«ΠΟΓΚΡΟΜ»: για τους Έλληνες της συνοικίας του Πέραν, για τους έρμαιους Έλληνες του παρόντος.

24grammata.com/ ιστορικά γεγονότα

Όσοι παθιάζονται μπροστά στα τούρκικα σίριαλ  γνωρίζουν πολύ καλά τις διώξεις των Τούρκων ενάντια στους Έλληνες στην Πόλη και τη Σμύρνη.

Οι βασανισθέντες, διωχθέντες, βιασθέντες, φονευθέντες Έλληνες του 1955 και 1922  τους εύχονται καλή και δημιουργική τηλεθέαση.

γράφει ο Απόστολος Θηβαίος

Η εθνική μνήμη συνιστά παράγοντα εξειδίκευσης. Οι ιστορικές υπενθυμίσεις, οι τραγωδίες και τα κατορθώματα ενός λαού, σώζονται, γίνονται συνείδηση για να εντείνουν και να συγκεκριμενοποιήσουν την έννοια της εθνικής ταυτότητας. Βέβαια, ετούτη η εποχή που διανύουμε προβλέπει την αναγωγή σε σημασία δευτερεύουσα  τέτοιων ζητημάτων με εθνική προοπτική. Η έννοια της παγκοσμιοποίησης επιτάσσει μια άλλη προσέγγιση της ιστορίας.  Προβλέπει και υποχρεώνει σε μια σταθερή άμβλυνση των εθνικών διαφορών, εκείνων δηλαδή που προέκυψαν και καταγράφηκαν σε χρόνο ιστορικό. Μιλούμε λοιπόν για μια ευθεία παρέμβαση στην έννοια του «εθνικού», σε εκείνο δηλαδή το στοιχείο που ομαδοποιεί τα μέλη μιας φυλής, ενός έθνους. Δεν αναφερόμαστε σε στείρους εθνικισμούς, δεν εννοούμε τον επίκαιρο εθνοκεντρισμό που βασίζει την αναβίωσή του στα χαρακτηριστικά της κρίσης, με την ηθική κατάπτωση κυρίως. Δεν εννοούμε βεβαίως μήτε τον ίδιο, αυτόν εθνοκεντρισμό, ο οποίος αγνοεί την αναγκαιότητα μιας γλώσσας, την ανάσυρση τέτοιων ουσιωδών πραγμάτων, τα οποία υπερβαίνουν ακόμη και την ιστορική μνήμη και ολοζώντανα συντηρούνται μες στον ψυχισμό και συντηρούν την ίδια στιγμή, με τρόπο διακριτικό μα καίριο την εθνική ταυτότητα. Ετούτα προς αποφυγή παρερμηνειών και αναγωγών σε χαμηλότερα, σε φτηνότερα μπορούμε να πούμε, επίπεδα.
Η καταστροφή των Ελλήνων της Σμύρνης, οικογενειών εύρωστων συνιστά το περίφημο «Πογκρόμ» της  6ης και 7ης Σεπτεμβρίου του 1955. Τρεις δεκαετίες έπειτα από τη συντριβή της «Μεγάλης Ιδέας» και τη Μικρασιατική Καταστροφή, η οποία τόσο στοίχισε σε ανθρώπινο μέγεθος και κλόνισε σε σημαντικό βαθμό την εσωτερική υπόσταση του ελληνικού κράτους, οι Τούρκοι εθνικιστές φρόντισαν να εκδιώξουν το πιο υγιές κομμάτι του ελληνικού, παροικιακού πληθυσμού. Με ανείπωτες βιαιότητες, καταστροφές περιουσιών, θηριωδίες εις βάρος ελληνικών οικογενειών, ο τουρκικός όχλος, υπό τις οδηγίες της κυβέρνησης Μεντερές εκτέλεσε εκείνο, το οποίο θεωρήθηκε ως εθνικό καθήκον. Εκατό χιλιάδες Έλληνες εγκατέλειψαν τις εστίες τους, απώλεσαν τις περιουσίες τους και δίχως καμιά αποζημίωση βρέθηκαν μακριά από τον τόπο που αγάπησαν