ΣΑΡΑΝΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΚΑΙ ΜΙΑ ΜΕΡΑ

γράφει ο  Απόστολος Θηβαίος.

Διαβάστε όλες τις επιφυλλίδες του Απόστολου Θηβαίου στο 24grammata.com κλικ εδώ

Η οδός Πατησίων είναι ο δρόμος της Κατερίνας Γώγου και των αγωνιστών του Πολυτεχνείου. Είναι ο δρόμος των πλανόδιων εμπόρων, των θαυματοποιών, των προσωπογράφων, των φοιτητών, των καρολόγων που συλλέγουν τα σίδερα για τις στράντζες του Βοτανικού. Ίσως αυτοί μια μέρα να θελήσουν να αποσπάσουν ένα τμήμα ή ακόμη ολόκληρη την επιβλητική, κλαίουσα προτομή του γλύπτη Μακρή. Δεν γνωρίζουν πως είναι τα μάτια, το πνεύμα και η περήφανη λύπη του ιστορικού Σβορώνου που προσωποποιείται σε τούτο το δημιούργημα. Δεν φαντάζονται Κατερίνα πως ετούτη η κεφαλή στο προαύλιο του Πολυτεχνείου δεν αποτελεί παρά μια ανάμνηση της σκιάς που είναι πάντα η επιβλητικότερη πίστη. Και όσοι βαδίζουν, σαράντα χρόνια και μια μέρα στην οδό Πατησίων, τίποτε δεν θυμούνται απ΄τους αγώνες, τις μάχες, τους ασφυκτικούς, χημικούς ανέμους, τις συλλήψεις και τα απελπισμένα βράδια στα πειθαρχεία. Όσοι βαδίζουν στην οδό Πατησίων Κατερίνα υπακούουν στην καθ΄ εποχήν θρησκεία, κατοικούν έναν άλλο κόσμο, βαθύτατα αστικό, τίποτε δεν θυμούνται από τους πομπούς και τα ακραία σήματα μιας άλλης εποχής. Δίχως συνθήματα βαδίζουν στις οδούς Στουρνάρη και Μάρνη, τίποτε δεν μπορούν να ανακαλέσουν πια από τα ιστορικά και ψυχολογικά τοπία μιας ηλεκτρισμένης εποχής. Μόνον οι φοιτητές της σχολής καλών τεχνών μες στις κρύες αίθουσες του αρχαιολογικού μουσείου διαθέτουν μια κάποια σύνδεση με το παρελθόν. Και έτσι ίσως αποδώσουν με τόλμη και ενδύματα μιας άλλης εποχής τον Ηνίοχο και τον αναβάτη και τους κορινθιακούς κούρους τους δίχως χέρια, με τη θηλυκή τους θλίψη. Ίσως ακόμη αναπαράγουν με ευλάβεια τον Αρχάγγελο της πύλης, έναν βυζαντινό νέο, συγκρατημένο, βαθυστόχαστο, σύμφωνο με τις ύψιστες, ηθικές αρχές, με τ΄όπλο, σαν ξυλόγλυπτο και ιερατικό.

Τίποτε δεν θα θυμηθούν. Ένα δείγμα θα πουν η όψη του καθηγητή Σβορώνη, ένα δείγμα του μέλλοντος που κάποτε υπήρξε θα ισχυριστούν και θα συνεχίσουν το δρόμο τους προς την οδό Πειραιώς των μαστροπών και των χειραγωγών. Και καθώς θα γερνούν ετούτοι οι περαστικοί άνθρωποι Κατερίνα η ιστορία θα μεταβάλλεται σε αίσθηση, αν είμεθα τυχεροί. Τίποτε άλλο δεν μας απομένει Κατερίνα, ένα ένα τα γεγονότα φθείρονται και τα πρόσωπα που κάποτε πρωταγωνίστησαν κρατούν σταυρούς μες στα λευκά τους σπίτια. Και είναι η χορδή της ζωής, ο παλμός του παρόντος που μπορεί να αποδώσει στην ιστορία την αξία και το μέγεθός της. Γιατί Κατερίνα, τίποτε άλλο δεν μας απομένει παρά να σταθούν ως αίσθηση εκείνα τα δεμένα στα κιγκλιδώματα χέρια, τα κραταιά χέρια, η υγεία του νεανικού βλέμματος, η τελετή που γίνεται νόημα και καταγράφεται στις συνειδήσεις. Μόνο έτσι κρατιέται η ιστορία Κατερίνα. Ως αίσθηση επιβιώνει, ως τέτοια μεταδίδεται στους καινούριους ανθρώπους, τότε που εξαντλούνται και τα τελευταία αποσπάσματα. Ας είμαστε τρελοί για να΄μαστε συγκεκριμένοι Κατερίνα, είπε κάποτε ο Πάολο της Όστρια και έτσι και εμείς κρατούμε τη μνήμη για να΄μαστε ελεύθεροι, ακόμη και τότε που μας τρομάζουν τα τυφλά σημεία των καθρεφτών και των χρόνων.

Η οδός Πατησίων είναι διάσπαρτη από κτίσματα εκατό και πλέον χρόνων, όψεις κατεδαφισμένες, όπως το σπίτι της Κάλλας και τα παλαιά παρθεναγωγεία στο ύψος της οδού Δεριγνύ. Κατερίνα κάτω από εκείνη την πελώρια προτομή από μπρούτζο και ιδέα στέκει ολοζώντανη η παλιά, η άσβηστη ελπίδα. Στην οδό Πατησίων Κατερίνα, μπορούν να χτιστούν σήμερα οι φωλιές που κάποτε θα δώσουν τα καινούρια ποίηματα, τους νέους αγώνες μας. Ο σπουδαστής, το ρόδο, η προκήρυξη και τ΄άρμα, η αίσθηση της ιστορίας και η μνήμη που γερνά σοφότερη μαζί με τα παιδιά μας.