λογοτεχνίας, δηλαδή σ΄ένα πεδίο διαρκών ζυμώσεων και προβολής νέων κινημάτων και ιδεολογιών, κατέχει τη δυνατότητα να επεξεργαστεί την επιφάνεια των πραγμάτων, με τη διατυπωμένη δύναμη του παραπάνω αποσπάσματος. Εντούτοις κρατεί σε υψηλό επίπεδο, τη μεταφυσική των τοπίων και των ανθρωπογεωγραφιών του. Πάει να πει πως κατορθώνει στα καρέ του να αποδεσμεύσει την οπτική από το φαινόμενο, θέτοντας σε λειτουργία μία από τις διακοσμητικές, πρωταρχικές αρχές. Την παραπομπή δηλαδή του θεατή ή του παρατηρητή στο περιεχόμενο και τη δυνατότητα που περιέχεται στα πρόσωπα. Μια δυνατότητα ικανή να παράγει πολλαπλές εκφάνσεις ενός μοντέλου κυμαινόμενου, όπως η ψυχή και οι αντικατοπτρισμοί της. Μια τέχνη που γεννιέται από την κατάρρευση των αξιών του 19ου αιώνα και όχι από την εξελικτική πορεία του. Όπως πολύ σωστά επισημαίνει ο Ντε Μικέλι, στις πρωτοπορίες της τέχνης όλες οι εποχές διάλυσης και αποσύνθεσης του παραγωγικού ιστού, συμπυκνώνεται σε ολοφάνερους υποκειμενισμούς. Σε ρητές δηλαδή δηλώσεις ποικίλων φαινομενικών αναπαράστασεων, οι οποίες εντείνονται από τη φιλοδοξία να αποτυπωθεί τα πιο ουσιώδη αισθητικά χαρακτηριστικά της εποχής. Ο Έβανς όταν φωτογραφίζει τις νεαρές γυναίκες στους περιβόλους των γεωργικών εγκαταστάσεων, δεν δεσμεύει μόνο μια ανθρώπινη γεωγραφία. Προτείνει μια εικαστική αναπαραγωγή του κόσμου, αυτή τη φορά σε άφταστη ισορροπία χρώματος και σκηνογραφίας. Την οικονομία αυτή στις φωτογραφικές λήψεις του Γουόκερ Έβανς δεν θα μπορούσε κανείς να αμφισβητήσει, αφού παράγονται από τις πιο ρεαλιστικές αναπαραστάσεις του τοπίου και των ανθρώπων. Στη μηχανή του Έβανς φωτογραφίζονται πρόωρα γερασμένα κορίτσια που χουν ατημέλητο χτένισμα και την παιδική αμηχανία μιας έκπληξης. Η στάση του σώματος συνιστά ένα ύφος της ιστορίας, μια ορισμένη τάση της, εποχική τότε, μα ξεκάθαρα διαχρονική, αν εκτιμηθεί στις μέρες μας. Οι αναμνήσεις εκείνης της εποχής δεν πραγματώνονται παρά στα εξωφρενικά, ρεαλιστικά μοτίβα των πορτραίτων. Η εποχή είναι διαποτισμένη από μια κοινωνικότητα, μια ανάγκη να καταγραφεί η δομή και τα θεμελιώδη στοιχεία του πληθυσμού. Η εποχή κραυγάζει την πείνα, τις επιδημίες, τους άνεργους ανειδίκευτους, την απουσία ξεκάθαρων, πολιτικών και οικονομικών λύσεων, την τραγική ελαστικότητα των ορίων της συνείδησης, τη φτώχεια και τα κλειστά γεωργικά συσκευαστήρια. Ο νατουραλισμός του Έβανς, ο οποίος ξεπερνά οριστικά την θεωρητική και εικαστική τάση του ίδιου του κινήματος, αποκαθιστά μια ενότητα ανάμεσα στον δημιουργό και την πραγματικότητά. Μια χρυσή εποχή είναι ετούτη η συγκυρία της διάλυσης για την αμερικανική ενδοχώρα της ύφεσης και της απουσίας του οράματος. Οι μοναδικές ταυτότητες διεγείρουν τον Γουόκερ Έβανς και έτσι προκύπτουν οι χωμάτινες μορφές εκείνου του ζευγαριού στην 42η οδό μιας μικρής πόλης, γύρω στο 1932 και ο λιγνός Κουβανός πολίτης με το λευκό κοστούμι, σ΄άσπρο μαύρο φωτογραφημένος το 1933 στην Αβάνα. Μια αποτύπωση του κόσμου και των ορίων του ο πελώριος μαρμάρινος σταυρός σε πρώτο πλάνο και πέρα το κοιμητήριο, οι ήσυχες υψικάμινοι και οι εργατικές κατασκευές από τούβλο στην πόλη με το χριστιανικό όνομα Βηθλεέμ στην Πενσιλβάνια. Οι ρωγμές στο σώμα του μαρμάρου συνιστούν συμβολισμούς για μια εποχή με θεσμούς καταρρακωμένους, ανήμπορους να προσφέρουν παρηγοριά στη δοκιμασμένη, εθνική μάζα. Ο υπερυψωμένος στρατιώτης στην κεντρική οδό τεμαχίζεται από τα σύρματα και έναν πολιτισμό που εξαπλώνεται. Ο άνθρωπος και τα πιο άμεσα τοπία του περιπλέκονται καθώς προχωρεί η εποχή και συντελούνται τα θαύματά της.
Ο Γουόκερ Έβανς παραμένει μια όχι και τόσο διαδεδομένη, καλλιτεχνική μορφή για τον ευρωπαϊκό νότο. Η ενασχόλησή του με την αμερικανική ενδοχώρα, προσδίδει στο έργο του έναν μάλλον εθνικό χαρακτήρα, μια εξειδίκευση στο ύφος, τη σκηνογραφία και τη μεταφυσική της. Εντούτοις διασώζει μια ολόκληρη εποχή, που φέρει σημαντικές ομοιότητες με τη δική μας. Πανομοιότυπα σπίτια από ξύλο με παρόμοιους φεγγίτες και εμπρός πάντα οι κινηματογραφικές διαφημίσεις με τα υπέροχα, αμερικανικά κορίτσια που επιθυμούν τον έρωτα, με έντονα, μαύρα μάτια και στυλ Μονρόε. Το έργο του Έβανς χρησιμοποίησε την εποχή του ως υλικό και παρέμεινε απόλυτα συντονισμένο μαζί της. Συντήρησε όμως μέσα του ολόκληρη την αμερικανική ψυχολογία, όπως ακριβώς οι παραδοσιακοί τεχνίτες φυλάττουν το γαλάζιο της Μυτιλήνης στις νεόδμητες προσόψεις. Ως ένα δείγμα του βάθους και της έκτασης που αναλαμβάνει το έργο του Γούκερ Έβανς θα μπορούσε να σταθεί η αίσθηση που αποκομίζει κανείς, παρατηρώντας το νέγρικο παρεκκλήσι της Νότιας Καρολίνας με τα κλειστά μάτια παράθυρα και την αυτοτέλειά του που μαστίζεται ανάμεσα στο φως και τη σκιά. Ο Γκόγια, στις πιο αιρετικές στιγμές του, αποκλείει τη φύση το χρώμα και τη γραμμή. Παραδέχεται τη σκιά και το φως και ο Γούκοερ Έβανς  τον τιμά ολόψυχα καθώς στο μικρό σπίτι της Λουιζιάνα το πάτωμα γδέρνει λίγος ήλιος και ακόμα τα πράγματα προεκτείνονται προς τα μεσημέρια.