Αποχή: Ένα Συνταγματικά Κατοχυρωμένο Δικαίωμα, Ή μια Άνευ Όρων Πολιτική Παραίτηση και Συνθηκολόγηση με το Απόλυτο “Τίποτε”;

γράφει η Χαρά Ν. Γιαννοπούλου, Δικηγόρος Αθηνών, L.L.M στο “Αστικό Δίκαιο”

Στις πρόσφατες δημοτικές και περιφερειακές εκλογές η δημοκρατία μας υπέστη ένα βαρύτατο πλήγμα, την αποχή, ως άμεση συνέπεια της σήψης που επικρατεί σε όλο το φάσμα της σύγχρονης πολιτικής αρένας. Τα ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά αποχής από τις εκλογές απετέλεσαν αντικείμενο πολλών συζητήσεων στα τηλεοπτικά παράθυρα, στόχαστρο των αδηφάγων δημοσιογράφων, ερμηνεύθηκαν, “ψευδερμηνεύθηκαν” και αποκωδικοποιήθηκαν σημασιολογικά ώστε να λάβουν τελικά ποικίλες ερμηνείες συνάδουσες με τις πολιτικές αποχρώσεις του εκάστοτε πολιτικού ερμηνευτή.

Όποιες και εάν είναι οι ερμηνείες που μπορούν να δοθούν στην αποχή και όποιο και εάν είναι το πολιτικό μήνυμα που ήθελε εξαχθεί από αυτή ένα είναι το δεδομένο : ότι αποχή  συνεπάγεται καταρχήν αποχή από ενέργεια, απραξία και αυτή με τη σειρά της δεν προάγει κοινωνίες αλλά οδηγεί στον άκρατο μηδενισμό.

Το πολίτευμά μας καλείται “δημοκρατία”. Δηλαδή ετυμολογικά είναι ένα πολίτευμα στο οποίο κρατεί ο “δήμος”, ήτοι ο λαός άρχει και αποφασίζει . Ο λαός λοιπόν έχει στα χέρια του την τύχη του πολιτικού του μέλλοντος, αυτός ορίζει και καθορίζει με την ψήφο του την άρχουσα τάξη, αυτός αναδεικνύει κυβερνήσεις και αυτός τις παύει.

Υπό αυτήν την έννοια ο κάθε ένας από εμάς την ώρα που ρίχνει την ψήφο του δεν ασκεί απλώς ένα δικαίωμά του που προστατεύεται συνταγματικώς μέσω του δικαιώματος του “εκλέγειν”, αλλά ταυτόχρονα εκτελεί το ύψιστο πολιτειακό του χρέος και καθήκον ως κοινωνός ενός δημοκρατικού πολιτεύματος, ασκεί μία πολύτιμη εξουσία που η πολιτεία του έχει απονείμει απελευθερώνοντας μία ενέργεια που καθ’όν τρόπο δύναται να καθιερώσει και να παγιοποιήσει κυβερνήσεις κατά τον ίδιο τρόπο δύναται να καταλύσει εξουσίες , να αναπλάσει πολιτικές καταστάσεις, να εκριζώσει στάσιμες τακτικές και να οδηγήσει στη μεγάλη ανατροπή!

Η δυναμική αυτής της ΨΗΦΟΥ μας έχει μία ιδιότυπη χροιά καθότι είναι μία εξουσία και όχι ένα απλό δικαίωμα, μία εξουσία που ανθεί μόνο μέσα σε μία δημοκρατία. Υπό αυτό το πρίσμα ορώμενο το πολιτικό δικαίωμα του “εκλέγειν” αποτελεί την κορωνίδα της δημοκρατίας και μάλιστα είναι τέτοιας σημασίας για την περαιτέρω πορεία της πολιτικής σκηνής του τόπου ώστε η άσκησή του να θεωρείται επιβεβλημένη ως “αναγκαστικού δικαίου” εξουσία.

Γιατί λοιπόν όλοι εμείς να απεμπολούμε τη σημασία αυτής της εξουσίας; Γιατί να παραιτούμεθα από αυτή τη στιγμή που ο καθένας μας μπορεί να επιφέρει μία πολιτική αλλαγή; Μπορεί να επικοινωνήσει πολιτικά με τους συμπολίτες του, μπορεί να “κοινωνήσει” το μήνυμά του στην εκάστοτε άρχουσα τάξη; Και ερωτώ: πώς θα επιτευχθεί η “επανάσταση”, η ανατροπή , το καινούργιο, ο πολιτικός “νεωτερισμός” χωρίς πράξη; Κανείς ποτέ δεν κατάφερε τίποτε δια της απραξίας και της σιωπής παρά μόνον τη στασιμότητα και την ακόμη μεγαλύτερη βύθιση της κοινωνίας στον πολιτικό βούρκο και στα λιμνάζοντα νερά της όζουσας πραγματικότητας.

Στη σύγχρονη εποχή, εποχή της πολιτικής παρακμής, η σημασία της ψήφου είναι ύψιστη. Είναι αδήριτη ανάγκη ο καθένας από εμάς να κατανοήσει ότι τη στιγμή που ψηφίζει, εκπροσωπεί όχι μόνον τον εαυτό του ως μονάδα αλλά και το σύνολο των πολιτών της δημοκρατικής κοινωνίας, καθορίζει όχι μόνον τη δική του τύχη αλλά και την τύχη ολόκληρης της κοινωνίας στην οποία ζει και αναπτύσσεται. Και αυτήν την εξουσία δεν δικαιούται να την παραχωρήσει στην σιωπή, στην απραξία, στο απόλυτο τίποτε, αλλά οφείλει να απελευθερώσει αποφασιστικά τη δημιουργική της δυναμική και να ορίσει με την πράξη του το πολιτικό του μέλλον.

