“Το Ιταλικό Όνειρο” του Γ. Δαμιανού μεταφράστηκε στην γλώσσα Ουρντού (Πακιστάν-Ινδία)

Λίγες φορές ένα μικρό διήγημα κάνει τόσο μεγάλο ταξίδι. Πριν έξι μήνες δημοσιεύτηκε από το 24grammata.com το μικροδιήγήμα του Γιώργου Δαμιανού “Ιταλικό όνειρο” στη σειρά “λαθρόψυχοι”. Το διήγημα ήταν μέρος μιας συλλογής για τους μετανάστες στη χώρα μας. Η συλλογή ακόμα δεν έχει ολοκληρωθεί και περιμένει και τα δικά σας κείμενα κλικ εδώ

Παρόλα  αυτά, οι λέξεις ξεκίνησαν το δικό τους μακρύ ταξίδι μιας και ο Nasir Javed το μετέφρασε στα Ουρντού (γλώσσα που ομιλείτε από 60 εκατ. ανθρώπους ως μητρική και από δεκάδες εκατομμύρια ως δεύτερη γλώσσα στο Πακιστάν και την Ινδία). Ας ελπίσουμε να είναι καλοτάξιδο στη μεγάλη αγκαλιά του πλανήτη.

Τις θερμότερες ευχαριστίες μας στον Nasir Javed για την ανιδιοτελή προσφορά του

 

