περί σελήνης…

24grammata.com/ Σελήνη

Στοιχεῖα
ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΜΕΓΕΘΟΣ (ΛΑΜΠΡΟΤΗΣ)		-12.74
ΑΠΟΣΤΑΣΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΓΗ	ΕΛΑΧΙΣΤΗ	363.300 χλμ (περίγειον)
	ΜΕΓΙΣΤΗ	405.500 χλμ (ἀπόγειον)
ΑΣΤΡΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΠΕΡΙΣΤΡΟΦΗΣ		27,32166 γήιναι ἡμέραι
ΣΥΝΟΔΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ		29,53059 γήιναι ἡμέραι
ΒΑΡΥΤΗΣ (ΙΣΗΜΕΡΙΝΟΣ)		1,62 (m/sec2)
ΤΑΧΥΤΗΣ ΠΕΡΙΣΤΡΟΦΗΣ (ΙΣΗΜΕΡΙΝΟΣ)		2,380 χλμ/δευτ
ΚΛΙΣΙΣ ΤΟΥ ΑΞΟΝΟΣ ΠΕΡΙΣΤΡΟΦΗΣ		6,68°
ΤΑΧΥΤΗΣ ΤΡΟΧΙΑΣ	ΕΛΑΧΙΣΤΗ	0,964 χλμ/δευτ
	ΜΕΓΙΣΤΗ	1,076 χλμ/δευτ
ΚΛΙΣΙΣ ΤΡΟΧΙΑΣ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΚΛΕΙΠΤΙΚΗΝ		5,145°
ΕΚΚΕΝΤΡΟΤΗΣ ΤΡΟΧΙΑΣ		0,0549

 

Τροχιὰ

Ἡ Σελήνη εἶναι ὁ μόνος δορυφόρος τῆς Γῆς καὶ τὸ δεύτερον φωτεινότερον σῶμα τοῦ οὐρανοῦ μετὰ ἀπὸ τὸν Ἥλιον. Ἔχει διάμετρον 3.476 χλμ. καὶ ἀπέχει ἀπὸ τὴν Γῆ 384.400 χλμ. κατὰ μέσον ὅρον. Ἡ περιστροφή τῆς Σελήνης γύρω ἀπὸ τὴν Γῆν εἶναι σύγχρονη. Αὐτὸ σημαίνει ὅτιεἰς τὸν ἴδιον χρόνον συμπληρώνει μία περιστροφή γύρω ἀπὸ τὸν ἑαυτὸ τῆς καὶ γύρω ἀπὸ τὴν Γῆν. 

Τὸ φαινόμενον πιστεύεται πὼς ὀφείλεται εἰς τὴν ἀσυμμέτρην κατανομὴν τῆς μάζας τῆς Σελήνης ποὺ ὑπὸ τῆς γηίνης βαρυτικῆς ἐπιδράσεως, τὸ ἕνα τῆς ἠμισφαίριον εἶναι στραμμένο μονίμως πρὸς τὴν Γῆν. Ἄν καὶ κοινῶς ἀκόμη πιστεύεται ὅτι ἡ Γῆ καὶ ἡ Σελήνη ἀποτελοῦν σύστημα πλανήτου-δορυφόρου, ἐν τούτοις πρόκειται διὰ διπλόν πλανητικὸν σύστημα ἀφοῦ τὸ κοινὸ βαρυτικὸ κέντρον τοῦ συστήματος (βαρύκεντρον) εὑρίσκεται περὶ τὰ 1700 χλμ. ὑπὸ τῆς γηίνης ἐπιφάνειας (περίπου 1/4 τῆς ἀκτίνος τῆς Γῆς).

