Ιστορικά γεγονότα, Πολιτική, Πολιτική
Ερνέστο, 48 χρόνια μετά
Ερνέστο, 48 χρόνια μετά
9 Οκτωβρίου του 1967,
γράφει ο Απόστολος Θηβαίος
Διαβάστε όλες τις επιφυλλίδες του Απόστολου Θηβαίου στο 24grammata.com κλικ εδώ
Δείτε το αφιέρωμα του 24grammata.com στον Τσε Γκεβάρα (επιμέλεια Απ, Θηβαίος)
«Νωρίς το πρωί φθάνει στη μονάδα η οδηγία για την εκτέλεση των κρατουμένων. Ο υπολοχαγός Πέρεζ απευθύνεται στον iiΤσε, ρωτώντας αν υπάρχει κάποια τελευταία επιθυμία του. Ο Κουβανός ηγέτης ζητά να πεθάνει με γεμάτο στομάχι. Ο υπολοχαγός Πέρεζ τον ρωτά αν είναι υλιστής και ο Τσε απαντά “ίσως.” Όταν ο συνταγματάρχης Τεράν, ο εκτελεστής εισέρχεται στο χώρο, ο κρατούμενος σηκώνεται και δηλώνει πως γνωρίζει ποιος είναι και το σκοπό της επισκέψεώς του.Ο συνταγματάρχης του ζητά να παραμείνει καθιστός και να αναμένει την επάνοδό του. Ο Τεράν εισέρχεται σε έναν άλλο χώρο και εκτελεί τον επονομαζόμενο στα αρχεία της CIA, “Willy.” Ο συνταγματάρχης επανέρχεται στο χώρο κράτησης του Ερνέστο Γκεβάρα και του ζητά να παραμείνει καθιστός. Ο κρατούμενος αρνείται και δηλώνει πως θα παραμείνει όρθιος και πως ο συνταγματάρχης εκείνη τη στιγμή πραγματοποιεί ένα φόνο. Ο Τεράν εκτελεί με τυφέκιο τύπου M2 τον Γκεβάρα και αποχωρεί από το χώρο.
Αργότερα τ΄απόγευμα της ίδιας μέρας, επιτελικοί αξιωματικοί αποχωρούν με εναέρια μέσα από τον τόπο της εκτέλεσης. Με την άφιξη στον προορισμό τους εγκαταλείπουν την περιοχή καθώς άνθρωποι του Κάστρο ενδέχεται να αναζητήσουν πράκτορες των αμερικανικών, μυστικών υπηρεσιών.
Την ίδια μέρα η σωρός του Γκεβάρα μεταφέρεται διά αέρος στην πόλη Vallegrande όπου ταυτοποιείται.»
(αρχεία του τμήματος πληροφοριών του αμερικανικού υπουργείου άμυνας)
Πριν από λίγες μέρες έκλεισε σχεδόν μισός αιώνας από την ημέρα που εκτελέστηκε ο Ερνέστο Γκεβάρα. Έκτοτε πλήθος εικασιών έχουν διατυπωθεί σχετικά με την εντολή της δολοφονίας του και την πιθανή ανάμειξη των αμερικανικών, μυστικών υπηρεσιών στην υπόθεση. Μερικές δεκαετίες αργότερα ορισμένοι κύκλοι θα εμπλέξουν στην απόφαση της δολοφονίας του Γκεβάρα τον ίδιο τον ηγέτη Φιντέλ Κάστρο. Η νομή της εξουσίας δεν θα μπορούσε να αφήσει αδιάφορους όσους αγωνίστηκαν για την παγίωσή της. Η προσωπικότητα του Γκεβάρα, καθολική και δυναμική, η σχέση του με τα λαϊκά στρώματα, η πίστη του για την ανακήρρυξη της επανάστασης σ΄όλες τις μαστιζόμενες από δικτατορικά καθεστώτα χώρες της λατινικής Αμερικής, αλλά και η γενικότερη ισορροπία στην παγκόσμια διπλωματία συνιστούν μερικές απ΄τις αιτίες που έθεσαν τη ζωή του σε κίνδυνο. Ο Γκεβάρα συμμετείχε στην