Η Θρακιώτισσα Αύρα Θεοδωροπούλου: η πρωτοπόρος του ελληνικού γυναικείου κινήματος

24grammata.com/ κλέα γυναικών/

αφιέρωμα στην παγκόσμια ημέρα  της γυναίκας (8 Μαρτίου), κλικ εδώ

24grammata.com/ Θράκη
γράφει η Άννα Πατρωνίδου, παρατηρητής της Θράκης

Τη Δευτέρα, 8 Μαρτίου 2010, στις 6:30 το απόγευμα, στην αίθουσα της Παλιάς Βουλής (Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, Σταδίου 13) στην Αθήνα, θα πραγματοποιηθηκε εκδήλωση μνήμης για μια μεγάλη μορφή του γυναικείου κινήματος, την Αύρα Θεοδωροπούλου, η οποία γεννήθηκε το 1880, πριν 130 χρόνια, στην Αδριανούπολη και ταυτίστηκε με τον αγώνα των Ελληνίδων γυναικών για ισότητα και πολιτικά δικαιώματα με θέμα : «Αύρα Θεοδωροπούλου: Η πρωτοπόρος του ελληνικού γυναικείου κινήματος». Η εκδήλωση διοργανώθηκε από το περιοδικό «ΒΟΡΕΑΣ» και το Δίκτυο Θρακών με τη συνεργασία της Πανθρακικής Ομοσπονδίας Νότιας Ελλάδας (ΠΑΟΝΕ) και τελεί υπό την αιγίδα της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Ροδόπης –Έβρου.
Ομιλητές της εκδήλωσης ήταν  η Άννα Πεντιφράγκα –Καραβία, Πρόεδρος της Πανθρακικής Ομοσπονδίας Νότιας Ελλάδας (ΠΑΟΝΕ), ο Γεώργιος Μηνόπουλος
Πρόεδρος Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Ροδόπης –Έβρου, ο Σταύρος Παπαθανάκης Εκδότης – Διευθυντής “Βορέα”, η Αλίκη Γιωτοπούλου Μαραγκοπούλου, Επίτιμη πρόεδρος του Συνδέσμου για τα Δικαιώματα της Γυναίκας, η Όλγα Ρενταρή –Τέντε Βουλευτής Έβρου, η Ελένη Τσιαούση, Βουλευτής Έβρου, η Τζένη Κατσαρή –Βαφειάδη, Εκδότρια εφημερίδας «Παρατηρητής της Θράκης», η Αθανασία Κακαλή, Δήμαρχος Σουφλίου, η Αγγελική Γιαννακίδου, Πρόεδρος Δ.Σ. Εθνολογικού Μουσείου Θράκης, η Ουρανία Μαυρίδου, Νομαρχιακή Σύμβουλος, ηΖωή Φραγκούδη, Πρόεδρος Αγροτουριστικού Συνεταιρισμού Γυναικών Τριγώνου «ΓΑΙΑ». Την εκδήλωση θα χαιρετίσει ο υφυπουργός Εσωτερικών κ. Γεώργιος Ντόλιος και θα την συντονίζει και παρουσιάζει η δημοσιογράφος Αφέντρα Βαρσαμακίδου.

Για την εκδήλωση αλλά και για τη μεγάλη μορφή της Αύρας Θεοδωροπούλου μιλά ο εκδότης του περιοδικού «Βορέας» Σταύρος Παπαθανάκης…

