ΣΤΗ ΓΕΦΥΡΑ ΤΟΥ ΜΠΡΟΥΚΛΙΝ

24grammata.com/Αμερική (αφιέρωμα  εν προόδω)

Εξερευνώντας την “Ωραία Αμερική” (25η στάση, αφιέρωμα εν προόδω)

έχουν  προηγηθεί κλικ εδώ

γράφει ο  Απόστολος Θηβαίος.

Διαβάστε όλες τις επιφυλλίδες του Απόστολου Θηβαίου στο 24grammata.com κλικ εδώ

Πανόραμα

Υπήρξα πάντα παντού

*Οι βίοι του Ιώβ

 

Πόσες φορές μες στην αυγή, όταν θα μας δοκιμάζει ο καιρός και η υγρασία, το θαλασσοπούλι, μ΄απλωμένα τα φτερά του θ΄αποφύγει για πάντα αυτόν τον αιώνα και τους θορύβους του, χτίζοντας ψηλότερα απ΄τ΄αλυσσοδεμένο Liberty που σβήνει μες στα νερά

 

Έπειτα, με μια τροχιά απαραβίαστη, θα σβήσει απ΄τα μάτια μας, έτσι οραματικό όπως τα πανιά που διασχίζουν τις λευκές μου σελίδες, την ώρα που φθάνω στην καρδιά της καινούριας μέρας

 

Συλλογιέμαι τα σινεμά, τις εικόνες ενός πανοράματος όταν τα πλήθη βυθίζονται στις απαστράπτουσες σκηνές, αυτές που τίποτε και ποτέ δεν τις αποκαλύπτει, εκείνες που εναλάσσονται με ταχύτητα έχοντας γίνει αφήγηση και μνήμη άλλων ματιών και  άλλης οθόνης

 

Και εσύ, κατά μήκος του λιμανιού με τ΄ασημένιο σου βάδισμα, κρατώντας πίσω σου τον ήλιο κι τον καιρό, ωστόσο δίχως ποτέ να εξαντλείς όλες σου τις κινήσεις, το διασκελισμό σου, τη σιωπή που κάτι δικό σου για πάντα θα υπερασπίζεται

 

Βγαλμένος απ΄τα υπόγεια σκάφανδρα, τα κύτταρα και τα πατάρια, ανέχεσαι τον τρελό που προσεγγίζει τα στηθαία σου, σαν χαμένος για μια στιγμή, σαν το αδειανό μας πουκάμισο, σαν τη χειρονομία που γεννιέται στους κόλπους ενός αμίλητου καραβανιού

 

Παρατημένη δοκός από παλιό τοίχο σκίζει σαν δόντι αιχμηρό στρώματα ασετυλίνης

Όλο τ΄απόγευμα να ξετυλίγεται το κουβάρι των νεφών πάνω από τις γραμμές των καλωδίων που πάντα θ΄αναπνέουν τον βόρειο ατλαντικό

 

Σκοτεινοί όπως εκείνος ο αξέχαστος, εβραίκός ουρανός η ανταμοιβή και οι τίτλοι σου, διαπράττουν για σένα μια γενναία παραχώρηση όπως ποτέ τα χίλια ονόματα του χρόνου,

αντίδωρο και συγχώρεση των παλιών σου πράξεων

 

Ω, οι άρπες και οι σκιές της νικημένης μανίας

(πώς θα μπορούσε και μόνο αυτός ο απλός μόχθος να κινήσεις τις χορδές σου)

Υπέροχο στήριγμα και κλήρος του προφήτη,

που προσευχήθηκε για τους παρίες και την αγωνία του έρωτα

 

Πάντα τα φώτα του δρόμου που σταματούν τα βήματά σου

τ΄αναλοίωτο ιδίωμα , τ΄απέριττα σημάδια των αστεριών

οι κατευθύνσεις που πήρες, η σύνοψη μιας αιωνιότητας

Και εσύ που σηκώνεις τη νύχτα μες στα δυο σου χέρια

 

Στο βάθος της σκιάς σου, στις προβλήτες της αναμονής

μόνο μες στο σκοτάδι η σκιά σου απλώνεται καθαρή

Τα φλογισμένα χωράφια παρατημένα

και το χιόνι που σημαδεύει τούτο το έτος του σιδήρου

 