Περίγειον καὶ Ἀπόγειον, Ταλάντωσις

Ἡ Σελήνη περιστρέφεται γύρω ἀπὸ τὴν Γῆ μὲ συγχρόνην περιστροφήν, δηλαδὴ κατὰ τὸν ἴδιον χρόνον συμπληρώνει μίαν περιστροφήν γύρω ἀπὸ τὸν ἑαυτὸν της καὶ γύρω ἀπὸ τὴν Γῆ. Αὐτὸ πιστεύεται ὃτι ὀφείλεται εἰς τὴν ἀσυμμέτρην κατανομὴν τῆς μάζας τῆς Σελήνης ποὺ ὑπὸ τῆς βαρυτικῆς ἐπιδράσεως τῆς Γῆς τὸ ἕνα τῆς ἠμισφαίριον ἀντικρίζει μονίμως τὴν Γῆν. Μᾶλλον ὅμως εἶναι ἡ ἰδιάζουσα περιστροφή ποὺ προκάλεσε τὴν ἀσυμμέτρην κατανομὴν τῆς μάζας καὶ ἡ αἰτία τῆς συγχρόνου περιστροφῆς ὀφείλεται εἰς τὰς βαρυτικὰς δυνάμεις ποὺ προκαλοῦν τὰς παλίρροιας.

Ὁ βαθμὸς συγχρονισμοῦ τῆς περιστροφῆς τῆς Σελήνης δὲν εἶναι ὁμοιόμορφος. Ἡ τροχιὰ τῆς Σελήνης εἶναι ἐλλειψοειδὴς μὲ ἀποτέλεσμα ἡ περιστροφή της νὰ εἶναι ταχύτερη εἰς περίγειον καὶ βραδύτερη εἰς ἀπόγειον. Ὁ ἄξων περιστροφῆς της εἶναι κεκλιμένος κατὰ 7 περίπου μοίρας.Ὁ συνδυασμὸς τῶν δυο αὐτῶν φαινομένων ὁδηγεῖ εἰς τὴν ταλάντωσιν τῆς Σελήνης (libration) κατὰ τὴν τροχιὰν της.

Συνοδικὸς καὶ Ἀστρικὸς Μὴν (synodic and sidereal month)

Ὁ χρόνος ποὺ μεσολαβεῖ μεταξὺ δύο διαδοχικῶν φάσεων Νέας Σελήνης ἔχει ὑπολογισθεῖ σὲ 29,530589 περίπου γήινας ἡμέρας καὶ ὀνομάζεται Συνοδικὸς Μήν. H ἀστρικὴ περίοδος περιστροφῆς τῆς Σελήνης ἐν σχέσει μὲ τοὺς ἀπλανεῖς ἀστέρας ὑπολογίζεται σὲ 27,32166 ἡμέρας καὶ ὀνομάζεται Ἀστρικὸς Μήν. Ἡ διαφορὰ ὀφείλεται εἰς τὴν κίνησιν τῆς Γῆς γύρω ἀπὸ τὸν Ἥλιον.

Κατὰ τὴν Νέαν Σελήνην ὁ Ἥλιος, ἡ Σελήνη καὶ ἡ Γῆ εὐθυγραμμίζονται. Σὲ 27,3 ἡμέρας ἡ Σελήνη συμπληρώνει μία περιστροφήν ἀλλὰ καὶ ἡ Γῆ ἔχει μετακινηθεῖ περίπου 27 μοῖρας ἐπὶ τοῦ τροχιακοῦ τῆς κύκλου (ἐκλειπτική). Ἡ Σελήνη καὶ ἡ Γῆ χρειάζονται 2,2 ἡμέρας ἐπιπλέον ἵνα εὐθυγραμμισθοῦν καὶ πάλι μὲ τὸν Ἥλιον διὰ τὴν ἑπομένην Νέαν Σελήνην. Ὁ ὑπολογισμὸς τῆς Συνοδικῆς περιόδου προκύπτει ἀπὸ τὸν ὑπολογισμὸν δύο Ἀστρικῶν περιόδων, τὴν Ἀστρικὴν περίοδον περιστροφῆς τῆς Σελήνης (γύρω ἀπὸ τὴν Γῆ) καὶ τὴν Ἀστρικὴν περίοδον περιστροφῆς τῆς Γῆς (γύρω ἀπὸ τὸν Ἥλιον).

