Νίκος Μπελογιάννης

Ο ΝΙΚΟΣ ΤΗΝ ΑΝΟΙΞΗ

γράφει ο  Απόστολος Θηβαίος.

Διαβάστε όλες τις επιφυλλίδες του Απόστολου Θηβαίου στο 24grammata.com κλικ εδώ

Με βάση το σχεδιάγραμμα η κλούβα μετέφερε το εκτελεστικό απόσπασμα και στάθμευσε στην άκρη της αυτοσχέδιας πλατείας. Απ΄την άλλη πλευρά παρατάχθηκαν τα οχήματα της στρατονομίας. Ένας ανθυπολοχαγός στάθηκε έξω απ΄τ΄αυτοκίνητο και επέβλεψε την τήρηση των κανόνων. Πίσω τους οι ανώτεροι αξιωματικοί παρακολουθούσαν την εξέλιξη της διαδικασίας. Στις 4 και 10 πρώτα λεπτά οι καταδικασμένοι εις θάνατο σωριάζονται νεκροί, ανοίγοντας εκ νέου το πιο σκληρό και αποτρόπαιο κεφάλαιο της σύγχρονης, ελληνικής ιστορίας. Με τους πυροβολισμούς των οπλιτών ανακοινώνεται σε ολόκληρη την οικουμένη η επαναφορά της Ελλάδος στις δραματικές πρακτικές του πιο αυθεντικού ανθελληνισμού. Ο εμφύλιος πόλεμος, σφραγισμένος στα χαρτιά επανέρχεται αγριότερος, ένα μυστικό απόστημα που τώρα ισχυρό και απρόσβλητο από κάθε αντίδραση επεκτείνεται πάνω στο θήραμά του. Ο Νίκος Μπελογιάννης, καταδικασμένος για κατασκοπεία και εσχάτη προδοσία από το στρατιωτικό δικαστήριο του μετέπειτα δικτάτορα Γεωργίου Παπαδόπουλου σηματοδοτεί μια νέα εποχή πολιτικών διαχωρισμών και περιθωρίων που θα εξαργυρωθούν στο πραξικόπημα της 21ης Απριλίου. Εξορίες, πολιτικές δηλώσεις, βασανιστήρια, κοινωνικός αποκλεισμός. Η νομιμοποίηση του ΚΚΕ αποτελεί τη βιτρίνα των νέων πρακτικών. Πίσω απ΄το φόντο οι εξοντωτικές πολιτικές στιγματίζουν ολόκληρες γενιές Ελλήνων, στερώντας από πολλούς το δικαίωμα του επαναπατρισμού. Η Ελλάς επιλέγει το ύφος της και ξεκινά την καταγραφή της ιστορίας, αρδεύοντας όπως πάντα το παρελθόν, αποκρύπτοντας τ΄απόφωνα μιας ταυτότητας, συντρίβοντας όσα απ΄τα ερείπια άντεξαν και σ΄αυτόν τον αιώνα. Η μητέρα Ελλάς, η Λένγκω του Μαρκόπουλου συνηθισμένη να δέρνει τα παιδιά της, να πιστεύει στις συμμαχικές ευχολογίες, ποντάρει όλο της το βιος σε συντελεσμένους καιρούς, σ΄ότι απέμεινε απ΄τη δόξα της. Όμως η έννοια του πολιτισμού δεν συμβαδίζει με τα ολοκληρωτικά καθεστώτα και η αποστερημένη μας πνευματικότητα θα κάνουν τη διαφορά, στοιχεία που αποκρύπτουν πηγές και αφετηρίες. Ο θάνατος του Νίκου Μπελογιάννη υπομνηματίζει την εποχή που η Ελλάς θ΄απωλέσει για πάντα την παιδικότητά της, την αθωότητά της. Αυτήν την άλλη λέξη για τον όρο γενναιοδωρία που σε κάθε εποχή μπορεί ακόμη και να να σώσει έναν λαό ή έναν άνθρωπο.

Απόψε, θάνατοι όπως του Μπελογιάννη βαθαίνουν το χνάρι τους, καθώς αποκτιέται η συνείδηση της ελευθερίας και της δικαιοσύνης μέσα απ΄τις ιστορικά καταγεγραμμένες πρακτικές της ίδιας της ακύρωσής τους. Εκείνο το τριαντάφυλλο δεν αποτελεί παρά το τελευταίο σήμα, την απέλπιδα προσπάθεια ενός καταδικασμένου να διατυπώσει τ΄άλλο, τ΄ωραίο πρόσωπο της ζωής. Πιστός στ΄ακατόρθωτο πρόσωπο της ζωής, δοσμένος σε μια άλλη διατύπωσή του βάφει ακόμη μ΄ολοζώντανο χρώμα τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες του 1952. Διατυπώνει τον αντίλογο για μια ολόκληρη εποχή. Θέτει στο προσκήνιο την ανθρώπινη αξία, τ΄ανθρώπινο θάρρος, υψώνει τη συνείδησή του σ΄εκείνα τα πρότυπα που λίγοι κατορθώνουν. Και όλα αυτά μας τα λέει κρατώντας απαλά στα χέρια του ένα κατακόκκινο τριαντάφυλλο, το μόνο απόσπασμα που αξίζει να σωθεί απ΄εκείνες τις μαρτυρίες.