πρώτη μετεπαναστατική κυβέρνηση της Κούβας. Η από κοινού άσκηση πολιτικής με τον ηγέτη Φιντέλ Κάστρο επέφερε ραγδαίες αλλαγές στο οικονομικό και διοικητικό μοντέλο διακυβέρνησης. Τράπεζες, δημόσια διοίκηση, δημόσια εκπαίδευση, σωφρονισμός και αντεπανάσταση. Ο Τσε θα αναλάβει ιδιαιτέρως νευραλγικούς τομείς στο επαναστατικό, κυβερνητικό σχήμα. Η συμμετοχή του σ΄ ορισμένες περιπτώσεις θα αναδειχτεί σκοτεινή και αμφιλεγόμενη. Όμως ο ίδιος ο Γκεβάρα, φιλοδοξώντας σε μια υπερεθνική επανάσταση, έξω και πέρα απ΄τα εθνικά όρια γρήγορα θα εγκαταλείψει τη θέση του και θα ταξιδέψει για να κοινωνήσει αυτή τη νέα τάξη πραγμάτων, που θα έθετε ένα οριστικό τέλος στα κοινωνικά περιθώρια και την ανάσχεση της ευημερίας στη χειμαζόμενη Λατινική Αμερική και αλλού.Αφρική, Περού, Βενεζουέλα συνιστούν μερικούς μόνο απ΄τους αναρίθμητους σταθμούς της περιήγησής του. Όντας ιατρός ο ίδιος θα βοηθήσει ουσιαστικά τους πληθυσμούς των πιο φτωχών περιοχών, δίνοντας έτσι το στίγμα του για την έννοια της κοινωνικής προσφοράς. Ο θάνατος θα τον βρει στη Βολιβία, κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες. Η σωρός του θα γίνει παγκόσμιο θέαμα θέτοντας ένα οριστικό τέλος στη φιλοδοξία της ουτοπίας που ευαγγελιζόταν. Η δολοφονία του θα συμβάλλει στο μύθο του που ήδη διαμορφώνεται μες στις επόμενες δεκαετίες. Το πορτραίτο του έκτοτε θα διακοσμήσει προϊόντα του λιανικού εμπορίου, πίνακες ζωγραφικής, προσόψεις κτιρίων σ΄όλο τον κόσμο. Η νέα γενιά θα ταυτιστεί με τον αγώνα και την προσωπικότητά του ανακαλύπτοντας στη δράση και την πίστη του ένα διαχρονικό όραμα, μια εκ βαθέων αντίθετη φιλοδοξία απέναντι στη νέα τάξη πραγμάτων που στις μέρες μας επικρατεί, αποκλείοντας ολόκληρους λαούς απ΄την πρόοδο και την ευημερία, θέτοντας πολλαπλές ταχύτητες ανάπτυξης για την παγκόσμια κοινότητα.
Ο Ερνέστο Γκεβάρα γεννήθηκε στο Ροσάριο της Αργεντινής τον Μάη του 1928. Θα καταλήξει δολοφονημένος στις 9 Οκτωβρίου του 1967, έχοντας κατορθώσει να επηρεάσει με τη δράση και τ΄όραμά του ολόκληρο τον πλανήτη. Άνθρωπος των τεχνών, γόνος της άλλοτε, κραταιάς ολιγαρχίας της Αργεντινής, πιστός εφαρμοστής του ονείρου της επανάστασης, ηγέτης και απελευθερωτής της Σάντα Κλάρα στο δρόμο για την Αβάνα, σκληρός και αποτρόπαιος εκτελεστής των ανταρτών που πρόδωσαν την πίστη τους, πατέρας ενός παιδιού, σύζυγος της Ίλδα Γκαδέα. Ο ρόλος όμως που επιφύλασσε η ζωή για τον Ερνέστο Γκεβάρα ήταν άλλος και θα χρειαστεί να καταβληθεί ο φόρος του δικού του θανάτου προκειμένου να λάμψει για πάντα η βαθιά του συμβολή στην ανθρώπινη ιστορία.
