Ας ξανα – μιλήσουμε για τον Σαίξπηρ (450 χρόνια από τη γέννηση του)

24grammata.com: in memoriam Ουίλλιαμ Σαίξπηρ / William Shakespeare,  click here/ κλικ εδώ

ΚΑΠΟΤΕ, ΣΤΟ ΕΒΙΟΝ

γράφει ο  Απόστολος Θηβαίος.

Διαβάστε όλες τις επιφυλλίδες του Απόστολου Θηβαίου στο 24grammata.com κλικ εδώ

Αυτά τα κέρινα απομεινάρια σώθηκαν απ΄τη φωτιά. Η θρυλική πυρκαγιά του 1930 κατέστρεψε ολοκληρωτικά τ΄αποθηκευμένα σώματα. Όσα παρέμειναν ανέπαφα κραδαίνουν τα χέρια τους, διηγούνται τις ώρες της πυρκαγιάς, τις κραυγές, τον αιώνα που τέλειωσε οριστικά σβήνοντας την καταγωγή τους. Στα πόδια τους προτομές, κέρινες κεφαλές, νεκρό υλικό. Εκείνη η γυναίκα ανασηκώνει τα χέρια της, το σχήμα της γέννησης χαρακτηρίζει τη γεωμετρία της. Απέμεινε λοιπόν σ΄αυτή τη θέση,  απεγνωσμένη, γεμάτα μαρτυρίες τα μάτια, γεμάτα απ΄τα πειστήρια της φωτιάς. Η ανθρώπινη οδύνη που προίκισε για πάντα το κερί και οι κάτωχροι άνθρωποι του μουσείου Μαντάμ Τισό στ΄απελπισμένο Λονδίνο των αρχών του αιώνα.
Τέτοιες φωτιές, τέτοια βλέμματα θα περισώσει για πάντα ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ. Μια απρόσμενη συνέχεια των αρχαίων τραγωδών, ένας που διδάχθηκε απ΄τα δράματα του Άργους, τις εξωφρενικές τραγωδίες, τα σκοτωμένα μάτια του Οιδίποδα, τον δολοφονημένο Αγαμέμνονα, τη θυσία της Αντιγόνης. Τον Ορέστη, ολόγυμνο στην πεδιάδα της Θήβας, μόνο σαν τους έρημους σκοπούς, τους χαμένους στρατιώτες ενός περασμένου τάγματος. Ο Ουίλιαμ γνωρίζει σε βάθος τον τρόπο με τον οποίο πλάθεται τ΄όνειρο, πώς κλονίζεται η ρίζα. Μονάχα εκείνος γνώρισε έπειτα από αιώνες, στη σκιά του ελισαβετιανού πρωτοκόλλου τ΄αποτυπωμένο εφιάλτη, όσα μαίνονται μες στην ψυχή των βασιλέων, τα επαρχιακά πάθη, τη φαντασμαγορία μιας ποιμενικής σκηνής. Μες στον αγροτικό κόσμο, όπως τον συνέλαβε ο τελευταίος, Ρωμαίος νεκρός Πιερ Πάολο Παζολίνι καταρρέουν οι τίτλοι, καίγονται μες σ΄εκείνες τις πελώριες φωτιές που σηκώνονται απ΄την Αργολίδα. Έτσι τεμαχισμένοι, οι ήρωες του Ουίλιαμ Σαίξπηρ κατέρχονται όπως ο Ορφέας, γυμνοί με το χρώμα τους εντατικό και αναλλοίωτο. Ετούτο είναι που διασώζεται στα κέρινα ομοιώματα του Βρετανού δραματουργού. Ας πούμε, τα ευλογημένα χρώματα του αγνού έρωτα, οι δολιότητες της ανθρώπινης ψυχής, τα πουλιά που φυλούν τις χαράδρες, τ΄αβαθή με τις πυκνές σκιές που κυκλώνουν.
