Η φωτογράφος Βούλα Παπαϊωάννου

24grammata.com/προσωπικότητες/ φωτογραφίες

Η Βούλα Παπαϊωάννου Γεννήθηκε το 1898 στη Λαμία τρίτο παιδί από από τα πέντε της Αφροδίτης και του Αξιωματικού Θεοχάρη Παπαϊωάννου. Έζησε τα παιδικά της χρόνια μέσα στη θαλπωρή και την τάξη μιας καλοβαλμένης αστικής οικογένειας των αρχών του αιώνα. Η ανατροφή της στηρίχθηκε στην αγάπη για την πατρίδα την κοινωνική συνεισφορά, την έφεση για καλλιέργεια, την εργατικότητα και τη συνέπεια, αρχές που σταθερά ακολούθησε στο έργο της.
Το έντονο ενδιαφέρον για τη ζωγραφική την ώθησε να ακολουθήσει σπουδές στη Σχολή Καλών Τεχνών και συγχρόνως της έδωσε το έναυσμα για την ενασχόλησή της με τη φωτογραφία. Ο αγαπημένος αδελφός της Τάκης που χάθηκε σε αεροπορικό δυστύχημα το 1947, μύησε τη Β. Π. στην τέχνη και το μεράκι της φωτογραφίας.  Κοντά στο γνωστό φωτογράφο, Πάνο Γεραλή, αδελφό των ζωγράφων Αποστόλου και Λουκά, μυήθηκε στα μυστικά της φωτογραφικής τέχνης γύρω στα μέσα της δεκαετίας του ’30. Η πρώτη της επαγγελματική δουλειά έγινε το 1939 σε συνεργασία με το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.

Την περίοδο της Κατοχής με την κάλυψη της Ελβετικής επιτροπής του Διεθνούς Ερυθρού σταυρού αποτύπωσε τις τραγικές εικόνες της περιόδου. Τα χρόνια της μεταπολίτευσης, μετά την αποχώρηση των Γερμανών, αναλαμβάνει τη διεύθυνση του φωτογραφικού τμήματος της Ούνρα UNRRA (United Nations Rehabilitation Relief Aid). Ταξιδεύει σε όλη την Ελλάδα και καταγράφει τις καταστροφές και τις συνθήκες ζωής της υπαίθρου.

Καταξιωμένη πλέον φωτογράφος, με εκθέσεις και δημοσιεύσεις σε εφημερίδες και περιοδικά, περιοδεύει στην ηπειρωτική Ελλάδα και τα νησιά με δική της πρωτοβουλία, ή σε συνεργασία με τον Οργανισμό Τουρισμού, με στόχο το ελληνικό τοπίο, την ελληνική γη, τα θραύσματα του αρχαίου κόσμου.
Το 1952 γίνεται μέλος της Ελληνικής Φωτογραφικής Εταιρείας και της διεθνούς FIAR. Το 1990 φεύγει απ’τη ζωή αφήνοντας πίσω της ένα πλούσιο και σημαντικότατο έργο που εμπιστεύθηκε στο Φωτογραφικό Αρχείο Μπενάκη. Οι φωτογραφίες της ταξίδεψαν στην Ελλάδα και σε ευρωπαϊκές πόλεις κατατάσσοντας τη δημιουργό τους στο διεθνές πάνθεον των φωτογράφων ανάμεσα στους μεγάλους εκπροσώπους τους ανθρωπιστικού ρεύματος. Φωτογραφίες της έχουν δημοσιευθεί στο «Illustrated London News» και σε άλλα διεθνή περιοδικά.

Μεταξύ άλλων έχουν εκδοθεί τα λευκώματα: La Grèce à ciel ouvert, photographies de Voula Papaioannou (κείμενα Pierre Jacquet), Lausanne, La Guilde du Livre, 1953, Iles Grecques, images Voula Papaioannou (κείμενα Μιμίκα Κρανάκη), Lausanne, La Guilde du Livre, Clairefontaine, 1956, Βούλα Παπαϊωάννου: Φωτογραφικές αναφορές 1940-1960, Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη Φωτογραφικό Αρχείο – Πολιτιστικό Κέντρο Λαϊκής Τραπέζης, 1994, Η φωτογράφος Βούλα Παπαϊωάννου από το φωτογραφικό αρχείο του Μουσείου Μπενάκη (κείμενα Φανή Κωνσταντίνου, Πλάτων Ριβέλλης, Johanna Weber, Τασούλα Βερβενιώτη), Αθήνα, Άγρα – Μουσείο Μπενάκη, 2006.

Η Βούλα Παπαϊωάννου εντάσσεται στο ρεύμα της «ανθρωπιστικής φωτογραφίας» που αναπτύχθηκε ως αντίδοτο της κατάλυσης των ανθρωπίνων αξιών εξαιτίας του πολέμου. Ο αγώνας των συμπατριωτών της για επιβίωση, όπως αποτυπώθηκε από το φακό της με σεβασμό, καθαρή ματιά και διακριτική συμμετοχή, αποκτά παγκοσμιότητα και αντανακλά την πίστη στη δύναμη του απλού ανθρώπου και στην αξία της ζωής.