This is a prediction. We make it with the conviction that history will prove us right. An analysis of the subjective and objective factors in America and in the imperialist world points to us the accuracy of these assertions based on the Second Declaration of Havana…] […Η έκρηξη του αγώνα στην Αμερική έχει στην πραγματικότητα αρχίσει. Άραγε το επίκεντρο αυτού του ξεσπάσματος θα είναι η Βενεζουέλα, η Γουατεμάλα, η Κολομβία, το Περού, το Εκουαδόρ; Είναι άραγε αυτές οι πρόσφατες αψιμαχίες, μονάχα η δήλωση ενός αγώνα που δεν έχει αποδώσει ακόμη καρπούς;Δεν έχει σημασία ποιο θα είναι το αποτέλεσμα των σημερινών αγώνων.Δεν έχει σημασία, αφού προέχει η τελική έκβαση, ακόμη και αν η μία ή η άλλη στάση έχουν πρόσκαιρα ηττηθεί. Αυτό που έχει την πιο μεγάλη σημασία είναι η αποφασιστικότητα για τον αγώνα που ωριμάζει μέρα με τη μέρα, η συνείδηση της αναγκαιότητας για την επαναστατική αλλαγή, η σιγουριά πως κάτι τέτοιο είναι πιθανό.
Όλα αυτά είναι προβλέψεις. Τις πραγματοποιούμε με την πεποίθηση ότι η ιστορία θα μας επιβεβαιώσει.Μια επισκόπηση όλων των υποκειμενικών και αντικειμενικών παραγόντων που διαμορφώνουν τη σημερινή, λατινική Αμερική και τον υπόλοιπο υπερεαλιστικό κόσμο αρκούν για να μας υποδείξουν την ακρίβεια όλων των υποθέσεων που εκπορεύτηκαν από τη Δεύτερη Διακήρρυξη της Αβάνα.] (απόσπασμα από αρθρογραφία του Γκεβάρα, σχετικά με την υιοθέτηση του αντάρτικου ως μεθόδου ανατροπής της σκληρής εξουσίας)
Πηγή: <http://web.archive.org/web/20060212125850/http://www.el-comandante.com/guerilla.htm> […I state once more that I free Cuba from all responsibility, except that which stems from its example. If my final hour finds me under other skies, my last thought will be of this people and especially of you. I am grateful for your teaching and your example, to which I shall try to be faithful up to the final consequences of my acts.
I have always been identified with the foreign policy of our revolution, and I continue to be. Wherever I am, I will feel the responsibility of being a Cuban revolutionary, and I shall behave as such. I am not sorry that I leave nothing material to my wife and children; I am happy it is that way. I ask nothing for them, as the state will provide them with enough to live on and receive an education.
I would have many things to say to you and to our people, but I feel they are unnecessary. Words cannot express what I would like them to, and there is no point in scribbling pages.
Ever onward to victory!
Homeland or Death!
