ΜΕΝΗΣ ΚΟΥΜΑΝΤΑΡΕΑΣ

Ο ΒΑΣΙΛΗΣ ΣΕΡΕΤΗΣ ΩΣ ΕΚΔΟΧΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΜΥΘΟΥ
ΜΕΝΗΣ ΚΟΥΜΑΝΤΑΡΕΑΣ

γράφει ο  Απόστολος Θηβαίος.

Διαβάστε όλες τις επιφυλλίδες του Απόστολου Θηβαίου στο 24grammata.com κλικ εδώ

Στις τοιχογραφίες του μέλλοντος, όταν θ΄αποκαλύπτονται τα χαρακτηριστικά μιας άλλης, συντελεσμένης εποχής για την ελληνική πραγματικότητα του 20ου αιώνα, ο Μένης Κουμανταρέας θα κατέχει μια σημαντική θέση. Μια θέση που ταυτίζεται με την πλέον ρεαλιστική απεικόνιση του ελληνικού μύθου που παραφρονεί μες στον εξυγχρονισμό του για να ολοκληρωθεί στις μέρες μας σε νεύρωση και παραφορά. Η Φανέλα με το νούμερο Εννιά σχηματοποιεί το ψυχολογικό προφίλ της νεοελληνικής κοινωνίας, βασισμένο στα λόγια του Ερνέστο Σαμπάτο όταν σκιαγραφεί την πραγματικότητα της Αργεντινής, προσδιορίζοντας την καθοριστική σημασία του ποδοσφαίρου στη διαμόρφωση του σύγχρονου, κοινωνικού προφίλ της χώρας. Βασισμένος σε μια ανάλογη διαπίστωση, ο Κουμανταρέας που ήδη περνά στην ιστορία αυτού του τόπου, μεταφέρει στις σελίδες του τη νεοελληνική, επαρχιακή πραγματικότητα, Μια πραγματικότητα κοινή τόσο για τις πόλεις της αγίας, ελληνικής επαρχίας, όσο και για τα μεγάλα, αστικά κέντρα που καθορίζουν την πορεία των πραγμάτων για τη νεοελληνική κοινωνία. Στον ποδοσφαιρικό πολιτισμό αντικατοπτρίζονται οι αρχές, οι ασθένειες, οι προβληματικές διαστάσεις που θα μεταγγιστούν αργότερα σ΄όλους του τομείς της εθνικής δράσης.
Υπό το πρίσμα αυτό, λοιπόν, η Φανέλα με το Νούμερο Εννιά, συνιστά κάτι περισσότερο από μια λογοτεχνία του ρεαλισμού ή την ατμοσφαιρική, κινηματογραφική μεταφορά του. Τα ήθη, η μνήμη, η μόδα, οι φτωχοί κώδικες και τ΄αλφάβητα με τα οποία συναλάσσεται η σύγχρονη, νεοελληνική κοινωνία αναπαριστούν με διαύγεια τις αγκυλώσεις και τον παρασκηνιακό τρόπο με τον οποίο διαμορφώθηκαν οι αξίες και τα δόγματα του σύγχρονου ελληνισμού. Στο γκρεμισμένο πια γήπεδο της Νέας Φιλαδέλφειας καταργείται η υγεία του ελληνικού μύθου και καθορίζεται η διαφορά ανάμεσα στο αληθινό, το υψηλό και το ψευδές που επιβάλλουν οι σύγχρονες προκαταλήψεις. Ο ελληνισμός του τέλους του περασμένου αιώνα είναι βία και μια παραλλαγή ακόμη του πολύπτυχου θεάτρου του Ιησουίτη Αθανασίου Κίρτσερ που ευαγγελίζεται πριν από αιώνες την αναπαραγωγή κάθε σκοτεινής πτυχής της εποχής του.
Επιστρέφω ξανά στην κινηματογραφική σύλληψη της Φανέλας με το Νούμερο Εννιά και ανακαλώ τον Ίταλο Καλβίνο όταν πασχίζει στις εγκιβωτισμένες ιστορίες του να αποσαφηνίσει τον ιταλικό βυθό που ξεγελά την οπτική ή επιδιώκει μια εικόνα πέρα απ΄την πραγματικότητα. Μια εικόνα εφάμιλλη ή πλησιέστερη της αίσθησης. Ο Μένης Κουμανταρέας ανήκει από χθές στα πρόσωπα με ιστορική και αναμνηστική αξία. Το έργο του θα εκτιμηθεί εκ νέου και ίσως λάβει τη θέση που του αρμόζει μες στην ελληνική βιβλιογραφία. Η Φανέλα με το Νούμερο Εννιά είναι ένα έργο όριο. Ανάμεσα στην Ελλάδα της αθωότητας και σ΄εκείνη της διαστροφής και του κυνισμού που θα την διαδεχτεί τη νέα χιλιετία.
Αυτό που πασχίζει να διασώσει ο Μένης Κουμανταρέας στην αναπαράσταση της ποδοσφαιρικής Ελλάδας δεν είναι παρά ένα ιστορικό και ψυχολογικό τοπίο. Μιλούμε για κάτι ανάλογο με τις περιοχές του ρεαλιστή Παζολίνι που αντιστέκονται στυλιστικά και ψυχολογικά, όπως ο φιλόδοξος μα για πάντα αυθεντικός, Βασίλης Σερέτης.