Η Αυταπάτη και η Ευθύνη

24grammata.com- πολιτικός λόγος

Η Αυταπάτη και η Ευθύνη
Στέλιος Μοίρας-Συγγραφέας/Κοινωνικός Λειτουργός
Ένα από τα πιο αντιφατικά στοιχεία της εργατικής τάξης, διαμορφωμένο τα τελευταία χρόνια, είναι η λεγόμενη «μαγική σκέψη». Ως τέτοια εννοούμε την τάση που παρατηρείται στους περισσότερους πολίτες να προσδίδουν σε ανερχόμενες πολιτικές δυνάμεις, σε ρητορείες, σε ανακοινώσεις για δραστικές αλλαγές, μία αίσθηση θαυματουργής αλλαγής, με την έννοια ότι κάτι «μαγικό» και άμεσο θα αλλάξει τα πάντα και γρήγορα, με μια ενέργεια που θα οφείλεται καθαρά στην επιθυμία τους. Ένα βλέμμα σε δημοσκοπήσεις και στα ποσοστά που γρήγορα μοιράστηκαν στα ελληνικά κόμματα(καινούργια και παλιά) σχηματοποιούν πολύ καθαρά τον τρόπο που ο σύγχρονος πολίτης, ο εργαζόμενος αυτής της τελευταίας 8ετίας, έσπευσε να ταυτιστεί με τα «προγράμματα» και τις υποσχέσεις νεότευκτων πολιτικών, ανθρώπων που βασικά ελάχιστα είχαν αποδείξει μέχρι τώρα σε έργο και σκέψη στην κοινωνική ζωή της χώρας.
Μια δεύτερη αντίφαση της εργατικής τάξης είναι ότι πολύ απλά το σύνολο της έχει απεκδυθεί πια τον τρόπο σκέψης και τοποθέτησης ως τέτοια. Κοινώς η εργατική τάξη δεν σκέφτεται ως «εργατική τάξη» αλλά ως «καθένας». Αν ανατρέξουμε στην μεγάλη ιδεολογική και κοινωνική απάτη της μεταπολίτευσης που έφερε σε πέρας ο «σοσιαλισμός» του Α. Παπανδρέου, θα δούμε πως η εργατική τάξη όντως κατέκτησε πολύ γρήγορα μια θέση στον παράδεισο. Η κρατική και οικονομική βία που δέχεται το μεγαλύτερο σύνολο των πολιτών σήμερα, εκλαμβάνεται από τους ίδιους ως κάτι προσωπικό (και είναι). Τα κεκτημένα δικαιώματα σε εργασιακό και κοινωνικό επίπεδο άρθηκαν τόσο απότομα και εκφυλιστικά που κάθε πολίτης ήρθε αντιμέτωπος αρκετά γρήγορα με την υποτίμηση αλλά και την υποδόρια αμφισβήτηση της αξίας του, της θέσης του σε ο,τι τον αφορά. Μια κοινωνία «εκπαιδευμένη» στην α-πολίτικη στάση και στην ψευδαίσθηση ότι είχε έρθει η ώρα να σταματήσει να αγωνίζεται γιατί το «κάνουν άλλοι για αυτήν» είναι πολύ δύσκολο να επιδείξει (να επαναφέρει) γρήγορα ιδεολογικά και κοινωνικά αντανακλαστικά.