I embrace you with all my revolutionary fervour.] Che […Δηλώνω για μια ακόμη φορά πως πρόθεσή μου ήταν να απελευθερώσω την Κούβα από κάθε ευθύνη, εκτός απ΄εκείνη που απορρέει απ΄το παράδειγμά της το ίδιο. Αν οι τελευταίες μου στιγμές με βρουν κάτω από άλλους ουρανούς, οι σκέψεις μου θα συντροφεύουν τον κουβανικό λαό μα και εσένα προσωπικά.Θα είμαι για πάντα ευγνώμων για τις διδαχές και το παράδειγμά σου, στο οποίο θα παραμείνω για πάντα πιστός ως τις ύστερες συνέπειες των πράξεών μου. Υπήρξα πάντοτε ευθυγραμμισμένος με την εξωτερική πολιτική της επανάστασής μας και θα συνεχίσω να είμαι. Όπου και να βρίσκομαι θα νιώθω την ευθύνη του να είμαι ένας Κουβανός επαναστάστης, και πάντα θα συμπεριφέρομαι ως τέτοιος. Δεν λυπάμαι που δεν αφήνω τίποτε υλικό στη γυναίκα και τα παιδιά μου. Είμαι χαρούμενος γι΄αυτό. Δεν ζητώ τίποτε γι΄αυτούς αφού γνωρίζω πως η πολιτεία μας θα τους παρέχει αρκετά για να ζήσουν και να λάβουν μια ικανοποιητική μόρφωση. Θα μπορούσα να πω τόσα πράγματα σε σένα και στο λαό μας, όμως θεωρώ πως κάτι τέτοιο δεν είναι αναγκαίο. Οι λέξεις δεν μπορούν να εκφράσουν όλα όσα θα ήθελα να πω και γι΄αυτό είναι άσκοπο να γεμίζω σελίδες.
Εμπρός για τη νίκη!
Πατρίδα ή θάνατος!
Σε φιλώ με όλη μου την επαναστατική αλληλεγγύη] (απόσπασμα από το αποχαιρετιστήριο γράμμα του Γκεβάρα στον Φιντέλ Κάστρο)
Πηγή: <http://web.archive.org/web/20060418223629/http://www.el-comandante.com/farew.htm>
Αγαπητέ Ερνέστο,
Πέρασαν κιόλας 70 χρόνια απ΄το δύσκολο θάνατό σου. Η ψυχή σου κέρδισε την αθανασία στα βουνά της Βολιβίας, αφοσιωμένη στ΄όραμα της πόλης του ήλιου. Και άλλοι, όπως εσύ έθεσαν εαυτούς σ΄αυτήν την πλευρά του δρόμου. Λένε πως αυτοί έχασαν, πως οι σωροί τους συνιστούν την πιο βέβαιη ετυμηγορία που επιφύλασσε γι΄αυτούς η ιστορία. Εγώ, αγαπητέ Ερνέστο λέω πως στη δική σου μεριά τάσσονται οι νικητές. Ίσως όχι για τη δικαίωση του οράματός τους αλλά επειδή δεν επέτρεψαν καμιά παρέκλιση, κανέναν δισταγμό απέναντι στ΄όνειρο και τη φιλοδοξία ενός άλλου κόσμου. Η Αβάνα που τόσο αγάπησες σήμερα ετοιμάζεται για την είσοδό της στην παγκόσμια σκηνή. Ύστερα από χρόνια αποκλεισμών, ετούτο το περιθώριο ανοίγει τις πόρτες του στο παρόν και το μέλλον. Εκείνος ο δικηγόρος που μαζί του σχεδίασες τους όρους της επανάστασης, έχει πια γεράσει. Και ίσως η ζωή του να μετρά μονάχα λίγες μέρες ή ώρες. Παρέμεινε πιστός στις διακηρρύξεις σας. Όμως τώρα μια καινούρια γενιά ελπίζει να οδηγήσει την Αβάνα σε μια άλλη επανάσταση. Αυτή τη φορά κόντρα στον εαυτό και την ιστορία της, απέναντι στο μέλλον της το ίδιο.