Ὁ Συνοδικὸς Μὴν χρησιμοποιείται διὰ τὸν ὑπολογισμὸν τοῦ χρόνου εἰς τὰ σεληνιακὰ καὶ τὰ σεληνοηλιακὰ ἡμερολόγια. Δύο διαδοχικὰ περάσματα τῆς Σελήνης ἀπὸ τὸν ἴδιον γήινον μεσημβρινὸν (συνήθως χρησιμοποιείται ὁ μεσημβρινὸς Greenwich) ἀποτελοῦν τὸν Τροπικὸν Μῆνα, μήκους 27,32158 ἡμερῶν.

Τὰ Πρόσωπα (φάσεις) τῆς Σελήνης

Ἡ Σελήνη καθὼς στρέφεται περὶ τῆς Γῆς φωτίζεται ὑπὸ τοῦ Ἡλίου μὲ διαφορετικαὶς γωνίαις. Αἱ ὀπτικαὶ αὐταὶ γωνίαι φωτισμοῦ, παρατηρούμεναι ἀπὸ τὴν Γῆ, ὀνομάζονται Πρόσωπα ἢ Φάσεις (faces). Κατὰ τὸν κύκλον περιστροφῆς της, ποὺ διαρκεῖ περίπου 29,5 ἡμέρας, ἡ Σελήνη ἐμφανίζει τέσσερα κύρια Πρόσωπα: Νέα Σελήνη, Πρῶτο Τέταρτον, Πανσέληνος καὶ Τελευταῖο Τέταρτον. Παρατηρηθεῖσα ἀπὸ τὴν Γῆ ἡ Σελήνη εἰς Πρῶτον Τέταρτον φαίνεται νὰ ἀνατέλλῃ κατὰ τὴν μεσημβρίαν, ἡ Πανσέληνος κατὰ τὴν δύσιν τοῦ Ἡλίου, ἡ Σελήνη εἰς Τελευταῖον Τέταρτον κατὰ τὸ μεσονύκτιον ἐνῶ ἡ Νέα Σελήνη εἶναι ἀόρατη (ἀνατέλλει μαζὶ μὲ τὸν Ἥλιον).

 

Ἡ 13η πανσέληνος (Blue Moon)

Περίπου 7 φορὰς εἰς 19 ἔτη συμβαίνει εἷς μὴν τοῦ ἔτους νὰ ἔχει δύο Πανσέληνους, μία κατὰ τὴν ἀρχὴν του καὶ μία κατὰ τὸ τέλος του. Συνεπῶς τὸ ἔτος ἐκεῖνο περιέχει 13 ἀντὶ 12 Πανσέληνους. Τὰ ἔτη αὐτὰ ἔχουν ἰδιαιτέραν ἀστρολογικὴν σημασίαν, ὁ δὲ μὴν ὁμοῖως.

Ἡ ἐπίδρασις τῆς Σελήνης εἰς τὴν Γῆ: Παλίρροιαι καὶ ἐπιβράδυνσις

Ἡ Σελήνη δέχεται ἀλλὰ καὶ ἀσκεῖ βαρυτικὴν ἐπίδρασιν εἰς τὴν Γῆν. Ἐπειδὴ ἡ Γῆ εἶναι σῶμα λίαν μεγαλύτερο τῆς Σελήνης, ἡ πλησιέστερη προς την Σελήνην πλευρὰ τῆς Γῆς δέχεται τὴν μεγίστην ἐπίδρασιν. Ἡ ἐπιφάνεια τῆς Γῆς διογκώνεται ἀπὸ τὰς βαρυτικὰς δυνάμεις ποὺ ἀσκοῦνται καὶ τὸ φαινόμενον αὐτὸ ὀνομάζεται παλίρροια.Σχηματίζονται δύο παλιρροιακὰ ἐξογκώματα εἰς τὴν Γῆν, τὸ ἓν ἀπὸ τὴν πλευρὰ ποὺ εὑρίσκεται ἡ Σελήνη καὶ τὸ ἄλλο εἰς τὴν ἀντιδιαμετρικὴν θέσιν. Ἐπειδὴ τὸ ὕδωρ εἶναι πολὺ εὒκαμπτο ὑλικὸν ἰδίως ἐν συγκρίσει μὲ τὸν βράχον, ἡ παλίρροια γίνεται ἰδιαιτέρως ἐμφανὴς εἰς τοὺς ὠκεανούς.