Εκατό τριάντα χρόνια από τη γέννηση της Αύρας Θεοδωροπούλου
«Η εκδήλωση είναι αφιερωμένη σε μια μεγάλη μορφή του ελληνικού αλλά και του διεθνούς γυναικείου κινήματος, την Αύρα Θεοδωροπούλου, η οποία γεννήθηκε το 1880 στην Αδριανούπολη. Φέτος συμπληρώνονται εκατόν τριάντα χρόνια από τη γέννησή της. Ορόσημο της φεμινιστικής δράσης της ήταν η ίδρυση του Συνδέσμου για τα Δικαιώματα της Γυναίκας το 1920, πριν από ενενήντα χρόνια δηλαδή. Άρα έχουμε και τα γενέθλια της ίδρυσης αυτού του ιστορικού σωματείου που έδωσε σημαντικούς αγώνες για την ισότητα και τα πολιτικά δικαιώματα της ελληνικής γυναίκας, γιατί με την ίδρυσή του ο Σύνδεσμος εξέδωσε το ιστορικό ψήφισμα, συγκεκριμένα τον Ιανουάριο του 1920, βάσει του οποίου διεκδικούσε το δικαίωμα ψήφου για τις ελληνίδες γυναίκες. Άρα και ως Θρακιώτες και ως Έλληνες έχουμε πολλούς λόγους να τιμήσουμε με εκδήλωση αυτή τη μεγάλη μορφή».

Συμβολισμοί της εκδήλωσης
Στους περισσότερους Θρακιώτες η δράσης της Αύρας Θεοδωροπούλου δεν είναι γνωστή. «Τα τελευταία χρόνια με διάφορες πρωτοβουλίες έχουμε αναδείξει αυτό το θέμα και θεωρώ ότι αυτό που έχει μεγάλη σημασία είναι ότι οι Θρακιώτες για πρώτη φορά τιμούν αυτή τη μεγάλη μορφή του ελληνικού φεμινιστικού κινήματος την πρωτοπόρο Αύρα Θεοδωροπούλου. Αυτό είναι πολύ σημαντικό για τον «Βορέα» που προβαίνει στην ανάδειξη αυτού του κεφαλαίου, του ανθρώπινου δυναμικού πλούτου της Θράκης, που είναι τεράστιο. Είναι η πρώτη φορά που γίνεται κάτι ανάλογο και επίσης ένα σημαντικό που θέλω να τονίσω είναι ότι η εκδήλωση γίνεται στην Παλιά Βουλή, σε ένα ιστορικό χώρο όπου πριν ενενήντα χρόνια ανακοινωνόταν η απελευθέρωση της Θράκης από τον Ελευθέριο Βενιζέλο και η Αύρα Θεοδωροπούλου ανακοίνωνε την ίδρυση του Συνδέσμου. Έτσι είναι μια εκδήλωση με ισχυρό συμβολισμό εφόσον τιμάμε φέτος τα ενενήντα χρόνια της απελευθέρωσης της Θράκης το 1920 και η εκδήλωση αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο των ενενήντα χρόνων απελευθέρωσης της περιοχής. Νομίζω ότι οι συμβολισμοί είναι ευδιάκριτοι και ορατοί και το μήνυμά τους πάντα επίκαιρο. Και βεβαίως πολύ περισσότερο επίκαιρο είναι το μήνυμα του αγώνα των γυναικών που ξεκίνησε πριν ενενήντα χρόνια και έχει την επικαιρότητα και αξία του και σήμερα καθώς κάτω από συγκεκριμένες οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες συνεχίζεται ο αγώνας για την ισότητα, για κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα, ο οποίος είναι ένας αγώνας για την αξιοπρέπεια. Νομίζω ότι και αυτή είναι η ουσία της δημοκρατίας αλλά και κάθε σύγχρονης δημοκρατίας που είναι όραμα και διακύβευμα για όλους τους λαούς και κοινωνίες».

Ορόσημο για το γυναικείο κίνημα η ίδρυση του Συνδέσμου
«Το ιστορικό σωματείο που ίδρυσε η Αύρα Θεοδωροπούλου απετέλεσε ορόσημο για το γυναικείο κίνημα, γιατί όπως είπε χαρακτηριστικά η άλλη σημαντική προσωπικότητα του γυναικείου κινήματος η κ. Αλίκη Γιωτοπούλου Μαραγκοπούλου το 1920 λειτουργεί ως ορόσημο και σηματοδοτεί την ιστορία του. Οτιδήποτε υπήρξε πιο μπροστά και με την Καλιρρόη Παρέν, είτε με άλλες πρωτοβουλίες αφορούσε την προϊστορία του ελληνικού γυναικείου κινήματος. Από το 1920 αρχίζει η ιστορία του ελληνικού γυναικείου κινήματος με την ίδρυση του Συνδέσμου για τα Δικαιώματα της Γυναίκας και τη διεκδίκηση του δικαιώματος της ψήφου για τις ελληνίδες γυναίκες. Ο Σύνδεσμος έδωσε πολλούς αγώνες».