Η δραματουργία του Σαίξπηρ καθρεφτίζει την ανθρώπινη ψυχή σ΄όλο το φάσμα της. Ακριβώς μ΄εκείνον τον ίδιο τρόπο που το πολύπτυχο θέατρο του Αθανάσιου Κίρτσερ θεμελιώνει την πίστη ανάμεσα στους Ιησουίτες μοναχούς. Ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ καταγράφει τ΄αρνητικό της ανθρώπινης συνείδησης, ένα φιλμ καμένο από φως και ανθρωπιά. Στη θέα του νέου κόσμου ο ποιητής ακλόνητος, αγνοεί τις σκηνογραφίες, το φόντο της εποχής. Η ανθρώπινη, τολμηρή ηθογραφία συνιστά το βασικό, το καίριο υλικό ιστοριών που αγνοούν τους θεούς, τους κηλιδώνουν στα επίγεια μέτρα. Ετούτος ο κόσμος είναι φτιαγμένος απ΄άνθρωπο και ακόμη προορίζει το δράμα του μονάχα για εκείνον.
Ο Πλάτων περιέγραψε τους εραστές, ως φίλους εμπνευσμένους απ΄τους θεούς. Ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ, καθώς αναδύεται απ΄τις γραφές του, αναπλάθει τον κόσμο. Με τους ήρωες και το θυμικό του.Μ΄ όλα εκείνα τα συνθετικά στοιχεία που τον καθιστούν ρεαλιστικό και αποδίδουν στον ίδιο τον δημιουργό την ιδιότητα του ιερουργού. Ένας τίτλος κερδισμένος για το γνήσιο λόγο, τις φρικτά ειλικρινείς και διαχρονικές ηθογραφίες. Οι φύσεις του Σαίξπηρ δεν θ΄απομείνουν ποτέ νεκρές, οι όψεις των ανθρώπων του δεν μπορούν να περιοριστούν σε γλυπτά, γυμνά και σπουδές εκτυφλωτικών πόλεων, όπως το Παρίσι, η Αντιόχεια, η Αθήνα. Η κύρια και βασική λειτουργία του σαιξπηρικού λόγου είναι η πλαστικότητά του, η συνέπεια απέναντι στα εκκωφαντικά πάθη, στ΄ανθρώπινα που είναι προορισμένα μονάχα για φιλοδοξία, δημιουργία και θάνατο.
Η τέχνη του Ουίλιαμ Σαίξπηρ, καθώς συνιστά έναν αυτούσιο λόγο, πραγματεύεται ζητήματα που θα μπορούσαν να συσχετιστούν, ως προς τη δυναμική και την ποιότητά τους, με τις θεωρήσεις εκείνων που συνθέτουν τους διεθνείς άτλαντες των νεφών. Ένας εκκεντρικός Βρετανός, -μια σύμπτωση καταγωγών, διόλου αθώα ίσως-,εξηγεί. Τα σύννεφα είναι ένα φαινόμενο οικουμενικό. Ήταν εδώ πολύ πριν από εμάς και θα βρίσκονται εδώ για πολύ ακόμα όταν εμείς θα έχουμε χαθεί. Έχουν παίξει έναν πολύ σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της ανθρώπινης ύπαρξης.
Έτσι αξιωματικά επιβιώνουν σε μια διαρκή ακμή τα κείμενα του Ουίλιαμ Σαίξπηρ. Εξηγούνται, περιγράφονται, αναπαράγονται στις εκράν και το θεατρικό σανίδι, διδάσκονται και θριαμβεύουν εκεί όπου άλλοτε σπαράχτηκαν αμέτρητες, καλοκαιρινές Κασσάνδρες. Είναι πολλές οι γωνιές και οι τρόποι πρόσληψης των σαιξπηρικών έργων. Όμως η παρουσία τους, αυτή είναι ακριβώς που δεν εξαντλείται, δεν πτοείται από τους αιώνες και αναπαράγεται, συνθέτοντας μια παράδοση, όχι λιγότερο από οικουμενική. Μια παράδοση που ακουμπά στην ασήμαντη παρουσία του ανθρώπου, εκείνου που θ΄αποκτήσει με βεβαιότητα μυθικές διαστάσεις. Πρωτίστως με το πάθος, το ρυθμό και το θάνατό του τον ίδιο.
Το φαινόμενο Σαίξπηρ με αφορμή το ομώνυμο έτος για τη συμπλήρωση τετρακοσίων πενήντα χρόνων απ΄τη γέννηση του σπουδαίου ποιητή, προκαλεί εκ νέου το ενδιαφέρον μας συνθέτοντας ένα είδος παγκόσμια, ψυχικής παράδοσης.