Βολταίρος (François-Marie Arouet de Voltaire, 1694-1778): βιογραφία, εργογραφία, βιβλιογραφία

24grammata.com/ προσωπικότητες
Γάλλος συγγραφέας, φιλόσοφος και ιστορικός, από τους λαμπρότερους εκφραστές του Διαφωτισμού στην Ευρώπη και της προοδευτικής σκέψης στον κόσμο.
Το «Βολταίρος» (Voltaire) είναι φευδώνυμο. Το πραγματικό του όνομα ήταν Μαρί Φρανσουά Αρουέ και από νεαρός βρέθηκε στο στόχαστρο των απολυταρχών της Γαλλίας και στην καρδιά των καταπιεσμένων Γάλλων διανοούμενων, χωρικών, εμπόρων, τεχνιτών.
ΒΟΛΤΑΙΡΟΣ (1694-1778)

Οι φυλακές της Βαστίλης «φιλοξένησαν» τον Βολταίρο το 1717 όταν έγραψε κάτι εναντίον του αντιβασιλέα Από εκείνη τη στιγμή άρχισε να ζει διωκόμενος αλλά και επιζητούμενος από δεσπότες και μαρκησίους ακριβώς λόγω του φόβου που προκαλούσε η πολιτική του θεώρηση και το συγγραφικό του έργο.

Φιλοσοφικά το Βολταίρος τάχτηκε υπέρ των απόψεων του Λοκ και πολιτικά έγινε οπαδός της αγγλικής δημοκρατίας. Ακριβώς γι αυτό το έργο του «Φιλοσοφικά γράμματα» καταδικάστηκε από το γαλλικό κράτος σε πυρπόληση.

Ο λόγος του όμως «τσακίστε την αχρεία» (δηλαδή την Καθολική Εκκλησία) έγινε σύνθημα, ενώ το έργο του «Δημοκρατικές ιδέες» γίνεται σημαία των οπαδών της Επανάστασης που λίγο αργότερα ήρθε! Ο Βολταίρος αν και ερμήνευσε υλιστικά τη φύση δεν ήταν αντίθετος στην έννοια του θεού.

Ήταν αντίθετος στη θρησκοληψία και στο φανατισμό. Στη δραματουργία χρησιμοποίησε περιπετειώδη θεματολογία, ανατολίτικη, εξωτική, φανταστική και μέσα από αυτή δημιούργησε ιδιαίτερη τέχνη σκέψης, όπου πίσω από τη σύγκρουση των προσώπων βρίσκεται η σύγκρουση των ιδεών στη βάση των φιλοσοφικών του αντιλήψεων. (εφ. έθνος)

Εργογραφία
Οιδίποδας (Œdipe), 1718
Ερρικειάς (La Henriade), 1728
Ιστορία του Καρόλου ΙΒ’ (Histoire de Charles XII), 1730
Βρούτος (Brutus), 1730
Ζαΐρα (Zaïre), 1732
Le temple du goût, 1733
Αγγλικά Γράμματα ή Lettres philosophiques, 1734
Adélaïde du Guesclin, 1734
Μωάμεθ (Mahomet), 1736
Mondain, 1736
Γράμμα στο Νεύτωνα (Epître sur Newton), 1736
Traité de métaphysique, 1736
L’enfant prodigue, 1736
Essai sur la nature du feu, 1738
Στοιχεία της νευτώνειας φιλοσοφίας, 1738
Zulime, 1740
Ο φανατισμός ή Μωάμεθ (Le fanatisme ou Mahomet), 1741
Μερόπη (Mérope), 1743
Ζαντίγκ ή Το πεπρωμένο (Zadig), 1748
Le monde comme il va, 1748
Η εποχή του Λουδοβίκου ΙΔ’ (Le Siècle de Louis XIV), 1751
Μικρομέγας (Micromégas), 1752
Ποίημα για την καταστροφή της Λισαβώνας (Poème sur le désastre de Lisbonne), 1756
Étude sur les mœurs, 1756
Histoire des voyages de Scarmentado écrite par lui-même, 1756
Κάντιτ (Candide), 1759
Η Παρθένος της Ορλεάνης (La Pucelle d’Orléans), 1762
Ce qui plait aux dames, 1764
Φιλοσοφικό λεξικό (Dictionnaire philosophique), 1764
Jeannot et Colin, 1764
De l’horrible danger de la lecture, 1765
Traité sur la tolérance, 1767
Le Philosophe ignorant, 1766
Ο αγαθούλης (L’ingénu), 1767
Les lettres de Memmius, 1771
Il faut prendre un parti, 1772
Le Cri du Sang Innocent, 1775

De l’âme, 1776
Dialogues d’Euhémère, 1777
«Η πριγκίπισσα της Βαβυλώνας» (1768), «Ο αγαθούλης» (1769).

