Η Ιστορία του Λιμενικού Σώματος (έτος ιδρ.: 1919)

24grammata.com/ ιστορία

Το 1919 έχουμε την ίδρυση του Λιμενικού Σώματος. Ο ιδρυτικός νόμος είναι ο Ν. 1753 του 1919 «Περί τροποποιήσεως του νόμου 816 και προσθήκης συναφών διατάξεων». Σημαντικότερη καινοτομία του νόμου αυτού είναι το άρθρο 3 το οποίο προβλέπει την σύσταση ιδίου Σώματος του Λιμενικού που αποτελείται από προσωπικό της Διεύθυνσης Εμπορικού Ναυτικού, της επιθεωρήσεως των υπηρεσιών αυτού, του Ναυτικού Απομαχικού Ταμείου και των Λιμενικών Αρχών. Το άρθρο 3 αποτελεί την επίσημη ληξιαρχική πράξη γεννήσεως του. Την είχαν εμπνευστεί ο Αείμνηστος Γεώργιος Σάκαλης και Κωνσταντίνος Μπούκας. Όπως ήταν φυσικό ο νόμος πρόβλεψε και τον τρόπο συγκρότησης του νεοσύστατου σώματος. Προς το σκοπό αυτό με διάταγμα εξουσιοδότησε την μετάταξη από το Πολεμικό Ναυτικό στο Λιμενικό Σώμα ενός συνόλου 66 αξιωματικών. Έτσι το Λιμενικό Σώμα 5 μήνες περίπου μετά την ίδρυση του είχε ήδη συγκροτηθεί και οργανωθεί καλύπτοντας το σύνολο σχεδόν των θέσεων που είχε προβλέψει ο νόμος 1753 διαθέτοντας 63 ανώτερους και κατώτερους αξιωματικούς προερχομένους από τις τάξεις του Πολεμικού Ναυτικού. Επρόκειτο για στελέχη με ικανή μόρφωση γλωσσομαθή και ειδικευμένα στα θέματα εμπορικής ναυτιλίας από την υπηρεσία τους στο τμήμα εμπορικού Ναυτικού και στις Λιμενικές Αρχές, που είχαν μόνοι του ς αναλάβει την περιπέτεια της μετάταξης σε ένα νέο σώμα με το ζήλο του νέου τον ενθουσιασμό του πρωτοπόρου και την εκ προϋποθέσεως στοργή για την Ελληνική Εμπορική Ναυτιλία, η διοίκηση της οποίας θα αποτελούσε στο εξής το αποκλειστικό έργο της επαγγελματικής τους Σταδιοδρομίας.

Η πρώτη απ’ ευθείας κατάταξη λιμενικών αξιωματικών έγινε το Νοέμβριο του 1920. Σημαντική επίσης ήταν κατά το έτος 1921 η σύσταση του θεσμού των προξενικών λιμεναρχών αρχικά στο Λονδίνο και αργότερα στο Κάρντιφ και την Αμβέρσα, ιδιαίτερα μάλιστα η καθαρά Ελληνική επινόηση της δημιουργίας στο προξενικό Λιμεναρχείο Λονδίνου γραφείου νηολογίων και υποθηκολογίων συνέβαλε ουσιαστικά στην ανασυγκρότηση του εμπορικού μας στόλου μετά την λήξη του Α’ παγκοσμίου πολέμου. Πράγματι επειδή η απόκτηση πλοίων γινόταν κυρίως στην αγορά του Λονδίνου η ύπαρξη γραφείου διευκόλυνε εξαιρετικά την παραλαβή και αναγνώριση των πλοίων ως Ελληνικών αφού η νηολόγηση και εγγραφή της σχεδόν απαραίτητης υποθήκης γινόταν αυθημερόν έτσι ώστε ο ενυπόθηκος δανειστής (συνήθως Αγγλική τράπεζα) να εξασφαλίζεται πλήρως και ο πλοιοκτήτης να παραλαμβάνει αμέσως το έγγραφο εθνικότητας και να υψώνει την Ελληνική σημαία.

Το νεοσύστατο Λιμενικό Σώμα το οποίο είχε επανδρώσει όλες τις Λιμενικές Αρχές της χώρας συμπεριλαμβανομένων και των Ελληνικών νησιών και λιμανιών που απελευθερώθηκαν στους Βαλκανικούς πολέμους έπαιρνε μέρος και στην μικρασιατική εκστρατεία. Η οργάνωση των Λιμενικών υπηρεσιών σε Λιμάνια των παράλιων της Μ. Ασίας με σημαντικότερο αυτό της Σμύρνης για την εξυπηρέτηση του ανεφοδιασμού και των μεταφορών του στρατού κατέστη επιτακτική. Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις της Μ. Ασίας το 1919 άρρηκτα συνδεδεμένες με τις θαλάσσιες μεταφορές στρατού και εφοδίων οδήγησε στην άρτια οργάνωση των Λιμενικών Υπηρεσιών στα κυριότερα Λιμάνια των περιοχών αυτών από το Δεδέαγατς μέχρι το Αϊβαλί. Μάλιστα θα πρέπει να τονιστεί ότι κατά την αναγκαστική έξοδο του Ελληνικού πληθυσμού από την Μικρά Ασία το 1922 η προσφορά των Λιμενικών Αρχών στάθηκε σωτήρια. Κινητοποιήθηκαν και τέθηκαν σε συναγερμό πρώτα για την αποστολή όλων των διαθέσιμων σκαφών για την παραλαβή του στρατού και του πληθυσμού και στη συνέχεια για την υποδοχή των προσφύγων που κατέφθαναν από τα μικρασιατικά παράλια.

Το Μάιο του 1924 ανακηρύσσεται η Δημοκρατία στην Ελλάδα. Το 1925 ενισχύεται η τάση κηδεμονίας της εμπορικής ναυτιλίας από το Πολεμικό Ναυτικό και με νομοθετικό διάταγμα η Δ.Ε.Ν. μεταφέρεται στο Υπουργείο Ναυτικών. Κατ’ ακολουθία της νέας διοικητικής υπαγωγής της Δ.Ε.Ν. ρυθμίζονται ανάλογα και τα διοικητικά θέματα του Λιμενικού Σώματος. Το πείραμα επανασύνδεσης της εμπορικής ναυτιλίας με τις ένοπλες δυνάμεις που εξέφραζε η επί περίπου ένα χρόνο ανάθεση της Δ.Ε.Ν. σε ανώτατο μάχιμο αξιωματικό του Πολεμικού Ναυτικού είχε αποτύχει. Γι αυτό και η περίοδος που ακολούθησε χαρακτηρίζεται από την νομοθετική και διοικητική προσπάθεια ανεξαρτησίας της ναυτιλιακής υπόθεσης και χειραφέτησης του αυτοτελούς Σώματος που τη διοικούσε.
Πηγή:ΥΕΝ/ΔΠΟΕΚ – ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΛΙΜΕΝΙΚΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ (Ε.Α.Α.Λ.Σ)