Οι λαθρόψυχοι (1): “Ιταλικό όνειρο”, Γ. Δαμιανός.  εδώ

Urdu in pdf اتالوی خواب

  اتالوی خواب

ایک انتہائی بیمار شخص کمبل اوڑھے سردی سے ٹھرٹھراتے ہوئے ایک کچرے کے ڈھیر میں پڑا ہوا ہے۔
میں بچپن سے ہی ایک بےسکون روح تھا،خاندان میں سب سے چھوٹا ،سب کا لاڈلہ، دادی کا، ماں کا اور بہن بھائیوں کا سب کا۔سب مجھ پہ فخر کرتے تھے ۔دادی اماں کہاکرتی تھی
“ایک تو ہوجو دوسروں سے منفرد ہو”اور سب خاموشی سے رضامند تھے۔میں کسی بھی قیمت پہ نہیں چاہتا ،کارخانے میں کام کا نام ہی مجھ پہ خوف طاری کرتا تھا باوجود اس کےگرمیوں کی چھٹیوں میں مجبوراً وہاں پہ کام کرنا پڑتا تھا ۔ مگر شکر ہے کہ یہ صرف موسم گرما کی مشغولیت تھی۔میں علم کاشوقین تھا۔پورے گاؤں میں جس نے لازمی تعلیم مکمل کی تھی وہ واحد میں تھا۔ مجھے پڑھنا پسند تھا، غیرملکی زبانوں میں آسانگی ،شاعری کا شوق تھا مگر میرے بڑے بھائی کہا کرتے تھے کسی سے اس بات کا ذکر نہ کرنا تاکہ لوگ تمہارا مذاق نہ اڑائیں۔ماں کی شان تھا میں ، میری ماں اور میری دادی دونو کا خواب تھا کہ میں ضرور ایک منفرد شخص بنوں گا، میں کسی بڑے کارنامے کے لیے بنایا گیا ہوں۔”گاؤں کی وادی سے باہر ایک جہاں ہے اور وہ تیرا جہاں ہے”، ” اُن لوگوں کے درمیان جو انسانی حقوق کی قدر کرنا جانتے ہیں” دادی اماں کی اس باربارکی رٹ نےکامیابی سے سارے گھرانے کو قائل کر رکھا تھا۔
میں ابا جی کو کبھی دیکھ نہ پایا۔میری پیدائش کے بعد جلد ہی اُن کا گُزر ہو گیا اسی وجہ سے مجھے ابا جی کا نام دیا گیا۔تیس سال کی عمر میں چھ بچے،چار لڑکے اور دو لڑکیاں اپنے پیچھے چھوڑ کر اس جہاں سے روانہ ہو گئے۔گاؤں کے مرد جوانی میں ہی فوت ہوجاتے تھے،شائد یہ قدرتی ہے یا پھراس میں ٹائر بنانے والے امریکی کارخانے کا ہاتھ ہے۔ہمارے گاؤںمیں مشہور زمانہ پنیوماٹک انٹرنیشنل ٹائروں کا کارخانہ چل رہا ہے۔کچھ لوگوں کا کہنا ہے کہ یہ دُنیا کے سب سے بڑھیا ٹائر ہیں جو میرے گاؤں کے لوگوں اور میرے بھائیوں کے ہاتھوں سےتیار ہوتے ہیں۔میرے تینوں بھائی چھوٹی عمر سے ہی اس کارخانے میں کام کرتےتھے۔ صبح سورج کے نکلنے سے شام سورج ڈوبنے تک تین ڈالر اُجرت تھی ۔اُجرت تو کم تھی مگر تینوں بھائیوں کی اُجرت اکٹھی ہونے سے روزانہ کے نو ڈالر گھر میں آتے تھے جو کم نہ تھے۔ مگر دادی اماں کی خواہش تھی کہ میں یہاں سے نکل جاؤں، جان بچا لوں، تیس سال کی عمر میں نہ مر جاؤں۔ یہاں اٹلی میں چھوٹی سی جائیداد بناؤں اور اپنے بھائیوں کی مدد کروں۔”دُور ٹائروں سے دُور رہو” کہتی تھی۔ “جیو خوبی سے، جیو وقار سے، ٹائروں سے دُور جیو”۔
دو سال سے اب میں اٹلی میں ہوں۔قانونی دستاویزات کے بغیر، جیسا کہ مہذبانہ سلوک اور حقوق، قانونی دستاویزات کے ساتھ منسلک ہیں تو اس لیے جب کبھی کام ملتا ہے پُورے پندرہ یورو میری اُجرت تھی،حقیقت یہ ہے کہ کام ملتا کبھی کبھی ہے۔ یہاں کے لوگ مجھ سے ہمدردی کا اظہار کرتے ہیں اُن کی نگاہ میرے زخموں پہ نمک چھڑکتی ہے اور آجکل میں زخموں سے بھرا ہوا ہوں بہت سے زخموں سے۔وہ مجھ سے کچھ کہتے نہیں، نہ ہی مجھے سمجھانے کی کوشش کرتے ہیں۔ اپنے ہاتھوں سے دو چار اشارے کرتے، کوئی آوازہ لگاتے شائد غلطی سے کوئی لفظ بھی کہتے تھے۔دس سال کی عمر سے میں اتالوی زبان بولتا ہوں۔ گاؤں میں سونے سے پہلے داندی کامطالعہ کرتا تھا مگر یہاں اٹلی میں مجھے ابھی تک کوئی شخص نہ ملا جو مجھے سن سکے۔
میں میلان چھوڑ کر چلا گیا کیونکہ یہاں پہ لینگا کا خوف تھا جو سب غیر ملکیوں کا تعاقب کرتے تھے اور اگر قانونی دستاویزات نہ ہوں تو وہاں پہ جینا دشوار کرتے تھے، خوش قسمتی سے اگر قانونی دستاویزات ہیں تو پھربھی مجبوراً میٹرو کے غیر ملکیوں کے لیے مخصوص شدہ ڈبوں میں سفر کرنا پڑتا تھا۔میں جنوب میں چلا گیا کم سے کم یہاں پہ پولیس کا خطرہ نہ تھا۔ٹماٹروں کا کام کرتا ہوں دس سے پندرہ دہاڑیں لگ جاتی تھی مہینے میں ، جن میں سے ڈر رہتا تھا کہ آدھے ہی ادا ہونگے۔بس اُن کی مرضی اور کی پسند جو چاہیں کریں۔ بلدیہ کی جانب سے ایک خاص بس بھی مقرر تھی جس میں صرف غیر ملکی سفر کرتے تھے۔یہ سب میں دادی اماں کو نہیں لکھتا ہوں۔کسی کو بھی کچھ بھی نہیں لکھتا ہوں…
تین ہفتے سے میں نمونیا میں مبتلا ہوں، بخار ہے تو کم ہونے کا نام ہی نہیں لیتا اور کم ہو بھی کیسے؟ کون سی دوا سے؟کون کرے دیکھ بھال؟مگر جن حالات میں پہنچ چکا ہوں کس کو پرواہ ہے؟
اب تو اس کچرے کے ڈھیر میں پڑے رہنے سے ہی اچھا محسوس ہوتاہے۔چند روز پہلے ایک پاس کھڑی گاڑی میں پنیوماٹک انٹرنیشنل کے ٹائروں کو دیکھا۔میں نے اُن کو چُھوا، ایسے، جیسے جوانی میں اپنے خوابوں کو کبھی چُھوا تھا۔ ہوسکتا ہے اِن ٹائروں کو میرے بھائیوں نے بنایا ہو،بلکہ شائد خود میرے ہاتھوں سے بن کر نکلے ہوں۔خیال آیا کہ ان ٹائروں پہ شائد ہمارے ہاتھوں کےنشانات ہوں۔اس لفظ “ہمارے” سے میری روح کو عجیب سی ٹھنڈک پہنچی۔گھنٹوں بھر ٹائروں کو چُھوتا اور چُومتا رہا۔ کاش کچرے کے اس ڈھیر میں پنیوماٹک انٹرنیشنل کا کوئی ٹائر پڑا ہوا مل جاتا۔تاکہ کوئی تو میرے ساتھ ہو، اب جو موت کی جلن سےمیری آنکھیں تپ رہی تھی، کم سے کم میرا دم تو تنہائی میں نہ نکلے…