Βιβλιογραφία

1. Βολταίρος, Επιλογή από το φιλοσοφικό λεξικό και τις φιλοσοφικές επιστολές, Εκδόσεις Πόλις, 1994, Αθήνα ISBN 960-7478-01-0
2. Βολταίρος, Φιλοσοφική κριτική, Εκδ. Ιω.Καμπάνης, 1971, Αθήνα
3. Βολταίρος, Απομνημονεύματα, Επιμέλεια:Παναγιώτα Λ.Πανταζή, Εκδόσεις Ολκός, 1994, Αθήνα ISBN 960-7169-24-7
4. Βολταίρος, Φιλοσοφικό Λεξικό. Μετάφρ. Φωτεινή Ταμβίσκου – Ξανθίππη Τσελέντη. Εισαγωγή-Σχόλια Ξ. Τσελέντη. “Στάχυ”, Αθ. 2001 (2η έκδοση, “Πιρόγα”, 2009)
5. Βολταίρος, Ο αδαής φιλόσοφος. Μετάφρ. Ρωξάνη Δ. Αργυροπούλου. “Πόλις”, Αθ. 2009.
6. Βολταίρος, Περί των διχονοιών των εν ταις εκκλησίαις της Πολονίας. Δοκίμιον ιστορικόν και κριτικόν. Μετάφρ. Ευγένιος Βούλγαρης, Επιμ. Βασίλης Λάζαρης. «Πουκαμισας», Αθ. 2008.
7. John Gray, Βολτέρος: Ο Βολτέρος και ο Διαφωτισμός, Εκδόσεις Ενάλιος, 2004, Αθήνα ISBN 960-536-186-8
8. George Remington Havens, Selections from Voltaire; with explanatory comment upon his life and works, Holt, Rinehart, and Winston, 1969, Νέα Υόρκη ISBN 0-03-080130-3
9. Theodore Besterman, Studies on Voltaire and the eighteenth century, Institut et musee Voltaire, 1956 ISSN 0435-2866
10. Roger Pearson, Voltaire Almighty: A Life in Pursuit of Freedom, Εκδόσεις Bloomsbury, 2005, Η.Π.Α. ISBN 1-58234-630-5
11. Will Durant, The Age of Voltaire: A History of Civilization in Western Europe from 1715 to 1756, With Special Emphasis on the Conflict Between Religion and Philosophy, Εκδόσεις MJF Books, 1997 ISBN 1-56731-020-6
12. Peter Gay, Διαφωτισμός: Ο Βολταίρος συζητά με τον Λουκιανό και τον Έρασμο, Μτφ. Μάκης Κολλητίδης, Εκδόσεις Θύραθεν, 2001, Θεσσαλονίκη
13. Παναγιώτης Κονδύλης, Ο Ευρωπαϊκός Διαφωτισμός, Εκδόσεις Θεμέλιο, 1998, Αθήνα
14. Μαμαλάκη, Ζερμαίν, «Βολταίρος και Ρουσσώ. Το προανάκρουσμα της Γαλλικής Επανάστασης». Νέα Εστία 126 (1989), 50-56
15. Dieckmann Herbert, Philosophy and Literature in Eighteenth-Century France, περ. Comparative Literature Studies, 1971, 8.1, 21-41
16. Παναγής Α. Καββαδίας, Ο Βολταίρος: ήτοι ο φιλοσοφικός, φιλολογικός και ιδιωτικός αυτού βίος μετά διαφόρων ιστορικών και φιλολογικών σημειώσεων, Εκ του τυπογραφείου Α. Κτενά, 1873, Αθήνησι
17. Charles Dedeyan, Voltaire et la pensee anglaise, Centre de documentation universitaire, 1956, Παρίσι
18. Ian Davidson, Voltaire in Exile, Grove Press, 2005 ISBN 0-8021-1791-0
19. Marvin A. Carlson, Voltaire and the theatre of the eighteenth century, Greenwood Press, 1998 ISBN 0-313-30302-9
20. W.H. Barber & R.J. Howells, Voltaire and his world: studies presented to W.H. Barber, Oxford: Voltaire Foundation, Taylor Institution, 1985 ISBN 0-7294-0332-7
21. Alan Charles Kors, Voltaire and the triumph of the Enlightenment, Teaching Company, 2001 ISBN 1-56585-118-8
22. Gilbert Mercier, Madame Voltaire, Εκδόσεις Fallois, 2001, Παρισι ISBN 2-87706-412-3
23. Mary-Margaret H.Barr, A century of Voltaire study; a bibliography of writings on Voltaire, 1825-1925, Εκδόσεις B. Franklin, 1972, Νέα Υόρκη ISBN 0-8337-3969-7
24. Αθηνά Αργυροπούλου-Σκουριώτη, Η συμβολή της Ιοκάστης του Voltaire στη διακίνηση των ιδεών του διαφωτισμού, Α.Π.Θ. Τμήμα Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας, 1987
25. Κώστας Καιροφύλας, Voltaire philhellene, Messeger d’Athenes, 1929, Αθήνα
26. Meslier, J., Δεν υπάρχει Θεός. Με την κοινή λογική ενός ιερέα. Με μια σύνοψη από τον Βολταίρο και την αλληλογραφία του με Γάλλους διανοούμενους για τη Διαθήκη. Πρόλογος-Μετάφρ.-Σημειώσεις Ρήγας Καππάτος. «Οδυσσέας», Αθ. 2008.
27. Starobinski, Jean, Ο Ρουσσώ απαντά στον Βολταίρο. Ο λόγος περί επιστημών και τεχνών. Μετάφρ. Ράνια Πολυκανδριώτη – Άννα Ταμπάκη. “Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών”, Αθ. 2002.
28. Belaval, Yvon, «Τὸ πνεῦμα τοῦ Βολταίρου » , Ἐποχές [τεύχη 1-14], 14 (1964), σσ. 17-23 [από wikipedia]

 αξιόλογοι ιστότοποι για το Βολταίρο

στην αγγλική γλώσσα κλικ εδώ

στη γαλλική γλώσσα κλικ εδώ