Από την άλλη πλευρά κάποιοι επιδιώκοντας μία αποκωδικοποίηση της “αποχής” θα μιλούσαν για δυσαρέσκεια του λαού προς την πολιτική και τους πολιτικούς και συλλήβδην το πολιτικό κατεστημένο. Ναι όμως μην λησμονούμε ότι η δημοκρατία μας δίνει το δικαίωμα έκφρασης αυτής της δυσαρέσκειας έστω και με τη μορφή της “λευκής” ψήφου. Ακόμη εντονότερα  με τη μορφή της “άκυρης” ψήφου. Συνεπώς το πολίτευμά μας, μας έχει οπλίσει με πολλά μέσα για να δηλώσουμε την πολιτική μας βούληση όπως και αν αυτή ήθελε εκφραστεί, είτε ως επιβράβευση ενός κόμματος , είτε ως καταψήφιση κάποιου άλλου, είτε ως λευκή – ουδέτερη ψήφος , είτε ως άκυρη ψήφος. Αρκεί να ασκήσουμε αυτήν την εξουσία στο όνομα όχι μόνον του εαυτού μας αλλά και σύσσωμου του ελληνικού λαού. Γιατί αλλιώς όλοι οι συμπολίτες μας που προσέρχονται στις κάλπες για να ψηφίσουν θα είναι τα θύματα της δικής μας απραξίας, θα φέρουν αυτοί το βάρος της ευθύνης για τη διακυβέρνηση του τόπου , ένα ηθικό βάρος που κανονικά θα έπρεπε όλοι εμείς εξίσου να επωμιζόμεθα και να μην επιρρίπτουμε στους άλλους ώστε εκείνοι να “βγάλουν τα κάστανα από την φωτιά”… Επειδή εμείς δήθεν “απέχουμε”, γιατί αυτό μας βολεύει, γιατί αυτό καλύπτει την αδυναμία μας να επωμιστούμε το βάρος της επιλογής κατάλληλης εξουσίας διακυβέρνησης του τόπου μας.

Άλλωστε ποιος ποτέ μπόρεσε να ερμηνεύσει αυθεντικά μία αποχή, μία σιωπή, μία αδράνεια; Αξιόπιστη ερμηνεία είναι δυνατή μόνο σε αυτό που ειπώθηκε, σε αυτό που τελέσθηκε σε αυτό που δηλώθηκε ή εκδηλώθηκε με τη μορφή ψήφου επιδοκιμασίας, αποδοκιμασίας, λευκής ή άκυρης ψήφου. Όλα τα άλλα είναι εικασίες και τεκμαιρόμενες ερμηνείες της σιωπής, αμφιβόλου αξιοπιστίας…

Η αποχή δεν έχει “πολιτικό” μήνυμα, μακάρι να είχε αλλά δυστυχώς σήμερα ο κόσμος απέχει επειδή είναι αφιονισμένος επειδή είναι “βολεμένος” στα περιχαρακωμένα όρια της καθημερινότητάς του και δεν θέλει να κοπιάσει για την αλλαγή. Η αβελτηρία και η νωθρότητα άρχουν. Και είναι πράγματι δεδομένο ότι το πολιτικό σύστημα νοσεί και μαζί με αυτό και πολλά από τα πρόσωπα που το εκπροσωπούν. Ωστόσο ανάμεσα σε αυτούς θα υπάρχουν και αυτοί που ο καθένας μας αξίζει να στηρίξει, αυτοί που μπορούν να αποτελέσουν τη μαγιά για να μας βγάλουν από το τέλμα. Με το  να απέχουμε δεν κάνουμε τίποτε άλλο παρά να ανακυκλώνουμε την ίδια σαθρή πολιτική , να παγιοποιούμε ήδη δοκιμασμένες πρακτικές που απέτυχαν και να ενδυναμώνουμε τα ίδια πρόσωπα που μας οδήγησαν στο αδιέξοδο. Και είναι λάθος μέγα των δημοσιογράφων και όλων αυτών που έχουν χρίσει εαυτούς πνευματικούς ανθρώπους και “παιδαγωγούς” της κοινωνίας να προτρέπουν τον κόσμο σε αποχή, απαξιώνοντας τα πάντα, αμαυρώνοντας άκριτα και άνισα πρόσωπα και πολιτικές. ΌΧΙ δεν είναι όλοι σάπιοι, υπάρχουν και ηθικοί και σωστοί και οφείλουμε να τους αναδείξουμε! Για να είμαστε εμείς σε αυτό το σημείο , κάποιοι πίσω μας δούλεψαν σκληρά, ίσως έκαναν και λάθη – άλλωστε λάθη κάνουν αυτοί που τολμούν να πράξουν, οι άλλοι που μένουν άπραγοι πώς να κάνουν λάθη;; – , όμως έκαναν και σωστά και σε αυτά θα πρέπει να βασισθούμε για ένα καλύτερο αύριο.
Εν κατακλείδι, καλούμαστε όλοι μας να αφουγκραστούμε το μήνυμα των καιρών μας : ότι δηλαδή η δημοκρατία για να ανθίσει θέλει πράξεις και όχι αποχή. Θέλει επιλογές, ευθύνη, αποφασιστικότητα για το ρηξικέλευθο και το καινούργιο. Και πρέπει όλοι μας να εννοήσουμε ότι η δύναμή μας είναι τεράστια και είναι στο χέρι μας το εάν θα την απεγκλωβίσουμε ή αν θα την αφήσουμε ναρκοθετημένη να κυοφορείται εν “σπέρματι” επ’ αόριστον .

www.eanda.gr