Στόχος η ανάδειξη της συνεισφοράς των Θρακιωτών
«Από την πρώτη στιγμή έχουμε υπογραμμίσει και έχουμε δείξει με πολλές δράσεις και εκδηλώσεις μας να φέρουμε στο προσκήνιο την συνεισφορά Θρακιωτών. Μια από τις πρώτες εκδηλώσεις μας ήταν αυτή που έγινε το 2005 στην Αρχαιολογική Εταιρεία με θέμα «Οι θησαυροί της Πλωτινούπολης» με στόχο και την ανάδειξη του θησαυρού της περιοχής αλλά και της μεγάλης μορφής της Θράκης τον Στέφανο Κουμανούδη, ο οποίος δικαίως αποκλήθηκε ο αρχαιολόγος της Αθήνας αφού υπήρξε επί σειρά ετών γραμματέας της Αρχαιολογικής Εταιρείας. Μας συνδέουν πολλά με το χώρο της Αθήνας και από τα πανάρχαια χρόνια και βεβαίως στη διαμόρφωση του ελληνικού πολιτισμού και από τότε υπάρχει μια αμφίδρομη σχέση αλληλεπίδρασης μεταξύ των δύο περιοχών. Αλλά δεν σταματάμε σε μια λογική προγονολατρείας, φθάνουμε στο σήμερα για να αναδείξουμε μορφές που διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο τόσο στη Θράκη όσο και στην πρωτεύουσα αλλά και σε όλη τη χώρα».
Είναι ανάγκη να κινηθούμε προς την κατεύθυνση της ανάδειξης όλων των προσωπικοτήτων της Θράκης γιατί γνωρίζουμε όλα αυτά τα οποία δεν έχουν σχέση με το πολύ μακρινό παρελθόν αλλά και με το παρόν».

Ομιλητές της εκδήλωσης
«Η κύρια ομιλήτρια για την μορφή, την προσωπικότητα, το έργο και τη δράση της Αύρας Θεοδωροπούλου θα είναι η εγκληματολόγος, καθηγήτρια του Πάντειου Πανεπιστημίου κ. Αλίκη Γιωτοπούλου- Μαραγκοπούλου που επί σειρά ετών υπήρξε πρόεδρος του ιστορικού αυτού σωματείου και συνολικά αποχώρησε μετά από πενήντα χρόνια δράσης και προσφοράς στο ελληνικό γυναικείο κίνημα. Άρα αυτή η εκδήλωση δεν είναι απλά μνήμης για μια μεγάλη και σημαντική προσωπικότητα της Θράκης αλλά μια κεντρική εκδήλωση για τους Θρακιώτες αλλά και για το γυναικείο κίνημα. Από εκεί και πέρα σύμφωνα με το πρόγραμμα, – και ελπίζουμε να μην έχουμε καμία «απώλεια», επειδή θελήσαμε να ενώσουμε το παρελθόν αλλά και το παρόν και το αύριο της Θράκης γιατί με όλους αυτούς τους συμβολισμούς θέλαμε να υπάρξει σύνδεση με τη σημερινή πραγματικότητα έτσι όπως τη βιώνουμε στη Θράκη και έτσι όπως τη βιώνουν οι γυναίκες της, – θα τοποθετηθούν οι δύο βουλευτίνες της Θράκης, η κ. Όλγα Ρενταρή και η κ. Ελένη Τσιαούση, οι οποίες θα μιλήσουν από τη δική τους οπτική γωνία για τη σύγχρονη γυναίκα στη Θράκη, η φίλη και εκδότρια της εφημερίδας «Παρατηρητής της Θράκης» κ. Τζένη Κατσαρή – Βαφειάδη από τη δική της οπτική θα μιλήσει για τη θέση της γυναίκας, – και εδώ να εξάρουμε τον Παρατηρητή της Θράκης και το ρόλο της εκδότριάς του, γιατί υπήρξε χορηγός του εντύπου της πρόσκλησης, το οποίο είναι έντυπο υψηλής αισθητικής και νομίζω ότι μέσα από αυτό μπορεί κάποιος να πάρει τα σωστά μηνύματα και να κρατήσει και στο αρχείο του το ιστορικό ψήφισμα υπέρ των δικαιωμάτων της Ελληνίδας προς τη Βουλή το 1920 και τη διεκδίκηση της ψήφου, κάτι που έγινε μετά από τριάντα χρόνια. Φαίνεται έτσι πόσο προωθημένο ήταν το αίτημα εκείνη την εποχή και βεβαίως προκάλεσε μεγάλη αναστάτωση στην κοινωνία της εποχής».