Ὅμως καὶ ἡ βραχώδης ἐπιφάνεια τῆς Γῆς κάμπτεται κατὰ 30 ἑκατοστὰ περίπου ἀνεβοκατεβαίνοντας δύο φορὰς ἡμερησίως. Οἱ ὠκεανοὶ τῆς Γῆς ἕλκονται καὶ ἀπωθοῦνται ἀπὸ τὴν Σελήνην ἀνὰ 6ωρον περίπου κύκλον μὲ ἀποτέλεσμα δυο ὑψηλὰς καὶ δυο χαμηλὰς παλίρροιας ἡμερησίως. Ὁμοῖως παθαίνουν καὶ τὰ ὑγρὰ τοῦ σώματός μας. Τὸ ὕδωρ τῆς πλευρᾶς τῆς πρὸς Σελήνην πλησιεστέρης ἕλκεται σφοδρώτερα ἀπὸ ἐκεῖνον τῆς ἀντιδιαμετρικῆς θέσεως. Καθὼς ἡ Γῆ περιστρέφεται τὰ ἐξογκώματα κινοῦνται ἐπὶ αὐτῆς προκαλώντας τὰ παλιρροιακὰ κύματα. Τὸ ὕψος τῆς παλιρροίας ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὴν μορφολογίαν τῆς ἀκτῆς καὶ τῆς πλησίον αὐτῆς ἠπείρου.

Καὶ ὁ Ἥλιος προκαλεῖ ἀνάλογα παλιρροιακὰ φαινόμενα. Δυο φορὰς μηνιαίως, εἰς Νέαν Σελήνην καὶ εἰς Πανσέληνον, ὁ Ἥλιος καὶ ἡ Σελήνη εὐθυγραμμίζονται προκαλώντας μεγαλύτερα ἐξογκώματα ἐπὶ ἀμφοτέρων τῶν πλευρῶν τῆς Γῆς. Αἱ παλίρροιαι ποὺ προκαλοῦνται ἀπὸ τὴν συνδυασμένην βαρυτικην ἐπίδρασιν τῶν δυο σωμάτων ἔχουν ὡς ἀποτέλεσμα ὑψηλότερα παλιρροιακὰ κύματα (Spring Tides). Κατὰ τὴν Πανσέληνον, ἡ συχνότητα τῶν σεισμῶν, τῶν καταιγίδων καὶ τῶν πλημμυρῶν αὐξάνει.

Ὅταν ἡ χαμηλὴ ἡλιακὴ παλίρροια καὶ ἡ χαμηλὴ σεληνιακὴ παλίρροια συμπίπτουν, τότε τὸ φαινόμενο ὀνομάζεται παλίρροια τῶν τετραγωνισμῶν. Αὐτὸ συμβαίνει εἶτε εἰς Πρῶτον εἶτε εἰς Τελευταῖον Τέταρτον, ὅταν ἡ Σελήνη καὶ ὁ Ἥλιος σχηματίζουν ὀρθὴν γωνίαν. Τότε αἱ παλιρροιακαὶ δυνάμεις ἀλληλο-εξουδετερώνονται μὲ ἀποτέλεσμα μικροτέρου εὔρους καὶ ἐντάσεως παλιρροιακὸν κῦμα.