Αν παρατηρήσει κάποιος το στήσιμο και την ιδεολογική πλατφόρμα των νέων «κομμάτων-ομάδων» που ξεπήδησαν τον τελευταίο χρόνο, θα δει ότι η διαλεκτική που χρησιμοποιούν είναι αυτή της μέσης οδού, της α-πολίτικης στάσης, αφαιρώντας βασικά από τις προτάσεις τους ό, τι σχετίζεται με ιδεολογική μετακίνηση, με σύγκρουση, με αμφισβήτηση θεσμών και εργαλείων όπως το Ευρώ ή η Ευρωπαϊκή Ένωση, προσεγγίζοντας τους ψηφοφόρους καθαρά μέσω ενός εκφοβισμού για το τι θα γίνει αν τυχόν και κοιτάξουν λίγο πιο αριστερά από ό,τι προτείνουν αυτοί. Κομματικά Μορφώματα όπως το ΠΟΤΑΜΙ ή η ΔΗΜΑΡ κ.α. χρησιμοποιούν είτε εφηβική, ρομαντική διαλεκτική, φράσεις και προτάσεις που μπορούν να επισυνάπτονται εύκολα σε συζητήσεις καφενείου είτε στρογγυλοποιημένες σκέψεις που δεν ενοχλούν τη δειλία των περισσότερων πολιτών να σκεφτούν πιο «ριζοσπαστικά», κι αυτό γιατί δεν απαιτούν πολιτική σκέψη. Απλά «όνειρο», «συνεργασία» και «μαγική σκέψη»…
Η μεγαλύτερη μερίδα των πολιτών δε στέκεται στα παραπάνω μορφώματα κι αυτό γιατί δεν ανήκουν «στα άκρα» στα οποία διαμορφώνονται τηλεοπτικά. Είναι πιο εύκολο να κατασκευάσεις διλήμματα «Αριστερά ή Δεξιά» βάζοντας τους πολίτες σε μια θέση μοναχοκόρης νύφης ανάμεσα στον πλούσιο και φτωχό γαμπρό, παρά να αναδείξεις τις διαστρεβλωμένες προθέσεις προσώπων που για χρόνια άνηκαν στα 2 μεγάλα κόμματα ή φλέρταραν με τις προθέσεις τους κολυμπώντας στον αφρό των ημερών. Κόμματα όμως όπως τα παραπάνω καταδεικνύουν καθαρά τον τρόπο που σκέφτεται η σύγχρονη «εργατική τάξη» ενώ ταυτόχρονα κατάφεραν (όπως ήταν και ο σκοπός του σχηματισμού τους εξάλλου) να διασπάσουν την αποενοχοποιημένη αριστερή οπτική που άρχισε να αναδύεται από μεγάλη μερίδα των πολιτών. Και το πέτυχαν. Το πέτυχαν στο βαθμό όπου κανένας Αριστερός Σχηματισμός ή Κόμμα δεν έχουν τολμήσει να ακουμπήσουν αυτές τις αντιφάσεις των πολιτών, το α-πολίτικο που τους διακρίνει, τη ροπή προς το φυγόπονο που υπάρχει στην μετριοπαθή στάση τους, βασικά στους άδειους την τελευταία χρονιά δρόμους, από μεγάλες διαμαρτυρίες και συγκεντρώσεις.
Αυτό είναι ένα στοιχείο που ο ΣΥΡΙΖΑ (και τον αναφέρω λόγω των υψηλών ποσοστών που έχει) δεν έχει τολμήσει να ακουμπήσει διαλεκτικά απέναντι στους εν ενεργεία ή εν δυνάμει ψηφοφόρους του. Ούτε το ΚΚΕ φυσικά. Κοινώς, κανένα κόμμα της αριστεράς δεν έχει καταφέρει να στρέψει έναν καθρέφτη στους ίδιους τους πολίτες ή να τους υπενθυμίσει τι οφείλουν να κάνουν και οι ίδιοι, πώς οφείλουν να σκεφτούν από δω και πέρα, την ευθύνη που κουβαλούν ως ψηφοφόροι εδώ και 4 δεκαετίες. Τα ποσοστά της Αριστεράς δεν αυξήθηκαν επειδή έγινε κάποια τευτονική ιδεολογική μετατόπιση, αλλά επειδή η μάζα απαιτεί άμεση δράση και αλλαγή, ο θυμός απαιτεί συμβολοποίηση και η απραξία απαιτεί μπροστάρη. Για να μη γίνει αυτό πρέπει η Αριστερά να αποκτήσει κινηματικό χαρακτήρα (όσο προλαβαίνει) και όχι Μεσσιανικό.
Η Ελλάδα έχει ξεκάθαρα πλέον την εικόνα χώρας που είναι έτοιμη να βγει (ή να χωθεί ακόμη περισσότερο) από μια δικτατορική πραγματικότητα, μια πραγματικότητα που είναι λεπτός πάγος αν δεν κατανοήσει το σύνολο των πληγέντων πολιτών την ευθύνη τους για συμμετοχή και κριτική σε ό,τι καινούργιο ίσως έρθει. Οι κατακερματισμένες κυβερνήσεις αφήνουν πάντα καμένη γη πίσω τους και αφορμή στα άκρα να τρίβουν τα χέρια τους κρυφά γνωρίζοντας την ψυχολογία του «πεινασμένου». Της μάζας. Και η Αριστερά βρίσκεται άλλη μια φορά στην δύσκολη θέση να ψυχολογήσει τη μάζα, να την πλαισιώσει, όχι να την γιορτάσει.