Επίσης θα μιλήσουν η Αθανασία Κακαλή, Δήμαρχος Σουφλίου, η Αγγελική Γιαννακίδου, Πρόεδρος Δ.Σ. Εθνολογικού Μουσείου Θράκης, η Ουρανία Μαυρίδου, Νομαρχιακή Σύμβουλος, ηΖωή Φραγκούδη, Πρόεδρος Αγροτουριστικού Συνεταιρισμού Γυναικών Τριγώνου «ΓΑΙΑ»..

Μεγάλο το πολιτιστικό υπόστρωμα της περιοχής
«Εκείνη την εποχή αν δει κανείς τα μεγάλα αστικά κέντρα που υπήρχαν στην Ανατολική Θράκη και στην Ανατολική Ρωμυλία, στην Κωνσταντινούπολη και αλλού μπορεί να καταλάβει τη δυναμική τους. Η Πόλη ήταν ένα μεγάλο πολιτιστικό και κοινωνικό κέντρο και όλες οι μορφές του γυναικείου κινήματος είχαν να κάνουν με μορφές από το Φανάρι και την Πόλη. Τότε και η Αδριανούπολη και η Σμύρνη και η Τραπεζούντα και η Οδησσός και η Φιλιππούπολη δεν ήταν απλά κέντρα στο πλαίσιο μιας αυτοκρατορίας αλλά ήταν συγχρόνως και παγκόσμια κέντρα. Προφανώς όσοι διακρίνονταν στον ένα ή στον άλλο τομέα διαδραμάτιζαν όχι μόνο τοπικό σημαντικό ρόλο, αλλά παγκόσμιο. Η Αύρα Θεοδωροπούλου δεν είναι η μόνη. Υπάρχει ένας φοβερός αριθμός προσωπικοτήτων, και επιμένουμε σε αυτό γιατί θέλουμε αυτή τη χρυσή φλέβα που λέγεται ανθρώπινο κεφάλαιο της Θράκης να την τοποθετήσουμε στο σωστό σημείο να την αναδείξουμε γιατί αποτελεί προνόμιο αυτό του τόπου και δίνει τεράστιες δυνατότητες προοπτικής του. Επειδή μιλάμε για πολιτισμό αποτελεί ένα τεράστιο πόρο που δεν έχει αξιοποιηθεί στο μέτρο που θα έπρεπε. Μια άλλη επίσης μορφή του γυναικείου κινήματος εκείνης της περιόδου είναι η Αθηνά Γιαννιού – Γαϊτάνου η οποία επίσης καταγόταν από την Αδριανούπολη. Όλα αυτά δείχνουν το πολιτιστικό υπόστρωμα αυτής της περιοχής, η οποία μπορεί να υπέστη της συνέπειες της ιστορίας αλλά αυτή η πολιτιστική παρακαταθήκη και ατμόσφαιρα και συνέχεια συνεχίζει να υφίσταται είτε στον πραγματικό χώρο είτε στην συνέχεια των κοινοτήτων που προέκυψαν από τα διάφορα ρεύματα που έφυγαν για τους γνωστούς ιστορικούς λόγους από τις πατρογονικές εστίες. Σε όλη αυτή τη διαδικασία όμως θα πρέπει να κινηθούμε με σοβαρότητα και υπευθυνότητα, όπως και στην περίπτωση του Καραθεωδορή έχουμε πει επανειλημμένως, και όταν μιλάμε για αυτούς ο τρόπος μας να μπορεί να σταθεί, όχι απλά σε τοπικό αλλά σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο, γιατί έτσι τιμούμε και αναδεικνύουμε το τεράστιο αυτό κεφάλαιο που έχει σχέση με αυτό το καταπληκτικό δυναμικό της Θράκης. Ήδη προς αυτή την κατεύθυνση είμαστε σε συνεργασία με τους φορείς της Θράκης για να κάνουμε και άλλες πρωτοβουλίες για να αναδείξουμε αυτή τη δυναμική αυτών των μεγάλων μορφών».

