Σιδηροδρομική εκδρομή στην κοιλάδα του Ασωπού.

24grammata.com/ ιστορικά ταξίδια

ΥΠΕΡΟΧΕΣ  ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ

Το ελληνικό σιδηροδρομικό δίκτυο διέρχεται από αρκετές περιοχές που μπορούν να χαρακτηριστούν σαν ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους. Μια από αυτές είναι και η κοιλάδα του Ασωπού.

Είναι μια περιοχή με έντονα όμορφα φυσικά στοιχεία που δεν την έχει αγγίξει ο «πολιτισμός», αφού δεν την διασχίζει κανένας δρόμος παρά μόνο η σιδηροδρομική γραμμή και τα μονοπάτια της Οίτης και του Καλλίδρομου ανάμεσα στα οποία ευρίσκεται η περίφημη και άγνωστη αυτή κοιλάδα. Οι επιβάτες των τραίνων που διέρχονται από εδώ, απολαμβάνουν έστω και φευγαλέα την όμορφη αγριότητα αλλά και ηρεμία του τοπίου. Οι λιγοστοί επισκέπτες της περιοχής που είναι κυρίως ορειβάτες, έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν ένα μοναδικό περίπατο ανάμεσα από γέφυρες, τούνελ, απόκρημνους βράχους αλλά και ήρεμες πλαγιές με πολύ πράσινο.

Στα αυτιά τους οι μόνοι ήχοι που φτάνουν είναι εκείνοι των πουλιών, των γάργαρων νερών του Ασωπού, των κουδουνιών από τα ζώα που βόσκουν στα μικρά λιβάδια που κάπου – κάπου διακόπτονται από το πέρασμα κάποιου τραίνου με ήχο γρήγορο «αλέγκρο» στην κατηφόρα προς το Λιανοκλάδι και αργό νωχελικό και με αγκομαχητά των μηχανών των μεγάλων εμπορικών κυρίως τραίνων προς την κατεύθυνση της Αθήνας, λόγω της ανωφέρειας της γραμμής.

Η κοιλάδα του Ασωπού, πέρα από την φυσική της ομορφιά, έχει και πλούσια ιστορία, γιατί λόγω της φυσικής διαμόρφωσης ήταν σπουδαίο στρατηγικό σημείο, από τους αρχαίους χρόνους μέχρι και τον Β’ ΠΠ.

Το φαράγγι του Ασωπού ονομάζεται και πέρασμα του Εφιάλτη, γιατί από εδώ οδήγησε τους Πέρσες στα νώτα των Σπαρτιατών που είχαν παραταχθεί στις Θερμοπύλες για να τους αντιμετωπίσουν.

Κατά τον μεσαίωνα, το Κάστρο της Ωριάς που δεσπόζει επάνω από την κοιλάδα, ήταν σημαντικό στρατηγικό σημείο και έχουν γίνει αρκετές μάχες για την κυριαρχία του καθόσον αυτός που το κατείχε έλεγχε την επικοινωνία μεταξύ Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδος. Στην κορυφή του Κάστρου υπήρχε οικισμός του οποίου ερείπια σώζονται και σήμερα. Όχι πολύ μακριά, στο βόρειο άνοιγμα της κοιλάδας υπάρχουν τα ερείπια της  αρχαίας Τραχίνης, όπου έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του ο Ηρακλής

Κατά τους νεώτερους χρόνους, στην περίοδο της γερμανικής κατοχής, η περιοχή έπαιξε πάλι σημαντικό στρατηγικό ρόλο, επειδή οι μεγάλες μεταλλικές γέφυρες της σιδηροδρομικής γραμμής που διασχίζει την δύσβατη αυτή περιοχή ήταν καίρια σημεία δολιοφθοράς κατά του εχθρού που χρησιμοποιούσε την γραμμή για την μετακίνηση όλης της πολεμικής ύλης του. Τέτοιες γέφυρες ήταν της Παπαδιάς, του Ασωπού και του Γοργοποτάμου, οι οποίες φυλάσσονταν πολύ καλά. Παρ’ όλα αυτά οι σαμποτέρ κατάφεραν να ανατινάξουν τις δυο τελευταίες και να επιφέρουν σημαντικό πλήγμα στους Γερμανούς. Η ανατίναξη μάλιστα της γέφυρας του Ασωπού από άγγλους σαμποτέρ το 1943 θεωρήθηκε ένα από τα δυσκολότερα σαμποτάζ του πολέμου και γι’ αυτό όσοι συμμετείχαν παρασημοφορήθηκαν από τον ίδιο τον Τσώρτσιλ.
Η περιοχή την οποία καταλαμβάνει η κοιλάδα του Ασωπού αρχίζει αμέσως μετά την έξοδο της σιδηροδρομικής γραμμής από το τούνελ του Μπράλου που ήταν το μεγαλύτερο του αρχικού δικτύου της χώρας μας με 2.120μ. και τελειώνει με την έξοδο του ποταμού Ασωπού στον κάμπο της Λαμίας, κοντά στην Μονή Δαμάστας, έχοντας ένα μήκος περί τα 7 χιλιόμετρα.

