Αρχαίος Δίολκος: Ένα μνημείο φωνάζει βοήθεια

24grammata.com/ επικαιρότητα

γράφει η Σοφία Λοβέρδου

Απ’ τη δεκαετία του 1930, κι ίσως πολύ νωρίτερα, ήταν γνωστό ότι, κοντά στο δυτικό άκρο της Διώρυγας, κι απ’ την πλευρά της Πελοποννήσου, βρίσκονταν εκτεταμένα υπολείμματα ενός μεγάλου τεχνικού έργου της αρχαιότητας – του αρχαίου Δίολκου.
Όταν, το 1956, μια μπουλντόζα έπεσε κυριολεκτικά επάνω στο μνημείο μέσα στα εδάφη της Σχολής Μηχανικού, στη Στερεά, ξεκίνησαν οι ανασκαφές από τον έφορο Αργολίδας και Κορινθίας, Νίκο Βερδελή.
Ο επιβλητικός λιθόστρωτος διάδρομος που αποκαλύφθηκε, ακολουθούσε τη διαμόρφωση του εδάφους με μεγαλόπρεπες στροφές. Σε κάποια τμήματά του είναι έντονες οι αυλακώσεις από τις ρόδες των οχημάτων πάνω στα οποία μεταφέρονταν τα πλοία και πιθανόν κι άλλα φορτία. Υπάρχει και ένα τμήμα με λαξευμένες τροχιές, κοντά σε μια διπλή σειρά από λίθους, στην οποία έχουν δοθεί κατά καιρούς διάφορες ερμηνείες.
Οι αρχαίες πηγές μιλούν για υπερισθμίσεις πλοίων, όχι όμως για την κατασκευή ή άλλες λεπτομέρειες του Δίολκου. Ο Στράβων αναφέρει ότι κατέληγε, από την πλευρά του Σαρωνικού, στο σημερινό Καλαμάκι. Δεν είναι όμως βέβαιο εάν όλες οι υπερισθμίσεις που αναφέρονται έως και αρκετούς αιώνες αργότερα, έγιναν πάνω στο μνημείο που βλέπουμε σήμερα. Ο Βερδελής το χρονολόγησε γύρω στο 600 π.Χ., τοποθετώντας την προσθήκη ενός ορθογώνιου δαπέδου στην εποχή του Πελοποννησιακού Πολέμου – τότε που έχουμε την πρώτη μαρτυρία από τον Θουκυδίδη. Όμως ο Δίολκος παραμένει ένα αίνιγμα. Ο θάνατος του Βερδελή, λίγα χρόνια μετά από τις ανασκαφές, μας στέρησε μια πλήρη δημοσίευση.

Διάλυσε ένα μνημείο, μπορείς!

Ποιος θα πίστευε ότι ένα μνημείο με παγκόσμια απήχηση, που άντεξε πάνω από δυο χιλιάδες χρόνια για να φθάσει ως εμάς, δε θα είχε διαφυλαχθεί σαν κόρη οφθαλμού; Κι όμως, αυτό συνέβη. Τα αρχικά του τμήματα, που προχωρούσαν πλάι στη Διώρυγα, δεν προφυλάχθηκαν ποτέ από τη βίαιη καταπόνηση που αντιπροσωπεύουν οι κυματισμοί και σχεδόν κάθε διέλευση πλοίου ή ταχύπλοου…  κι έχουν ρημάξει σε απίστευτο βαθμό.

Δύο  προσωρινές, μικρές ενέργειες προστασίας έγιναν το 2007 κάτω από τρομακτική πίεση: ενώ έτρεχε, για άλλη μια φορά (μετά το 1999) δικαστική διερεύνηση, με το Υπουργείο να γνωρίζει ότι είχαν ήδη γίνει καταγγελίες σε ελληνικά και ξένα ΜΜΕ, με μία διεθνή έκκληση στο διαδίκτυο… και έναν χρόνο μετά από έγγραφο της Αστυνομίας που προέτρεπε το ΥΠΠΟ να δράσει προς αποφυγή ατυχημάτων!

Οι Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού στάθηκαν καθοριστικές για την καταστροφή του μνημείου», λέει η δημοσιογράφος Σοφία Λοβέρδου που από το 2001 ερευνά το θέμα.. «Αντί να αναχαιτίζουν τη διάβρωση, ασχολούνταν με το να αναχαιτίζουν το ενδιαφέρον των ευαίσθητων πολιτών για το μνημείο. Αντί να δίνουν μάχες για τη σωτηρία του Δίολκου, έδιναν μάχες για να σώσουν τα προσχήματα, παρέχοντας γελοίες και ανακριβείς πληροφορίες σε δημοσιογράφους, βουλευτές, Δικαστικές Αρχές.  Έγγραφα απίστευτης φαιδρότητας σπρώχτηκαν για υπογραφή κάτω από χέρια Υπουργών, την ώρα που η καταστροφή συνεχιζόταν – και εν μέρει συνεχίζεται – ανεμπόδιστη…» Κι ενώ υπήρχαν δύο μεγάλοι φορείς (η Εταιρία της Διώρυγας και το Υπουργείο Πολιτισμού) που θα μπορούσαν να έχουν εξασφαλίσει εδώ και δεκαετίες ακόμα και διεθνείς χρηματοδοτήσεις για τον Δίολκο, κατέληξαν “συνέταιροι” στην καταστροφή του”.
Εάν υπάρχει κάτι χειρότερο, κατά τη δημοσιογράφο, είναι ότι αυτή η απερίγραπτη ιστορία «υποβοηθούμενης κατεδάφισης» εντάσσεται στον τρόπο λειτουργίας και νοοτροπίας του Υπουργείου Πολιτισμού. «Οι υποσχέσεις του Υπουργείου», σημειώνει, «δεν πηγάζουν από τις ανάγκες του πολύπαθου μνημείου. Οι «αρμόδιοι» της συφοράς προσποιούνται ότι προγραμματίζουν ό,τι ζητούν οι επικριτές τους, και στη συνέχεια αφήνουν το μνημείο να ρημάζει, κρατώντας ένα επίσημο χαρτί που λέει ότι έχουν δήθεν αποφασίσει  ετούτο ή το άλλο. Πώς να τα βγάλει πέρα με τόση αγυρτεία ένα ανυπεράσπιστο μνημείο;»
=========================
Διεθνής έκκληση για τη διάσωση και αναστήλωση του Δίολκου στο
http://www.thepetitionsite.com/takeaction/870/477/005/
Βίντεο (και λινκ για πρόσφατα άρθρα και εικόνες): http://www.youtube.com/user/sofiagreek