Αύρα Θεοδωροπούλου, Πρόεδρος Συνδέσμου για τα Δικαιώματα της Γυναίκας.Δ.Γ. (1922-1957)

Η Αύρα Θεοδωροπούλου, το γένος Δρακοπούλου, γεννήθηκε το 1880 στην Αδριανούπολη και ανήκε σε εύπορη αστική οικογένεια. Σπούδασε ιστορία της μουσικής και πιάνο, είχε μεγάλη εγκυκλοπαιδική μόρφωση και γνώριζε άριστα δύο ξένες γλώσσες.

Η Αύρα Θεοδωροπούλου στάθηκε σε όλη της τη ζωή μια επαγγελματίας, κατά βάση, γυναίκα. Εργάστηκε 52 ολόκληρα χρόνια ως καθηγήτρια του πιάνου και της ιστορίας της μουσικής στα Ωδεία Αθηνών, Ελληνικό και Εθνικό, και ως το τέλος της ζωής της ως μουσικό-κριτικός έγραφε επαγγελματικά σε διάφορες εφημερίδες και περιοδικά. Ήταν ακόμη συγγραφέας. Έργα της είναι : «Η μουσική δια των αιώνων», «Μουσικές μελέτες», «Ίαμβοι και Ανάπαιστοι Παλαμά –Καλομοίρη», «Μουσικές ομιλίες» και την «Ιστορία της μουσικής». Σ’ όλη αυτή τη μακριά επαγγελματική σταδιοδρομία της, η Αύρα προωθούσε πάντα με αληθινή στοργή και χαρά τα πραγματικά ταλέντα, όσα συναντούσε σε νεαρούς σπουδαστές της μουσικής.
Εξαιρετικά εξοπλισμένη η Αύρα, ψυχικά, πνευματικά και κοινωνικά, δεν ήταν δυνατό να καλύψει μόνο με την επαγγελματική της εργασία την ανήσυχη ιδιοσυγκρασία της. Πάντα πρωτοπόρος εμφανίζεται σε κάθε κοινωνική εκδήλωση. Από το 1897 ως και τον πόλεμο του 1940 πρόσφερε τις υπηρεσίες της με αληθινή αυτοθυσία σ’ όλους τους πολέμους της πατρίδας μας. Το 1911 ίδρυσε το Κυριακό Σχολείο Εργατριών. Το 1918 το σύνδεσμο «Αδελφή του Στρατιώτη». Το 1920 το Σύνδεσμο για τα Δικαιώματα της Γυναίκας, το κύριο έργο της ζωής της πλάι στη μουσική. Η Επιτροπή Κοινωνικής Πρόνοιας του ίδιου Συνδέσμου εποπτεύει και βοηθεί το 1922-50 καταυλισμούς προσφύγων. Τον ίδιο χρόνο η Αύρα πρωτοστατεί στην ίδρυση του ορφανοτροφείου Εθνική Στέγη. Το 1925 ιδρύει με την Μαρία Σβώλου τη Νυκτερινή Εμπορική Σχολή Θηλέων. Το 1929 την Παπαστράτειο Επαγγελματική Σχολή. Το 1935, με τις Αλεξάνδρα Ιωαννίδη, Αγνή Ρουσσοπούλου και Φανή Σαρεγιάννη, τις εξοχές εργαζομένων γυναικών στην Εκάλη (που διέλυσε ο Μεταξάς επειδή αρνήθηκαν να ενταχθούν στην ΕΟΝ).

