“το γελαστό παιδί”: μια επαναστατική μελωδία με άσχετο στίχο

24grammata.com/ ιστορία του τραγουδιού

(ακολουθεί μετάφραση στα Αγγλικά, Γαλλικά, Ιταλικά, Γερμανικά)

Ποίηση: Brendan Behan

μετάφραση: Βασίλη Ρώτα

Μελοποίηση: Μίκη Θεοδωράκη, 1961

πρώτη ερμηνεία: Ντόρα Γιαννακοπούλου, 1962

“Το γελαστό παιδί”
Hταν πρωί τ’ Αυγούστου
κοντά στη ροδαυγή
βγήκα να πάρω αγέρα
στην ανθισμένη γη

Βλέπω μια κόρη κλαίει
σπαραχτικά θρηνεί
σπάσε καρδιά μου εχάθη
το γελαστό παιδί

Είχεν αντρειά και θάρρος
κι αιώνια θα θρηνώ
το πηδηχτό του βήμα
το γέλιο το γλυκό

Ανάθεμα την ώρα
κατάρα τη στιγμή
σκοτώσαν οι δικοί
μας το γελαστό παιδί

Μον’ να ‘ταν σκοτωμένο
στου αρχηγού το πλάι
και μόνον από βόλι
Εγγλέζου να ‘χε πάει

Κι απ’ απεργία πείνας
μέσα στη φυλακή
θα ‘ταν τιμή μου που ‘χασα
το γελαστό παιδί

Βασιλικιά μου αγάπη
μ’ αγάπη θα σ’ το λέω
για το ό,τι έκανες
αιώνια θα σε κλαίω

Γιατί όλους τους εχθρούς μας
θα ξέκανες εσύ
δόξα τιμή στ’ αξέχαστο γελαστό παιδί

Οι στίχοι είναι του Ιρλανδού ποιητή Brendan Behan (1923 – 1964) ) και μεταφράστηκε από το Βασίλη Ρώτα. Μελοποιήθηκε στο Παρίσι από το Μίκη Θεοδωράκη, τον Οκτώβρη του 1961
Το 1962 ηχογραφήθηκε για πρώτη φορά με την ερμηνεία της Ντόρας Γιαννακοπούλου και το Δημήτρη Φάμπα στην κιθάρα. Έγινε παγκοσμίως γνωστό με την ερμηνεία της Μαρίας Φαραντούρη στο δίσκο “Ενας Ομηρος’’ που κυκλοφόρησε 10 χρόνια αργότερα.

Ιστορική αναφοράΤο τραγούδι δεν αναφέρεται μόνο στη Βρετανική κατοχή των Ιρλανδών αλλά, κυρίως, στην εμφύλια διαμάχη που ακολούθησε μετά την αυτονομία της Ιρλανδίας. Γι’ αυτό και ο αρχικός στίχος ήταν “σκοτώσαν οι δικοί μας το γελαστό παιδί”, αφού το “γελαστό παιδί” σκοτώθηκε από σφαίρα συμπατριώτη του Ιρλανδού και όχι από “βόλι Εγγλέζου”. Το τραγούδι, δηλαδή, είναι ένας θρήνος των συμπολεμιστών του, γιατί το γελαστό παιδί δεν πέθανε τιμημένα στη φυλακή από απεργίας πείνας ή από βόλι των Εγγλέζων, αλλά από το “άτιμο βόλι” των ομοεθνών του Ιρλανδών (εμφύλιος πόλεμος). Αυτό που είναι μοναδικό και ανεπανάληπτο σε τούτο το τραγούδι είναι ο επαναστατικός ρθθμός και η έντονη μουσική σύνθεση του Μίκη Θεοδωράκη. Γραμμένο στην καλύτερη και δημιουργικότερη εποχή του μεγάλου Έλληνα συνθέτη θα αποτελέσει τον ύμνο των επαναστατών σε όλο τον πλανήτη μέχρι και σήμερα

Οι μεταφράσεις που ακολουθούν είναι από τον έγκυρο ιστότοπο www.stixoi.info

Γαλλικά
C’était un matin d’Aout peu avant la levée du jour
je sorti prendre l’air sur la plaine fleurie
je vis une fille en pleurs, j’étais déchirée qu’elle se lamente
mon coeur se brisa l’enfant rieur avait disparu

Il fut vaillant, courageux et je le déplorerai une éternité
son pas sautillant son rire sa douceur
maudit soit l’heure, l’instant fatal (où)
nos ennemis ont tué le garçon rieur

Seulement s’il avait péri avec le chef à ses cotés
Seulement s’il était mort sous les balles (d’un tireur) Anglais
D’une grève de la faim en prison
Ca aurait été un honneur que je perde le garçon rieur

Mon amour majestueux je te le dis avec amour
Pour tout ce que tu as fait je te pleurerai une éternité
Parce que tous nos ennemis tu les aurais anéanti
Gloire et honneur à l’inoubliable garçon rieur

Αγγλικά
It was a morning in August nearly red dawn
I went out to get some air in the blossoming earth
I see a girl heart-rending crying she mourns
Break my heart the smiling kid got lost

He had bravery and courage and for ever I’ll mourn
the bouncing of the step, the sweet laughter
d amned be the hour, cursed be the moment
our enemies killed the smiling kid

If only he got killed by the leader’s side
and if only he was taken by an Englishman’s shot
and hunger’s strike in prison
I would be proud to have lost the smiling kid

My royal love, with love I tell you
for what you did I will mourn for ever
because you would finish off all our enemies
glory honour to the smiling kid

Ιταλικά
Era un mattino d’Agosto, quasi albeggiava
uscii a prender aria sulla terra fiorita.
Vedo una ragazza, piange, disperatamente si duole
spezzati cuor mio, è morto il ragazzo sorridente.

Era valoroso, era coraggioso, per secoli rimpiangerò
il suo passo leggero, il suo dolce sorriso.
All’inferno l’ora, maledetto il momento
che i nostri nemici hanno ucciso il ragazzo sorridente.

Se solo l’avessero ucciso al fianco del suo comandante
e solo per una pallottola inglese ci fosse restato
o per uno sciopero della fame dentro la prigione
sarebbe un onore per me che non ho più il ragazzo sorridente.

Mio meraviglioso amore, con amore te lo dirò
per quello che tu hai fatto nei secoli ti piangerò
perché tutti i nostri nemici li avresti disfatti tu
gloria onore all’indimenticabile ragazzo sorridente.

Γερμανικά
Es war ein Augustmorgen, nah am rosigen Sonnenaufgang
Ich ging hinaus, um Luft zu schnappen, in der erblühten Erde
Ich sehe ein Mädchen, sie weint herzergreifend, trauert
Brich, mein Herz, verloren ist der lachende Junge

Er hatte Mannhaftigkeit und Mut, und ewig werde ich trauern
Um seinen federnden Gang, das süße Lachen
Verdammt sei die Stunde, verflucht der Augenblick
In dem unsere Feinde den lachenden Jungen töteten

Wäre er nur getötet worden an der Seite des Hauptmanns
Und von der Kugel eines Engländers nur getroffen
Durch einen Hungerstreik im Gefängnis
Es wäre mir eine Ehre, den lachenden Jungen verloren zu haben

Meine königliche Liebe, mit Liebe werde ich es dir sagen
Für alles, was du getan hast, werde ich dich ewiglich beweinen
Weil du all unsere Feinde vernichtet hättest
Ruhm, Ehre dem unvergessenen lachenden Jungen