Οι λαθρόψυχοι (1)

Λαθραίων έργα

Μικρές ιστορίες για φανερούς μετανάστες

Δοκιμές αναζήτησης για τα λαθραία όνειρα, τις λαθραίες ελπίδες, τα λαθραία συναισθήματα ολοφάνερων ανθρώπων

Περιμένουμε και τις δικές παρόμοιες σύντομες ιστορίες (650 – 1000 λέξεις). Στο τέλος θα εκδοθεί ένα συλλεκτικό ψηφιακό και έντυπο βιβλίο (το 24grammata.com διατηρεί το δικαίωμα να μη δημοσιεύει ιστορίες που δε συνάδουν με τις υπόλοιπες. Έναρξη συλλογής: 18/02/2014)

Διαβάστε και τα άλλα μικροδιηγήματα της ίδιος σειράς: εδώ

1. Γιώργος Δαμιανός, Ιταλικό όνειρο, εδώ

2. Γιώργος Νικ. Σχορετσανίτης, Το ταξίδι σαν απόδραση – αλλά από πού; εδώ

3. Τίνα Κουτσούμπου, Ο Καινούριος, εδώ

4. Σωτήρης Αθηναίος, Η βουβή μούμια, εδώ

5. Στέλιος Μοιρας, True story, εδώ
6. Θεοχάρης Παπαδόπουλος,   Η ανηφόρα μιας ζωής εδώ
7. Γαβριήλ Παναγιωσούλης, Απατηλά Όνειρα, εδώ
8. Γιώργος Μάντζιος, Κόκκινα νύχια, εδώ
9. Μ.Τασάκος, Αγριόχορτα εδώ
10. Γ. Πετρέλλης, Σεργκέι, εδώ
11. Γ. Πρίμπας, Προηγούνται οι ντόπιοι, εδώ
12. Απ. Θηβαίος, τα πρόσωπα της ελληνικής νομαρχίας, εδώ
13. Χρ. Βατούσιος, Μια θέση στον ήλιο,  εδώ
14. Βαγγ. Μαυροδής, Γιάννης, ο Ρώσσος εδώ
15. Δημοσθένη Μιχαλακόπουλο, Η Ελπίδα, εδώ

1ο

Ιταλικό όνειρο

 

γράφει ο Γιώργος Δαμιανός

Άνδρας, όψη βαριά άρρωστου, σκεπασμένος με κουβέρτα έχει ρίγη, βρίσκεται ανάμεσα σε σκουπιδότοπο

     Ήμουν ανήσυχο πνεύμα από μικρός. Ήμουν ο μικρότερος στην οικογένεια, ο μοσχοχαϊδεμένος όλων, της γιαγιάς της μάνας και των αδελφών μου. Ήμουν το πείσμα όλων. “Ενας να ξεχωρίσει” έλεγε η γιαγιά και όλοι αθόρυβα συμφωνούσαν. Δεν ήθελα με κανένα τρόπο, σχεδόν με τρόμαζε η δουλειά στο εργοστάσιο, αν και δούλευα, αναγκαστικά, τα καλοκαίρια. Αλλά ευτυχώς μόνο τα καλοκαίρια. Ήθελα τα γράμματα. Ήμουν μόνος στο χωριό που τέλειωσε την υποχρεωτική παιδεία, μου άρεσε το διάβασμα, είχα ευχέρεια στις ξένες γλώσσες, μου άρεσε η ποίηση αλλά ο μεγάλος αδελφός μου έλεγε να μην το λέω παραέξω, μη με παρεξηγήσουν. Το καμάρι της μάνας μου ήμουν και η μάνα μου και η γιαγιά ονειρεύονταν ότι σίγουρα θα ξεχωρίσω, ήμουν φτιαγμένος για μεγάλα, “πέρα από την κοιλάδα του χωριού υπάρχει ο κόσμος ο δικός σου κόσμος”, “ανάμεσα στους ανθρώπους που ξέρουν να εκτιμάνε τα ανθρώπινα δικαιώματα” έλεγε και ξανάλεγε η γιαγιά μου και είχε καταφέρει να τους πείσει όλους μέσα στην οικογένεια. Τον πατέρα μου δεν τον γνώρισα. Πέθανε λίγο μετά τη γέννα μου, γι αυτό και φέρω το όνομα του. Πέθανε στα τριάντα του, αφήνοντας έξι παιδιά, τέσσερα αγόρια και δυο κορίτσια. Οι άνδρες στο χωριό πεθαίνουν νέοι. Ίσως είναι από τη φύση, ίσως και να φταίει το αμερικάνικο εργοστάσιο ελαστικών. Στο χωριό λειτουργεί το παγκοσμίου φήμης εργοστάσιο ελαστικών Pneumatic International. Κάποιοι λένε ότι είναι τα καλύτερα λάστιχα στον κόσμο και βγαίνουν από τα χέρια των συγχωριανών μου και των αδελφών μου. Και τα τρία μου αδέλφια από μικρά παιδιά εκεί δουλεύουν. Τρία δολάρια τη μέρα από την Ανατολή μέχρι τη Δύση του ήλιου. Μικρό το μεροκάματο αλλά στο σπίτι ακόμα είναι τρία τα μεροκάματα και δίνουν εννιά δολάρια τη μέρα, δεν είναι και λίγα. Η γιαγιά, όμως, ήθελε να φύγω, να σωθώ, να μην πεθάνω στα τριάντα. Να κάνω μια μικρή περιουσία εδώ στην Ιταλία και να βοηθήσω τα αδέλφια μου. “Μακριά – μακριά από τα λάστιχα” έλεγε. “Ζήσε καλά, ζήσε με αξιοπρέπεια, μακριά από τα λάστιχα”