Εκείνοι που αναφέρεις στο ημερολόγιό σου δεν επέζησαν. Υλοτόμοι, βαριές βιομηχανίες και συμφέροντα χάραξαν άλλους δρόμους εκεί που κάποτε εφάρμοζες αρχαίους όρκους και δεσμευόσουν με πίστη στον άνθρωπο και τα ιδανικά του. Ο κόσμος Ερνέστο άλλαξε πολύ απ΄εκείνη τη φθινοπωρινή μέρα του 1967. Και όμως κατορθώνεις να βρίσκεσαι την ίδια στιγμή παντού. Σε σημαίες, σε τοίχους σχολικούς, σε πτέρυγες πολιτικών κρατουμένων, στα παιδικά δωμάτια και τις νεολαίες των κομμάτων. Χίλια βλέμματα από σένα καρφωμένα επάνω μας Ερνέστο, την ώρα που εξαντλούνται τα όνειρά μας, τη στιγμή που η αντεπανάσταση κερδίζει διαρκώς έδαφος σ΄ένα χάρτη σκισμένο με χώρες που κερδίζουν και άλλοτε χάνουν τη φωνή τους.Ο μικρός σου τάφος στην Σάντα Κλάρα καμιά δεν έχει σημασία αφού εσύ ποτέ δεν πέθανες Ερνέστο. Την είσοδο της εθνικής τράπεζας κοσμεί η μορφή σου, καθώς τ΄αποθέματα του συναλλάγματος και του ονείρου μας σώνονται επικίνδυνα. Οι καιροί σήμερα Ερνέστο είναι αποπλανητικοί. Τα χρώματα, οι ανάγκες και οι ηθικές μας καθορίζουν και ο χρόνος που λιγόστεψε δεν αρκεί πια για την επανάσταση. Και όμως Ερνέστο είναι βέβαιο πως κάποτε στην ίδια εκείνη βοβιβιανή ζούγκλα θα σηκωθούν σκληροί, ασύλληπτοι άνεμοι. Με τη δική σου φωνή και το δικό σου αίσθημα θα κατηφορίσουν στις μεγάλες και τις μικρές μας πολιτείες. Όσα ονειρεύτηκες Ερνέστο κάποτε θα τα κατακτήσουμε. Θ΄αφήνουμε τότε τα παιδιά και τις γυναίκες μας, δεν θα ορκιζόμαστε σε τίποτε, μονάχα με τις φωτογραφίες των δικών μας ανθρώπων θα σβήνουμε σύνορα, θα φωτίσουμε με το γέλιο μας εκείνο τ΄αμερικανικό άγαλμα που ορθώθηκε σαν προφητεία.
Οι ποιητές όλου του κόσμου προσμένουν ένα ακόμη νεύμα σου Ερνέστο. Για να κατακλύσουν τις πολιτείες, να απασφαλίσουν τους στίχους που κρατούν με τόση δυσκολία στα συρτάρια τους. Οι ποιητές Ερνέστο είναι εκείνοι που παλεύουν ακόμη μ΄εκείνες τις φριχτές αναστυλώσεις, μ΄υποσχέσεις στ΄όνομά σου, δίχως μέσα, κόντρα σ΄ανθρώπους και καιρούς, θορύβους και αιώνες με το βλέμμα στο μέλλον. Αυτό το λένε ελπίδα Ερνέστο και έχουμε συμφωνήσει πως κάτι παρόμοιο θα πρέπει να σήμαινε τ΄όνομά σου, Κανείς δεν πεθαίνει περισσότερο απ΄τον άλλον. Και αυτό μας κάνει ίσους στα μάτια όλων. Όμως εσύ ανάμεσα στους δυο δρόμους διάλεξες εκείνον της εμπειρίας. Και εδώ χάνονται τα ίχνη σου για να σε δούμε ξανά μες στο δημοτικό θέατρο να εκφωνείς τη φιλοδοξία της ανθρώπινης ιστορίας, παράφρων από ελπίδα και πίστη. Έχει γεια Ερνέστο.
