Νίκος Εγγονόπουλος

Ο ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΚΟΜΗ ΖΕΙ
ΝΙΚΟΣ ΕΓΓΟΝΟΠΟΥΛΟΣ, ΤΑ ΚΛΕΙΔΟΚΥΜΒΑΛΑ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ

γράφει ο  Απόστολος Θηβαίος.

Διαβάστε όλες τις επιφυλλίδες του Απόστολου Θηβαίου στο 24grammata.com κλικ εδώ

Ο Νίκος Εγγονόπουλος, γνωστός ως Μπολιβάρ στους κύκλους της ελληνικής φιλολογίας, ζωγράφιζε πάντα κατά τα πρότυπα της θαυμαστής πραγματικότητας. Και έτσι αυτά τα ρευστά ρολόγια καταμεσής της καρδιάς μας που σώζονται ακόμη ζωγραφισμένα στα μουσεία των μητροπόλεων και σ΄απομιμήσεις ταμπλό αστικών αναπαράχθηκαν μέσα από νευρόσπαστες μορφές με οξεία, γωνιακά χέρια και θηλυκές μορφές μ΄ωραία, πελασγικά κατά κάποιον τρόπο στήθη.
Ο Εγγονόπουλος που μόνο μετά το θάνατό του εκτιμήθηκε για το σύνολο της εικαστικής και ποιητικής παρουσίας του παρέμεινε προσηλωμένος στην ελληνική πνευματικότητα. Ρεύμα αντίξοο και μοναχικό που ολοένα εγκαταλείπεται στις μέρες μας μόνον για να παραχωρήσει τη θέση του σε δάνεια δυτικά. Ο Νίκος Εγγονόπουλος διέσωσε το ρεαλιστικό της ελληνικής ιστορίας. Το συγκράτησε και το τίμησε καταγράφοντας το τραγικό εκχύλισμα του ελληνισμού στο Ελ Αλαμέιν, την Κορυτσά, τα Δωδεκάνησα και αλλού. Η θαυμαστική πορεία της φυλής του στάθηκε πάντα η δεξαμενή της αισθητικής του. Μια αισθητικής ψυχωμένης διαμορφωμένης μες στη θαυμαστική, ελληνική πορεία. Τα πράγματα που διατηρούν στις μορφές τους τ΄ανθρώπινο περιεχόμενο, η ποίηση που δεν ήταν οι λέξεις παρά όσα διαφαίνονται έξω και πέρα απ΄αυτές, ο ελληνικός κόσμος που στάθηκε πάντα βαθύτατα αυθεντικός και λαϊκός περιφρονώντας τους ακαδημαϊσμούς και ακόμη τους ερασιτέχνες της κουλτούρας και των τάσεων. Αυτά να συνιστούν το βασικό θεώρημα της ποίησης του Νίκου Εγγονόπουλου. Γνήσιες ευαισθησίες ανώνυμων βιοπαλαιστών, κάθε τι που αποκαλύπτει τα συντρίμμια και την εθνική αντοχή εμπρός στο τρομερό φάσμα της ιστορίας, όπως διατυπώνεται απ΄τον Μάνο Χατζιδάκι αποτέλεσαν τα σκηνοθετικά και τα ουσιώδη υλικά της ποίησης του Νίκου Εγγονόπουλου. Δεν είναι τυχαία η προσήλωση του ποιητή στο δημοτικό, μυθικό υλικό, εκείνο που καθορίζεται με μια γλώσσα ακμαία και φυσική, διόλου σβησμένη. Δεν είναι σε καμιά περίπτωση τυχαία αυτή η ενσωμάτωση του δημιουργού στο υλικό του δημώδους μύθου, πρωτίστως ως ήχος και περιφρόνηση μιας φθοράς φυσικής. Και έτσι με λέξεις χαλίκια και σπασμένα σύμφωνα, με λόγο δωρικό όπως αυτός του μεταγενέστερου Μιχάλη Γκανά ο Εγγονόπουλος επαναλαμβάνει το θρυλικό ερώτημα. Μες σε μουσικές και χρόνο νεανικό, ανεπανάληπτο, μες στα καμμένα φιλμ του ελληνισμού διατρέχει τους βασικούς γεωγραφικούς πυλώνες του ανεξάντλητου εκείνου κόσμου. Δεν είναι ο Αλέξανδρος και το χαμένο σώμα του, δεν είναι η Βακτριανή του ποιητή που κρύβει καλά το μυστικό της ταφής του Μακεδόνα. Είναι η παρούσα σ΄όλα τα μήκη και τα πλάτη της ελληνικής ιστορίας, ποιητική δημιουργία, είναι οι μετόπες και οι ρυθμοί και οι ήττες και τα σπασμένα αγάλματα στην Κρήτη και αλλού. Μες σε θαυμάσια οικονομία και με τα θρυλικά συστατικά του Αιγαίου, μες στα σπίτια των νησιωτικών οικισμών και στην παλιά επιπλοποιία του παρελθόντος μπορεί κανείς ν΄ανακαλύψει τον καθαρό, τον σφυγμό τον πιο ελληνικό.Εικόνα ομορφότερη από μια σεντεφένια απομίμηση της κεφαλής του Μινώταυρου ή ήχος μακροβιότερος από τους δωδεκάχορδους προγόνους της λύρας δεν θα υπάρξει. Ο Νίκος Εγγονόπουλος, κληρονόμος του σολωμικού έργου, στοχεύει στο υψηλό και στο ξεπέρασμα των ίδιων των ρευμάτων. Στοχεύει στο βίωμα της ίδιας της λαϊκής τέχνης, στον εμπλουτισμό και τη διάσωσή της μέσα από το προσωπικό βίωμα της ταυτότητάς του. Η μοντέρνα, ποιητική παραγωγή του διαθέτει ρίζες σαφείς.Και αν η γλώσσα αποδομείται, και αν τραβά τις αδιέξοδες πορείες της, μες σ΄αυτήν την ίδια ασφυξία η μορφή γίνεται νόημα. Η ατμόσφαιρα και το νόημα επιβάλονται και εμφανίζονται τα φιλμ απ΄τις περασμένες εποχές.
Στο ποίημα με τίτλο Ζει ο βασιλιάς Αλέξανδρος, συνθετικό της συλλογής Τα κλειδοκύμβαλα της σιωπής ο Νίκος Εγγονόπουλος δεν επιδιώκει το πραγματικό και το αληθινό, δεν τραγουδά τον κόσμο των φαινομένων. Μες στην ποίησή του πραγματοποιείται μια ιδέα αμιγώς ελληνική.