Ἡ Σελήνη δὲν στρέφεται περὶ τοῦ γηίνου ἰσημερινοῦ, ἀλλ’ ἀκολουθεῖ τροχιὰ κεκλιμένη ἐν σχέσει μὲ τὸν γήινον ἄξονα. Λόγῳ τῆς κλίσεως, τὰ βορειότερα καὶ τὰ νοτιότερα γεωγραφικὰ πλάτη συνήθως ἔχουν μόνο μίαν ὑψηλὴν καὶ μίαν χαμηλὴν παλίρροιαν τὴν ἡμέρα, τὰς ἡμερήσιας παλίρροιας. Ἡ κλίσις τῆς Σελήνης μεταβάλλεται ἐν σχέσει μὲ τὴν Γῆ ἀνὰ κύκλον 19 ἐτῶν. Ἡ γήινη κλίσις ἐν σχέσει μὲ τὸν Ἥλιον ἐπίσης ἐπηρεάζει τὰς παλιρροίας.

Ἡ κλίσις τοῦ Ἡλίου ἀκολουθεῖ κύκλον ἐτήσιον, φθάνοντας τὴν μεγίστην ἀπόστασιν εἰς τὴν ἀρχὴν τοῦ θέρους καὶ εἰς τὴν ἀρχὴν τοῦ χειμῶνος. Κατὰ τὴν διάρκειαν τῶν μηνῶν αὐτῶν αἱ “διογκώσεις” τοῦ ὠκεανοῦ ἀπομακρύνονται τὸ μέγιστον ἀπὸ τὴν περιοχὴν τοῦ ἰσημερινοῦ, καὶ τὸ πιθανότερο εἶναι νὰ συμβαίνει εἷς μόνον παλιρροιακὸς κύκλος, αἱ ἡμερήσιαι παλίρροιαι.

Γῆς Ἐπιβράδυνσις

Αἱ παλίρροιαι προκαλοῦν τὴν ἐπιβράδυνσιν τῆς περιστροφῆς τῆς Γῆς, καὶ ὅταν μειώνεται ἡ γωνιακὴ δύναμις τῆς Γῆς ἡ Σελήνη ὠς ἀντιστάθμισμα αὐξάνει τὴν γωνιακὴν ὁρμὴν της. Ἔτσι γίνεται μία μεταφορὰ τῆς ἐνέργειας περιστροφῆς ἀπὸ τὴν Γῆ πρὸς τὴν Σελήνην ποὺ διδόντας μεγαλύτερην ὤθησιν περιστροφῆς εἰς τὴν Σελήνην, τὴν ὠθεῖ καὶ εἰς μεγαλύτερην ἀκτῖνα τροχιάς. Ἡ Σελήνη λοιπὸν ἀπομακρύνεται ἀπὸ τὴν Γῆ ὁλίγα ἑκατοστὰ ἐτησίως, ἐνῶ ἡ Γῆ ἐπιβραδύνει τὴν περιστροφὴν της, μὲ ἀποτέλεσμα τὸ μῆκος τῆς ἡμέρας νὰ αὐξάνεται ἐλαφρῶς.

Ἐν σχέσει μὲ τὰ ἀτομικὰ ὡρολόγια ποὺ χρησιμοποιοῦμε ἐδῶ κὶ ἔναν αἰῶνα διὰ τὴν μέτρησιν τοῦ χρόνου, ἡ Γῆ ἐπιβραδύνεται περίπου 0,7 δευτερόλεπτα ἐτησίως. Αὐτὸς δὲν εἶναι ὁ πραγματικὸς χρόνος ἐπιβραδύνσεως ἀλλὰ ὁ σχετικὸς χρόνος ἐπιβραδύνσεως ἀναφορικῶς μὲ τὰ ἀτομικὰ ὡρολόγια. Ἡ Γῆ θὰ συνεχίσει νὰ ἐπιβραδύνεται ἕως τὸ παλιρροιακὸ ἐξόγκωμα νὰ εὐθυγραμμισθῇ ἀκριβῶς μὲ τὰ κέντρα τῆς Γῆς καὶ τῆς Σελήνης. Τότε ἡ Σελήνη θὰ σταματήσει νὰ αὐξάνῃ τὴν γωνιακὴν ὁρμὴν της καὶ ἡ Γῆ θὰ σταματήσει νὰ ἐπιβραδύνεται. Ὅταν συμβεῖ αὐτό, ὁ χρόνος ποὺ θὰ χρειάζεται ἡ Γῆ διὰ μίαν περιστροφὴν γύρω ἀπὸ τὸν ἑαυτὸν της θὰ συμπίπτει μὲ τὸν χρόνον ποὺ θὰ χρειάζεται ἡ Σελήνη διὰ μίαν περιστροφὴν γύρω ἀπὸ τὴν Γῆ!