     Δυο χρόνια τώρα ζω στην Ιταλία, δίχως χαρτιά. Και η αξιοπρέπεια καθώς και τα δικαιώματα πάνε μαζί με τα χαρτιά, βλέπεις. Δεκαπέντε ολόκληρα ευρώ με πληρώνουν, όταν βρίσκω μεροκάματο και βρίσκω σπάνια, είναι αλήθεια. Με πονάνε οι άνθρωποι εδώ. Η ματιά τους είναι αλάτι στην πληγή μου. Και τελευταία έχω πολλές πάρα πολλές πληγές. Δε μιλάνε, ούτε προσπαθούν να εξηγήσουν. Δείχνουν με τα χέρια, δυο – τρεις χειρονομίες, κάποιο επιφώνημα και ίσως κάποιες λέξεις, κατά λάθος. Από δέκα χρονών μιλώ Ιταλικά. Στο χωριό μου, πριν κοιμηθώ, διάβαζα Δάντη από το πρωτότυπο, αλλά εδώ στην Ιταλία ακόμα δεν βρήκα άνθρωπο, για να με ακούσει.

    Έφυγα από το Μιλάνο, γιατί φοβήθηκα τη Λέγκα. Κυνηγάνε όλους τους ξένους, αν δεν έχεις χαρτιά δεν μπορείς να σταθείς εύκολα και όσοι έχουν σε λίγο θα πρέπει να μετακινούνται σε ειδικά βαγόνια στο μετρό μόνο για τους μετανάστες. Ήρθα στο Νότο. Εδώ, τουλάχιστον, δε σε κυνηγά και τόσο πολύ η αστυνομία. Δουλεύω στις ντομάτες. Δέκα – δεκαπέντε μεροκάματα το μήνα βγαίνουν δε βγαίνουν και απ αυτά τα μισά κινδυνεύεις να μη στα πληρώσουν. Με το έτσι θέλω, έτσι γουστάρω. Ο Δήμαρχος μάλιστα έχει και ειδικό λεωφορείο για να μετακινούνται αποκλειστικά οι μετανάστες. Δεν τα γράφω αυτά στη γιαγιά. Δε γράφω πια σε κανέναν…

    Είμαι με πνευμονία τρεις εβδομάδες. Ο πυρετός δε λέει να πέσει και πως να πέσει; Με τι φάρμακα; με ποια φροντίδα; Αλλά εδώ που φτάσαμε, ποιος νοιάζεται;

    Το μόνο που με κάνει να νοιώθω καλύτερα είναι να βρίσκομαι εδώ ανάμεσα στα σκουπίδια. Τις προάλλες είδα, σε παρκαρισμένα αυτοκίνητα, λάστιχα της Pneumatic International. Tα χάιδευα, όπως χαϊδεύει η νιότη τα όνειρα. Ίσως και να τα είχαν φτιάξει τα αδέλφια μου, ίσως και εγώ ο ίδιος, σκέφτηκα. Ίσως και να υπήρχαν αποτυπώματα από τα χέρια μας . Δρόσισε την ψυχή αυτό το “μας”. Το χάιδευα και το φίλαγα με τις ώρες. Μακάρι να έβρισκα ανάμεσα σε αυτά τα σκουπίδια κανένα λάστιχο της Pneumatic International.

    Να το ‘χω δίπλα μου, τώρα που ο θάνατος πυρώνει τα μάτια μου. Τουλάχιστον, να μην πεθάνω μόνος…