Στο Σύνδεσμο για τα Δικαιώματα της Γυναίκας η Αύρα Θεοδωροπούλου έγινε πρόεδρος το 1922 και παρέμεινε 35 συνεχή χρόνια. Σ’ όλη τη μακρόχρονη διάρκεια της Προεδρίας της στο φεμινιστικό Σύνδεσμο, αγωνιζόταν πάντα με την ίδια θέρμη για την απόλυτη ισότητα της γυναίκας. Είναι πραγματικά μοναδικό το φαινόμενο αυτό. Εργάστηκε όσο καμιά άλλη γυναίκα στην Ελλάδα, με σύστημα, με αξιοθαύμαστη οργανωτική ικανότητα, με απόλυτα δημοκρατική αντίληψη, με διορατικότητα, με αδάμαστο θάρρος και κυρίως με πρωτοποριακή πάντοτε αντίληψη όλων των θεμάτων, γενικών και ειδικών.

Η Αύρα είχε πάρει μέρος σε πολλά διεθνή συνέδρια και οι εισηγήσεις της για τα γυναικεία ζητήματα γινόντουσαν πάντοτε δεκτές. Και στα τελευταία της ακόμη χρόνια, όταν η προχωρημένη ηλικία και η σοβαρά κλονισμένη υγεία της δεν της επέτρεπαν να ταξιδεύει, οι εισηγήσεις που έστελνε από την Αθήνα γινόντουσαν πάντοτε δεκτές. Η γνωστή Αγγλίδα φεμινίστρια λαίδη Μάργκαρετ Κόρμπετ Άσμπυ, παλαιά συνεργάτρια της Αύρας και πρόεδρος στη Διεθνή Ένωση Γυναικών, έγραψε στο φύλλο του Απριλίου 1963 του Δελτίου International Women’s News, ανάμεσα σε άλλα : «Ο αιφνίδιος θάνατος της Αύρας Θεοδωροπούλου είναι μια θλιβερή είδηση για όλους εμάς που θυμόμαστε τα πολλά χρόνια που υπήρξε συνεργάτριά μας στη διοίκηση της Alliance. Η Αύρα υπήρξε μια εργάτρια της ιδέας με μεγάλη καρδιά σε εποχή που ο φεμινισμός στην Ελλάδα απείχε πολύ του να γίνεται παραδεκτός. Η Αύρα είχε απέραντο θάρρος και φωτεινό πνεύμα και ενέπνεε όλους όσους εργάζονταν μαζί της».

Αλλά και η ιδιωτική της ζωή ήταν ένα φωτεινό παράδειγμα. Ως σύζυγος του Σπύρου Θεοδωρόπουλου, του γνωστού ποιητή και λογοτέχνη Άγι Θέρου, ήταν η αντάξια σύντροφος της ζωής του, και το πολιτισμένο, φιλόξενο και χαρούμενο σπίτι τους στην Κηφισιά, δεχόταν επί πολλά χρόνια κάθε Κυριακή, ό,τι καλύτερο είχε να παρουσιάσει η ελληνική διανόηση. Το σπιτικό της ήταν η ενσάρκωση του ελληνικού σπιτιού, όπως το φαντάστηκε στο άρθρο που δημοσίευσε στο πρώτο τεύχος του «Αγώνα της Γυναίκας», δηλαδή γεμάτο ήλιο και αέρα, θεμελιωμένο στην ισότητα και τον αμοιβαίο σεβασμό του άντρα και της γυναίκας.

Με γαλήνια απλότητα και καρτερία αντιμετώπισε τα βαρύτατα πλήγματα των τελευταίων ετών της ζωής της, το χαμό του αγαπημένου της άντρα και το θάνατο του αγαπημένου της ανιψιού Γιώργου Παππά.

Ως το τέλος της παρακολουθούσε όλη την πνευματική και καλλιτεχνική κίνηση, απόλυτα ενημερωμένη σε κάθε αξιόλογη εκδήλωση και στις πιο σύγχρονες τάσεις.