Ακοίμητος, όπως ο ποταμός που κυλά κάτω απ΄τα πόδια σου

ο ποταμός που θολώνει τα νερά και  ξεπλένει τα όνειρά σου

Για σένα και  τους πιο ταπεινούς, τους κατατρεγμένους και τους απόκληρους

για σένα και  τα παλιά πλεούμενα που δανείζουν στο θεό το μύθο του

κυλούν τα νερά του

 

Με το έξοχο ποίημα του για τη μνημειώδη γέφυρα του Μπρούκλιν ο Αμερικάνος ποιητής Χαρτ Κρέιν σημαδεύει την εποχή του. Λίγο πριν τα τρομερά γεγονότα του 1929 και την οικονομική κατάρρευση ενός ολόκληρου κόσμου ο Κρέιν, ποιητής που ανήκει στους καταρραμένους καταγράφει την ατμόσφαιρα ενός κόσμου που βαδίζει μοιρολατρικά προς την εξέλιξη, μεταβάλοντας για πάντα τους όρους της ανθρώπινης ζωής. Η λατρεία απέναντι στη μηχανή και τα ανθρώπινα επιτεύγματα εν γένει βρίσκουν την αναφορά τους στο ποίημα του Κρέιν, οριοθετώντας ένα ολόκληρο ρεύμα σταθερά προσηλωμένο στη μοναξιά της πολιτείας που γίνεται ολοένα και μεγαλύτερη.

Ο Κρέιν διασώζεται στην παγκόσμια, λογοτεχνική σκηνή εξαιτίας της βαθύτατης αφοσίωσής του στις απαιτήσεις της ποιητικής δημιουργίας, αλλά και του προσωπικού οράματος που τον κατακλύζει για να τον καταδικάσει τελικά την αυγή της τρίτης δεκαετίας του παλιού αιώνα. Μια ζωή βασανισμένη, με προβληματικές σχέσεις, μια καταστρεπτική ροπή προς το ποτό και ομοφυλλοφιλικές τάσεις συνθέτουν μερικά από τα εξειδικευμένα χαρακτηριστικά του βίου του Αμερικάνου ποιητή. Στοιχεία που μαζί με την ασίγαστη και ανεκπλήρωτη φιλοδοξία ενός Μεγάλου Αμερικανικού Ποιήματος στοίχισαν στον Κρέιν τη ζωή του στην ηλικία των 33 χρόνων. Δίχως την οικονομική επιφάνεια των ομότεχνών του και την υποστήριξη των φιλότεχνων, κοινωνικών κύκλων ο Κρέιν ήταν καταδικασμένος να εργαστεί σε πλήθος ασχολίες, πέραν της αγαπημένης του ποίησης, προκειμένου να εξασφαλίσει τα απαραίτητα για την επιβίωσή του. Το μικρό έργο που άφησε πίσω του, εκ διαμέτρου αντίθετο με την ποιοτική του αξία, αρκεί για να συμπεριλάβουμε σήμερα τον Χαρτ Κρέιν ανάμεσα στους πιο σπουδαίους ποιητές, όχι μόνο της Αμερικής, αλλά και της ευρύτερης, λογοτεχνικής σκηνής.

Ο Κρέιν γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Οχάϊο. Παιδί χωρισμένων γονιών, δοκίμασε από μικρή ηλικία το φόβο και την απομόνωση. Πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της παιδικής του ηλικίας κοντά στη μητέρα του, άνθρωπο πιεστικό που στοίχισε στον Κρέιν την ψυχική του γαλήνη. Η επιβεβαίωση απ΄τον πατέρα του, πετυχημένο ιδιοκτήτη σκευασμάτων ζάχαρης δεν θα έρθει ποτέ. Το 1917 ο Κρέιν εγκαθίσταται στην Νέα Υόρκη προκειμένου να προετοιμασθεί για την κολλεγιακή του ζωή. Στην πραγματικότητα όμως βολιδοσκοπεί τις πιθανότητες της ενασχόλησής του με τη λογοτεχνία. Τα επόμενα τέσσερα χρόνια θα τα περάσει στο Κλίβελαντ όπου και θα ασχοληθεί με την εκμάθηση των οικονομικών, προορισμένος να αντικαταστήσει τον πατέρα του και να εισαχθεί στον γοητευτικό κόσμο των επιχειρήσεων. Εκεί θα προχωρήσει στις πρώτες, λογοτεχνικές δοκιμές δίχως όμως να ξεχωρίσει σε κανέναν απ΄τους δύο τομείς της δραστηριότητάς του. Η περίοδος του Κλίβελαντ θεωρείται εξόχως σημαντική για τη ζωή του Χαρτ Κρέιν. Εκεί θα αποκτήσει έναν ευρύτατο κύκλο φίλων και ανθρώπων από το χώρο της τέχνης. Στην ίδια πόλη θα δημοσιεύσει για πρώτη φορά μερικά απ΄τα ποιήματά του, ενώ θα ασχοληθεί εκτεταμένα με τη συγγραφή ερωτικών ιστοριών σε συνέχειες. Η σειρά Voyages θα του χαρίσει την αυτοπεποίθηση που τόσο χρειάζεται η ασθενής του φύση προκειμένου να καταστεί μερικά χρόνια μετά ένας από τους σπουδαιότερους εκπροσώπους της αμερικανικής, ποιητικής σκηνής και ένας αυθεντικός εκπρόσωπος του εγχώριου μοντερνισμού.

