70 χρόνια μετά, Χιροσίμα – Ναγκασάκι

Δεν θα σα ξεχάσουμε ποτέ κύριε Ρόμπερτ
70 χρόνια μετά, Χιροσίμα – Ναγκασάκι 

γράφει ο Απόστολος Θηβαίος

Διαβάστε όλες τις επιφυλλίδες του Απόστολου Θηβαίου στο 24grammata.com κλικ εδώ

Στις οκτώ και τέταρτο το πρωί της έκτης Αυγούστου του 1945 ολόκληρη η ανθρωπότητα περνά στη βίαιη ωρίμανσή της. Τα χρόνια της αθωότητας περνούν οριστικά. Η επιστήμη και ο άνθρωπος για πρώτη φορά διατυπώνουν με τόσο εμφατικό τρόπο το διαχωρισμό του.Χιλιάδες άνθρωποι θα πεθάνουν ακαριαία σε μια απ΄τις δύο, εκείνες φοβερές στιγμές στις ιαπωνικές πόλεις Χιροσίμα και Ναγκασάκι. Έκτοτε τ΄όνομα του αεροσκάφους Enola Gay θα γίνει τραγούδι, τα τρομερά καρέ λίγες στιγμές μετά τις εκρήξεις θα καταχωρηθούν ως οι πιο αντιπροσωπευτικές αναπαραστάσεις του δεύτερου και τελευταίου παγκόσμιου πολέμου. Ο σημερινός “ατομικός θόλος” στέκει σε υπόμνηση εκείνου του πρωινού. Η παρουσία του μες στην καρδιά της σημερινής, ιαπωνικής μεγαλούπολης θα επισημαίνει για πάντα τους εφιαλτικούς τρόπους με τους οποίους επιλέγει ο άνθρωπος να διευρύνει την ιστορία.
Στη συνείδησή μου τα γεγονότα της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι συνοψίζονται σ΄εκείνη την απέλπιδα μορφή του γυμνού κοριτσιού στους κατεστραμμένους δρόμους. Θα΄πρεπε έτσι ακριβώς, σ΄αυτήν την ίδια κατάσταση το κορίτσι εκείνο να εισβάλει στις αίθουσες των παγκόσμιων οργανισμών, στις συνόδους των Ηνωμένων Εθνών, να σταθεί εμπρός στον κάθε εθνικό εκπρόσωπο επιβάλοντάς του την υποχρέωση να παρατηρήσει τα τραύματά της. Θα ΄πρεπε οι επιστήμονες οι οποίοι γνώριζαν την τελική έκβαση των προετοιμασιών να σταθούν ακλόνητοι απέναντι στην ανθρωπιά τους, να περιφρονήσουν απειλές, επιταγές, κορώνες εθνικοφροσύνης. Λίγα χρόνια πριν αυτό ακριβώς το πνεύμα της Αμερικής εξαργυρωθεί με τον πιο σκληρό τρόπο στην επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου.
Ο Ρόμπερτ Οπενχάιμερ και οι υπόλοιποι εξέχοντες επιστήμονες του Σχεδίου Μανχάταν, όπως ονομάστηκε το άκρως μυστικό σχέδιο των ΗΠΑ για την τελική, φυσική εξόντωση των Ιαπώνων, οφείλουν να παρουσιαστούν στα κατά τόπους δικαστήρια των αιώνων, δηλώνοντας ένοχοι, εκτελεσμένοι τόσες χιλιάδες φορές όσες και οι ψυχές που αναρρήθηκαν εκείνο τον Αύγουστο.
Στις εκδηλώσεις των προηγούμενων ημερών, για τα 70χρονα του ατομικού ολέθρου παρατηρώ τα πρόσωπα των γηραιότερων. Εκπρόσωποι ενός κατακερματισμένου κόσμου, αφόρητα πληγωμένοι, με σημάδια, με καταδιωκόμενες ψυχές, με τόσα αναπάντητα ερωτήματα, χαμένους φίλους, εξαθλιωμένη νιότη μες στα συντρίμμια του δικού τους κόσμου.Τους παρατηρώ καθώς μ΄ερμητικά μάτια προσεύχονται για τις χιλιάδες ψυχές στην πιο αντιπροσωπευτική εκδοχή του πνεύματος της ζωντανής μνήμης. Της μόνης εγγύησης για την αποτροπή παρόμοιων καταστάσεων μες στον καινούριο αιώνα.Τους παρατηρώ και μπορώ να συμμεριστώ την οδύνη τους για τις τόσες δεκαετίες πόνου και δοκιμασίας. Λέγεται ότι η θερμότητα που εκλύθηκε απ΄την έκρηξη κατέκαψε άμεσα περί τις εβδομήντα χιλιάδες ανθρώπους. Οι επιπτώσεις της ραδιενέργειας θα καταστούν ορατές τα επόμενα χρόνια με τερατογενέσεις, θανατηφόρες ασθένεις, καλπάζοντες καρκίνους όλων των εξειδικεύσεων. Θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί πως αυτές οι επέτειοι είναι ανώφελες και άκαιρες, αφού ακόμη οι μικρές αυτές κοινωνίες δοκιμάζουν τις σκληρές συνέπειες εκείνου του πολέμου.
Σε μια κρίση αυτοκριτικής κατά τη βράβευσή του από τον Αμερικανό Πρόεδρο Τρούμαν για την προσφορά του στη νικηφόρα έκβαση του πολέμου ο Ρόμπερτ Οπενχάιμερ θα δηλώσει, “κύριε πρόεδρε έχω αίμα στα χέρια μου.” Στο πρόσωπο αυτού του επιστήμονα, στη δημόσια παραδοχή του αρχίζει και τελειώνει οριστικά κάθε συζήτηση για τα όρια του ανθρωπισμού, την ηθική ευθύνη, την ηθική της ανάγκης σε ειρηνικές και εμπόλεμες περιόδους.
Όσον αφορά εσένα φίλε Ρόμπερτ, υπόσχομαι πως στ΄όνομά σου θα στέλνω πάντα τέτοιες μέρες το μικρό εκείνο ποίημα του δικού μας Νικηφόρου Βρεττάκου. Γιατί φίλε Ρόμπερτ, με όλη την ειλικρίνεια του κόσμου,

Τι να σας κάνουμε; Πού
να σας κρύψουμε; Όπου
κι αν σας βάλει κανείς
σαν πύργος πανύψηλος
θα κρύβετε πάντοτε
ένα μέρος του ήλιου.