Τούτο το άρθρο για το μισό αιώνα απουσία του Ερνέστο Γκεβάρα συμπίπτει με τον εορτασμό των 70 χρόνων του κράτους της Βορείου Κορέας. Ένα κράτος ιδιότυπο, βασισμένο στις σοσιαλιστικές αρχές διατρέχει εβδομήντα χρόνια σκληρής απομόνωσης και μιας ιδιάζουσας ευημερίας, στηριγμένης σε μια αλύτρωτη σχέση πολιτείας και πολίτη. Τα πρόσφατα παραδείγματα κυβερνητικής αυθαιρεσίας από την κληρονομική κυβέρνηση της Βορείου Κορέας έχουν αναδείξει τη χώρα στη διεθνή σκηνή, ενώ παράλληλα έχουν υποδείξει μια πεπαλαιωμένη εκδοχή του σοσιαλισμού, πληγωμένη απ΄τον κυβερνητικό αυταρχισμό και τη διαιώνιση ενός κράτους εξουσιαστικού και πανίσχυρου.
Αυτός ο σοσιαλισμός, -τι ειρωνεία!-, συγχρονίζεται με το πέρασμα μισού σχεδόν αιώνα από τη δολοφονία του Κουβανού ηγέτη Ερνέστο Γκεβάρα. Οι συγκρίσεις φυσικά κρίνονται ολότελα αδόκιμες. Όμως θα πρέπει κανείς να επισημάνει τον τρόπο με τον οποίο καταργήθηκαν με το πέρασμα του καιρού οι ελπίδες της ανθρωπότητας για έναν δίκαιο κόσμο. Σ΄αυτήν τη συγκυρία η μορφή του Γκεβάρα, βαθιά δοτική και πνευματική πια μπορεί ν΄αποτελέσει ένα αντίβαρο. Και αν κανείς υποστηρίξει, -και δικαίως-, πως πολλές φορές τα οράματα και οι πεποιθήσεις του Γκεβάρα ήταν ανεδαφικές και ανεφάρμοστες οφείλουμε να συμφωνήσουμε. Όμως όπως επισήμανε ο Ερνέστο Σαμπάτο στον επικήδειό του για τον Ερνέστο Γκεβάρα, ποια σύνεση, ποιο έδαφος κατόρθωσε ποτέ να θρέψει τον καρπό της αλλαγής;
We must all be united, compañeros, firm in our faith, firmer than ever today, though perhaps not so firm as we shall be tomorrow, to go forward always with our eyes on the future, with our feet on the ground, building each step, and making sure of each step we take, so that we will never give up one inch of what we have won, of what we have built, of what is ours: socialism!
Our Country or Death! We Shall Win!] Garcia Lorca Theater, Havana, April 30, 1963
Πηγή: <http://web.archive.org/web/20060217054157/http://www.el-comandante.com/mayday.htm> […Εμπρός σε κάθε κίνδυνο, στις απειλές και τις επιθέσεις, στα μπλόκα, τα σαμποτάζ και όσους απειλούν την ενότητά μας, εμπρός σε όλες αυτές τις δυνάμεις που πασχίζουν να μας περιορίσουν θα πρέπει για μια άλλη φορά να δείξουμε την ικανότητά μας να γράψουμε τη δική μας ιστορία.
Θα πρέπει να είμαστε ενωμένοι, σύντροφοι, πιστοί, πυκνοί στις γραμμές μας όσο ποτέ. Ίσως όχι τόσο πυκνοί όσο θα φαινόμαστε στο μέλλον, μα τόσο ώστε να προχωρούμε πάντα με το βλέμμα μας προς το μέλλον, με τα πόδια μας στο έδαφος, χτίζοντας κάθε βήμα, βεβαιώνοντας πως μ΄αυτό το βήμα δεν θα παραχωρήσουμε ούτε ίντσα από όσα κατακτήσαμε ή πρόκειται να χτίσουμε. Ζήτω ο σοσιαλισμός!]
Αφιερωμένο από καρδιάς
στα παιδιά της πλατείας Κουμουνδούρου