Τότε εἷς παρατηρητὴς ἀπὸ τὴν Σελήνην θὰ ἀντικριζει συνεχῶς τὴν ἰδίαν πλευρὰν τῆς Γῆς. Αὐτὸ ἤδη συμβαίνει εἰς τὴν Γῆ, ὅπου εἷς παρατηρητὴς ἀντικρίζει συνεχῶς τὴν ἰδίαν πλευρὰν τῆς Σελήνης. Ἐπειδὴ ἡ γήινη βαρύτης εἶναι λίαν ἰσχυρότερη τῆς σεληνιακῆς, αἱ παλίρροιαι ποὺ προκαλεῖ ἡ Γῆ εἰς τὴν Σελήνην εἰσὶ ἀντιστοίχως λίαν ἰσχυρότεραι τῶν παλιρροιῶν ποὺ προκαλεῖ ἡ Σελήνη εἰς τὴν Γῆ. Ἡ Σελήνη ἔχει παλιρροιακὰ ἐξογκώματα ἀκριβῶς ὄπως καὶ ἡ Γῆ, καὶ συνεπὼς ἐπίσης ἐπιβραδύνθη ἀπὸ τὴν ἕλξιν τῆς Γῆς πρὸς τὸ πλησιέστερον ἐξόγκωμά της. Ἡ περιστροφὴ τῆς Σελήνης κατέληξε νὰ σταθεροποιηθῇ τοιουτοτρόπως ὥστε νὰ χρειάζεται τὸν ἴδιον χρόνον διὰ νὰ περιστραφῇ μίαν φορὰν γύρω ἀπὸ τὸν ἑαυτὸν της καὶ γύρω ἀπὸ τὴν Γῆ. Διὰ τοῦτον καὶ βλέπουμε πάντα τὴν ἰδίαν πλευρὰν τῆς Σελήνης. Καὶ αὐτὸ συνέβη εἰς τὴν Σελήνην πολὺ πρὶν ἀπὸ ὅτι θὰ συμβεῖ εἰς τὴν Γῆ διότι αἱ γήιναι παλίρροιαι εἶναι πολὺ ἰσχυρότεραι.

Σχετικαὶ Σελίδαι ἐν Διαδικτύῳ:

Moon’s Libration– Τὸ φαινόμενον τῆς ταλαντώσεως τῆς Σελήνης.
Ocean Tides and the Earth’s rotation– Εἱσαγωγικὸν ἄρθρον ἀπὸ τὸ IERS Special Bureau for Tides (NASA).
WWW Tide and Current Predictor– Γενικαὶ προβλέψεις Παλιρροιῶν καὶ ὡκεανίων ῥευμάτων (Πανεπιστημίον Ν. Καρολίνα).
The WWW Tide and Current Predictor– Χρήσιμη ἱστοσελίδα ἀπὸ τὴν NASA μὲ πολλὰ στοιχεῖα.
Keith’s Moon Page– Ἀφιέρωμα εἰς τὴν Σελήνην: στοιχεία, φάσεις, φωτογραφίαι, μύθοι, παραδόσεις κ.ἄ.
Once in a Blue Moon– Ὅλα ὅσα ἀφοροῦν τὸ φαινόμενο τῆς 13ης Πανσελήνου καθὼς καὶ πρόγραμμα ποὺ ὑπολογίζει κάθε πότε συμβαίνει

 http://www.astrologicon.org