Στο μεταξύ με βάση εκείνο το διάγραμμα του Ρίτσου, έχουν όλοι σταθεί εμπρός απ΄τους κατάδικους, σε μια απόσταση οχτώ ή δέκα μέτρων, οπλίζοντας και αφοπλίζοντας τα τουφέκια τους. Ώσπου οι ζωγράφοι της Κυριακής που είναι σε τέλμα εδώ και χρόνια και δεν φτιάχνουν πια κανένα πορτραίτο τινάζονται απ΄τις θέσεις τους. Αυτή η ιστορία κρατά εδώ και αμέτρητα φθινόπωρα. Σήμερα, λοιπόν με τη μεσολάβηση τεσσάρων ατόφιων αστεριών οι ζωγράφοι της Κυριακής επιφέρουν ένα καίριο πλήγμα, νιώθουν ξανά τις οδύνες, περνούν ξανά στη σκιά και γίνονται ιστορία, φόντο και σκηνές ενός δράματος που κλόνισε για πάντα την αυτοεκτίμησή μας. Ο Νίκος Μπελογιάννης χαμογελά στον φακό του 1952, ο Νίκος Μπελογιάννης που αθωώθηκε απ΄το κόμμα αφού έδωσε τη ζωή του, ο Νίκος Μπελογιάννης που ζει στις μικρές εσοχές των ακροατηρίων, σκοπεύσατε πυρ! Ο Νίκος Μπελογιάννης που υψώνεται ακριβώς εκείνο το χάραμα, κατκλύζοντας ένα σωρό απ΄τις σελίδες της ψυχής μας, υπονομεύοντας με τον θάνατό του την μετέπειτα ιστορία του έθνους, ο Νίκος Μπελογιάννης που φέρνει την τομή και το ρήγμα στις διάδοχες καταστάσεις της μετεμφυλιακής Ελλάδας διατυπώνοντας ένα θεώρημα κόντρα στην εποχή του.

Ο Νίκος Μπελογιάννης δάκρυ και τοπωνύμιο, υπαρκτός περισσότερο και απ΄το σοσιαλισμό που επέμεινε και στάθηκε αλώβητος απέναντι στις ίδιες τις εξ ορισμού παρεκλίσεις του, ο Νίκος Μπεογιάννης ωραίος σαν Έλληνας, με το πορφυρό του τριαντάφυλλο, σύνορο του κλειστού μας κόσμου, ανίδεος από φόβο, με το κατακόκκινο σινιάλο του να μας στέλνει σήματα. Ένας ατόφιος Μπολιβάρ, μια αφορμή για ποιήματα.

Λένε πως στην Καλλιθέα εκείνοι οι ασύρματοι ήταν συντονισμένοι σ΄ ορισμένους κύκλους και μπορεί, λέγεται ορισμένοι γνωστοί εις τας αρχάς κύκλοι να προέβησαν σε πράξεις μυερές. Πράξεις που επιβάλλουν τη θανατική ποινή, έτσι ώστε ξανά απόψε, μετά από 64 χρόνια ο Νίκος Μπελογιάννης να υψώνεται στα θεωρεία, ν΄αποκαλύπτεται και να δικαιώνεται. Να γίνεται πίνακας ζωγραφικής και στίχος και έτσι να κατακτά ακέραιος τη φιλοδοξία της αθανασίας

Ο Νίκος Μπελογιάννης στα κρατητήρια, τις απομονώσεις, σ΄εκείνα τα ρεφραίν και τα παραγγέλματα των στρατιωτών που σήμερα τ΄ακούμε με φρίκη, κάτω πάντα απ΄το ίδιο, χειμαζόμενο, ελληνικό δέντρο, το δίχως ρίζες.Η καταλυτική του παρουσία, το χαμόγελό του ακμαιότατο ως τις 4 και 10 κάθε πρωινού απ΄εδώ και εμπρός, συνιστούν δύο απ΄τις εκδοχές του προσώπου του.Όλα τα υπόλοιπα ο Μπελογιάννης τα χρωστά στην Ελλάδα. Τον εξευτελισμό, τις κατηγορίες, το σύρσιμο μες στη νύχτα στο πεδίο της βολής, ακριβώς στην εκπνοή μιας άνοιξης. Δίχως αυτά δεν θα ήταν ήρωας.

Η αποτίμηση του κοινωνικού αγώνα αλλά και του πολιτικού στοχασμού έχει αναγνωρίσει τον Μπελογιάννη. Η θέση του μες στην εθνική ιστορία έχει παραχωρηθεί και αναγνωρισθεί πολλάκοις. Η παρούσα αναφορά δεν έχει τίποτε λοιπόν να προσφέρει αν απ΄το πλάι του Μπελογιάννη αφαιρεθεί το κόκκινο τριαντάφυλλο, το κοινό και τ΄αφοπλιστικό χαμόγελο του ανθρώπου που οδεύει δίχως άρνηση προς τη μοίρα του.