και τίμησαν. Η αφορμή δόθηκε τεχνηέντως από την ανατίναξη εμπρηστικού μηχανισμού στο τουρκικό προξενείο της Θεσσαλονίκης, το οποίο στεγάζεται ως σήμερα στην πατρική εστία του Κεμάλ Ατατούρκ. Η ακραία, ισλαμιστική θεώρηση των κυβερνώντων έστησε ένα σκηνικό τρόμου και θέρισε τους καρπούς του. Το ελληνικό στοιχείο βρέθηκε για μια ακόμη φορά στην προκυμαία της Σμύρνης για να ακολουθήσει την οδό ενός τραγικού επαναπατρισμού. Η συνοικία του Πέραν δεν θα μπορούσε ποτέ ξανά να αποτελέσει μια πατρίδα για τους εξόριστους Έλληνες. Η μετακύληση της ευθύνης στις πρακτικές ενός εσωτερικού, κομμουνιστικού μετώπου δεν έπεισε τη διεθνή κοινή γνώμη. Παρόλα αυτά, όμως για μια ακόμη φορά η τελευταία παρέμεινε αμέτοχη εμπρός στα γεγονότα, επιβεβαιώνοντας την υποστήριξή της απέναντι σε μια ακραία, εθνικιστική Τουρκία, η οποία ως τις μέρες μας παλεύει για να υιοθετήσει ένα ευρωπαϊκότερο πρόσωπο, σύμφωνο με τις σύγχρονες αναγκαιότητες, εγκαταλείποντας το φονταμενταλιστικό προσωπείο.
Η αναφορά στα γεγονότα του 1955 δεν πραγματοποιείται για λόγους εθνικής έξαρσης. Τέτοιες κορώνες εθνικισμού δεν πείθουν για την ειλικρίνεια των προθέσεών τους. Η εθνική μνήμη εγκαλείται με αφορμή τα «Σεπτεμβριανά», προκειμένου να υποδειχθεί η τροπή, την οποία μπορεί να λάβει, υπό ορισμένες προϋποθέσεις η εθνοκεντρική στροφή του πληθυσμού στα μεγάλα, αστικά κέντρα. Σε μια τέτοια περίοδο, όπου οι δημαγωγοί βρίθουν, η εκμετάλλευση του πλήθους μπορεί να αποδειχθεί μια εξαιρετικά, εύκολη υπόθεση.
Η εθνική κρίση, τραχιά σε κάθε επίπεδο, συνεπάγεται μια διακριτική, αν όχι πλήρη και απροκάλυπτη ανοχή σε ζητήματα εθνικής φύσεως. Η αδυναμία της εκτίμησης εκ μέρους του πληθυσμού μιας νέας κατεύθυνσης, η ανεπάρκεια της πολιτικής ηγεσίας να πείσει για την εφαρμογή νέων, καταλληλότερων αρχών, η επιτήδεια στάση όσων ευαγγελίζονται ένα «εθνικό κράτος», μπορούν να αποδειχθούν εξαιρετικά κατάλληλες συνθήκες επώασης για το αυγό του φιδιού. Η μεταβολή της υπάρχουσας κατάστασης, η αποκατάσταση της εθνικής ομοψυχίας εντός των συνόρων δεν θα πρέπει να περάσει μέσα από πρακτικές εθνικιστικές, οι οποίες ισοδυναμούν με ένα καθεστώς εσωτερικού, κοινωνικού αυτισμού, με αποτελέσματα αμφίβολα για τις εντόπιες ισορροπίες. Το «Πογκρόμ» της Σμύρνης συνιστά ένα τρανό παράδειγμα, απτό, για τις διαστάσεις και τις συνέπειες τις οποίες μπορεί να επιφέρει μια κοινωνική μεταστροφή προς εθνικότερες προσεγγίσεις, δίχως βάθος, χωρίς πραγματική εκτίμηση των πραγματικών χαρακτηριστικών, με τα οποία οφείλει ένα έθνος να προικίζει τις αρχές, τις αξιωματικές του θέσεις.