Η ΔΕΣΠΟΙΝΙΣ ΝΤΟΡΑ ΜΑΑΡΤ

γράφει ο  Απόστολος Θηβαίος.

Διαβάστε όλες τις επιφυλλίδες του Απόστολου Θηβαίου στο 24grammata.com κλικ εδώ

Ο άγιος των ζωγράφων

Η Ντόρα Μάαρτ θυμάται το 1941 με τρόμο. Με βαθύ, πράσινο φόρεμα και ασορτί καπελίνο, στολισμένο με άνθη η δεσποινίς Μάαρτ φωτογραφίζεται σώζωντας τα κυβιστικά της μάτια για πάντα. Ποτέ δεν μιλά για το Βερολίνο, τα πρώτα χρόνια στο Παρίσι. Για τους ολοζώντανους δρόμους της Βαρκελώνης, για τα κορίτσια της που προσμένουν σ΄ ένα ερυθρό φόντο.

Ο ηλικιωμένος κιθαρίστας με τα εξαρθρωμένα άκρα μες στο γαλάζιο των αερίων που καίγονται,τ΄όνειρο, το μπλε δωμάτιο, ένα παιδί λίγων μόνο χρόνων μ΄ένα πουλί στην αγκαλιά του, η Κορέα, οι τραγωδίες, η Μάγια, η Γερτρούδη, μια κουρασμένη τώρα Ντόρα Μάαρτ, γεμάτη από πανικό και χρόνια, το κορίτσι με το μαντολίνο, ο αρλεκίνος, ο ακορτνεονίστας, τόσες και τόσες εξειδικεύσεις του οράματος. Σκόρπιες, εδώ και εκεί, βαλμένες χρόνια τώρα στις σκοτεινές αίθουσες και τις δημοπρασίες, χαμένες κάτω απ΄τα στρώματα των πόλεων, όλες αυτές οι μορφές θα αποκαλύψουν ξανά την ιστορία τους, παίρνοντας σχήματα και γεννώντας το ανεπαίσθητο, τον τριγμό.Η Νότρα Μάαρτ γνωρίζει πολλά. Πράγματα ποικίλου ενδιαφέροντος, όπως ο νικητής στην αναβίωση των αγώνων του Σταδίου και οι τελευταίοι επισκέπτες που αλλοιώνουν για πάντα αυτήν την εποχή. Σε τίποτε δεν έχει χάσει απ΄την πρωτοτυπία και την αυτοπεποίθησή της, στοιχεία του εμβληματικού της χαρακτήρα, και ας συντρίβονται οι κηροστάτες μέσα βαθιά στο σώμα της.

Η δεσποινίς με κραγιόνια στο βάθος του φωτογραφείου, με τριγωνικού ψαριού πρόσωπο, πολύ μετά τα ρολόγια και τα χυτήρια, η Ντόρα όλο να βαθαίνει μες στο κάδρο, να πασχίζουν να την συλλάβουν, καθώς αλλάζει οπτικές και χρόνια μες στα μητροπολιτικά μουσεία, μακριά, πολύ μακριά απ΄τον τόπο που γεννήθηκε. Η δεσποινίας Μάαρτ, ολοένα και λιγότερο ανθρώπινη, με κομψό σώμα πάντα επιμελής ενδυμασία, εδώ και χρόνια κατεστραμμένα μακιγιάζ και άγρια στόματα η Ντόρα Μάαρτ. Τώρα σβήνουν ένα ένα τα φανάρια, οι μουσαμάδες προσεκτικά αφαιρούνται απ΄τον κεντρικό τοίχο του μεγάρου της παγκόσμια ειρήνης. Σαν τους παράξενους, νυχτερινούς διαβάτες όλοι εκείνοι οι χαρακτήρες με τα εξαρθρωμένα μέλη, μια μητέρα διαρκώς ανθιστάμενη στο θάνατο του μονάκριβού της, η Ισπανία ολόκληρη, με το ζωικό της κεφάλαιο και τις ιδέες της. Στέκουν στο βάθος της αίθουσας των κρατών με σκυμμένο το κεφάλι, μαζεύοντας τα κομμάτια τους, σφίγγοντας τα χέρια, αφού όλα όσα φωταγωγήθηκαν δεσποινίς Μάαρτ δεν αξίζει πια να υπάρχουν και αλλιώς θα πρέπει να ειπωθούν. Εξίσου πρωτότυπα μες σε όγκο και δύναμη, μα απαιτώντας ανάλογα επίπεδα ελευθερίας. Και έτσι με τη συνοδεία εκείνου του αειθαλούς κιθαρίστα, του καιόμενου στις γαλάζιες ατμόσφαιρες και των κοριτσιών που κάποτε έκαψαν ως τα θεμέλιά της την Βαρκελώνη αργά προφέρουμε το όνομα.

Η δεσποινίας Μάαρτ παρατηρεί απ΄τη θέση της την εικόνα του κοριτσιού με τ΄αγορίστικα μαλλιά και το σταχτί φόρεμα και αναρωτιέται ποια πτυχή αυτού του κόσμου, ποια εκδοχή του αντέχει τόση τρυφερότητα.

Είστε ευλογημένη δεσποινίς Μάαρτ. Το όνομά σας θ΄αποκτήσει σημασία κάποτε για έναν ζωγράφο, θα κρατηθεί αμείωτο όπως τόσα και τόσα ουσιαστικά. Είστε ευλογημένη, μάρτυράς μου αυτός ο αιώνας.

Ο γέρος κιθαρίστας εν τω μεταξύ άλλαζε σχήματα, πότε γινόταν ο ζωγράφος των τριών διαστάσεων και άλλοτε πάλι υπάκουα μετέφραζε τη γλώσσα της τέχνης για τότε και για τώρα.