Μεταξύ 1923 και 1927 ο Κρέιν θα γράψει το μεγαλύτερο μέρος του έργου του. Μεταφορές, εικονογραφίες που εξελίσσονται αργά μες στους στίχους, η καταφατική θεώρηση της ζωής, κόντρα στην πραγματικότητα της ψυχής του συνιστούν μερικά απ΄τα πιο αξιοπρόσεκτα σημεία του έργου του. Το ¨τελικό ποίημα”, όπως το ονομάζει ο ίδιος ο Κρέιν δεν θα προέλθει παρά απ΄τη αριστοτεχνική συρραφή πολλών επιμέρους εικόνων που καθώς εξελίσσονται αργά διαμορφώνουν πιο καθαρά από ποτέ την ατμόσφαιρα της καινούριας Αμερικής που χτίζεται. Ο αμερικανικός μοντερνισμός οφείλει πολλά στο έργο του Κρέιν. Η ποίηση της χώρας του, χάρη στην ανανέωση των πηγών της που πραγματοποιείται καθ΄όλη τη διάρκεια του σύντομου έργου του διαμορφώνει τις μελλοντικές της κατευθύνσεις χάρη στην συνεισφορά του ίδιου του Κρέιν.Η απώλειά του την τρίτη δεκαετία της ζωής του θα στερήσει τον κόσμο μας από έναν μεγάλο και αυθεντικό ποιητή του καιρού του, αλλά και του μέλλοντος που σήμερα κατακλύζει τις μεγάλες μας πόλεις, τα μεγάλα μας επιτεύγματα.

Το ποίημα που μεταφράζεται συνιστά ένα απ΄τα καλύτερα του Χαρτ Κρέιν. Ωστόσο η επιλογή του γίνεται κυρίως για όσα συμβολίζει. Σημείο μηδέν για το ρεύμα των Αμερικάνων πρεσιζιονιστών που θέλησαν να αναμείξουν την παράδοση με τους όρους του μοντερνισμού, προλειαίνοντας το πεδίο για την αδάμαστη, αμερικανική πρωτοπορία των επόμενων δεκαετιών σε κάθε τομέα καλλιτεχνικής δραστηριότητας. Όμως, υπάρχει ακόμη ένας λόγος για την επιλογή του ποιήματος που με δυσκολία μεταφράστηκε. Δυσκολία εξαιτίας του συναισθήματος με το οποίο είναι προκισμένο το σύνολο του έργου του Κρέιν και το οποίο συντηρεί τη σημασία του, δίχως να καταβάλεται από περιγραφές και υπομνήσεις. Μια φωτογραφία, κάπως καλλιτεχνική της γέφυρας συμβόλου για την Αμερική, αρκεί. Αρκεί για να επαναφέρει μνήμες ενός πολιτισμού που διαμόρφωσε ολόκληρη την ανθρωπότητα και που τώρα περνά μέσα απ΄τα στάδια της φυσικής φθοράς που ο χρόνος και οι καινούριες εποχές επιφυλάσσουν.

Και οι ποιητές ν΄αντέχουν. Οι ποιητές που αγαπούν τα πράγματα μονάχα μ΄αυτό το σκοπό και έτσι γίνονται άγγελοι και σήματα διαχρονικά.