Μετά την έξοδο από το τούνελ, η γραμμή ακολουθεί για λίγο μια κατάφυτη περιοχή και αμέσως μετά περνά την επιβλητική γέφυρα της Παπαδιάς, μήκους 342 μέτρων  από το ύψος της οποίας βλέπουμε κάτω τα λιβαδάκια σαν από αεροπλάνο.

Σε μικρή απόσταση είναι ο κλειστός σταθμός του Ελευθεροχωρίου με το ωραιότατο πέτρινο σπίτι του σταθμάρχη, έρημο πλέον, με τον καταπράσινο κήπο του και λίγο πριν τον σταθμό, ο αξιοπρόσεκτος μεταλλικός υδατόπυργος που εφοδίαζε με νερό τις διερχόμενες κάποτε ατμομηχανές.

Ο σταθμός αυτός εξυπηρετεί κατ’ αποκλειστικότητα τις διασταυρώσεις των τραίνων και όχι τους κατοίκους του ομώνυμου χωριού που είναι πολύ μακριά.

Ξεκινώντας την πορεία μας από τον σταθμό του Ελευθεροχωρίου, καλό θα είναι να έρθουμε λίγο πίσω για να απολαύσουμε το τοπίο της γέφυρας της Παπαδιάς. Επιστρέφοντας πάλι στον σταθμό και ακολουθώντας πάντα την σιδηροδρομική γραμμή, αντικρίζουμε σε λίγο τον επιβλητικό βράχο του Κάστρου της Ωριάς, με τις απότομες σχεδόν κατακόρυφες πλαγιές του. Ήδη περνάμε μέσα από μικρού μήκους τούνελ και σε λίγο φτάνουμε στη γέφυρα του φαραγγιού του Ασωπού. Πρόκειται για ένα ρέμα που τρέχει χειμώνα – καλοκαίρι και που κυλάει στο βάθος του φαραγγιού που σχίζει στα δύο τον βράχο του Κάστρου της Ωριάς. Η μεταλλική γέφυρα που ενώνει τις δύο απότομες πλευρές ήταν πριν από την ανατίναξή της η ομορφότερη του ελληνικού δικτύου και από τις ομορφότερες σιδηροδρομικές γέφυρες της Ευρώπης. Η νέα που αντικατέστησε την αρχική κάνει απλώς την δουλειά της χωρίς να έχει κανένα χαρακτήρα.

Για να περάσουμε το τούνελ που ακολουθεί την γέφυρα, θα χρειαστούμε φακό. Έχει μήκος περί τα 350 μέτρα και είναι σε καμπύλη της γραμμής.

Μετά το τούνελ το τοπίο γίνεται πιο ήρεμο αλλά περισσότερο πράσινο με την πλούσια βλάστηση που υπάρχει γύρω.

Σε λίγο περνάμε την μεταλλική γέφυρα της Μανδρίτσας με τον ξεροπόταμο που έχει νερό μόνο τον χειμώνα.

Λίγο πιο κάτω συναντάμε τον σταθμό του Ασωπού με την πηγή στην είσοδό του που θα μας ξεδιψάσει. Και αυτός ο σταθμός εξυπηρετεί τις διασταυρώσεις των τραίνων και όχι επιβάτες αφού δεν υπάρχει κοντά κανένα χωριό.

Μετά τον σταθμό αρχίζει το «σιδηροδρομικό μονοπάτι» για το οποίο δυστυχώς δεν συνιστούμε το πέρασμά του γιατί με τα νεροφαγώματα είναι πολύ επικίνδυνο αφού περνάει σε πολύ απόκρημνα σημεία επάνω από το φαράγγι του Ασωπού που κυλάει σε μεγάλο βάθος.
Κατά την πορεία μας θα συναντήσουμε τραίνα και απαιτείται μεγάλη προσοχή γιατί η πορεία γίνεται επάνω ή δίπλα στην γραμμή. Σε συνάντηση με τραίνο μέσα σε τούνελ θα πρέπει να κολλήσουμε στα άκρα και να μείνουμε ακίνητοι. Ο χώρος είναι αρκετός και δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος.

Συνιστούμε απαραίτητα την πληροφόρηση των εκδρομέων για τα δρομολόγια όλων των διερχόμενων τραίνων, επιβατικών και εμπορικών και για τις δύο κατευθύνσεις για όλη την διάρκεια της πεζοπορίας τους. Βέβαια υπάρχουν οι καθυστερήσεις αλλά και τα έκτακτα εμπορικά. Με ένα τηλεφώνημα στον σταθμό του Λιανοκλαδίου θα έχουμε την δέουσα πληροφόρηση.

Καλό θα είναι να έχουμε μαζί τροφή και νερό.

Καλό ταξίδι ….

(Σύλλογος Φίλων του Σιδηροδρόμου / Τάκης Καρατόλος / Οκτώβριος 2008)