H πολυ-διάσπαση του προλεταριάτου

24grammata.com/ Λόγος

γράφει ο Σεραφείμ Φυντανίδης

Όταν πέρσι, μέσα στο κατακαλόκαιρο, το ΠΑΜΕ του ΚΚΕ απέκλειε τα λιμάνια και έδιωχνε τους τουρίστες των κρουαζιερόπλοιων, αντιδρώντας στην άρση του καμποτάζ, άλλες κοινωνικές ομάδες, και όχι μόνο οι ξενοδόχοι, έβγαζαν φωνή διαμαρτυρίας: Γιατί διώχνετε τους τουρίστες; Πώς θα δουλέψουν αμέτρητες ταβέρνες, εστιατόρια, μαγαζιά χωρίς αυτούς; Ανάμεσα στους διαμαρτυρόμενους ήταν και οι ταξιτζήδες, γιατί έχαναν πολλούς πελάτες-τουρίστες, που ήθελαν, εκτός των άλλων, να επισκεφθούν την Ακρόπολη και τα μουσεία.

Φέτος συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο. Τα κρουαζιερόπλοια έρχονται, αλλά η απεργία των ταξιτζήδων, δηλαδή των ιδιοκτητών ταξί, τους διώχνει από τις ταβέρνες, τα εστιατόρια, τα μαγαζιά, την Ακρόπολη, τα μουσεία. Δηλαδή, εκείνοι που πέρσι διαμαρτύρονταν, τώρα είναι στόχος διαμαρτυρίας.

Το παράδειγμα που ανέφερα δεν είναι μεμονωμένο. Η οικονομική κρίση έφερε στο φως πράγματα που δεν θέλαμε να δούμε εδώ και κάμποσα χρόνια.

ρώτα πρώτα, το προλεταριάτο, όπως μας το δίδαξε ο Μαρξ, δεν είναι πλέον ένα ενωμένο, μαζικό εργατικό κίνημα. Υπάρχουν πολλά μικρά, αλλά πολύ δυναμικά προλεταριάτα, που αγωνίζονται όχι για τα δικαιώματα του συνόλου, αλλά μόνο για τα δικά τους. Και με τους αγώνες τους, κυρίως με τις απεργίες και τις διαδηλώσεις, αντιστρατεύονται τα συμφέροντα άλλων εργατικών τάξεων. Όταν απεργούν οι εργαζόμενοι στα μέσα μαζικής μεταφοράς, τη νύφη δεν την πληρώνουν οι μεγαλοκεφαλαιούχοι, αλλά ο εργαζόμενος κόσμος που βασανίζεται μέχρι να φτάσει στη δουλειά του. Όταν η ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ κόβει το ρεύμα, αντιδρώντας στην προοπτική ιδιωτικοποίησης μέρους της εταιρείας, παθαίνουν ζημιά οι μπακάληδες, οι χασάπηδες, τα παγωτατζίδικα, τα νοικοκυριά, ακόμα και τα νοσοκομεία που αναβάλλουν εγχειρήσεις και άλλες επείγουσες επεμβάσεις. Όταν απεργούν οι γιατροί του Δημοσίου, την πληρώνουν οι ασθενείς που δεν μπορούν να πάνε στα ιδιωτικά και πανάκριβα νοσοκομεία. Τώρα μαθαίνουμε ότι υπάρχει και μια άλλη απεργία σε εξέλιξη. Η «λευκή» των εφοριακών, που, επειδή χάνουν λεφτά από επιδόματα που είχαν, κάθονται και δεν εργάζονται. Και άντε μετά η κυβέρνηση να πατάξει τη φοροδιαφυγή.

Δεύτερον: Στις μέρες μας δεν απεργούν μόνο οι εργαζόμενοι –κυρίως στο Δημόσιο, για να λέμε την αλήθεια–, αλλά και τα αφεντικά. Οι φορτηγατζήδες, οι ιδιοκτήτες ταξί, οι φαρμακοποιοί, οι μεγαλοδικηγόροι, οι συμβολαιογράφοι. Είναι ένα ιδιότυπο, πολυ-διασπασμένο προλεταριάτο.

Δεν υποστηρίζω ότι όσοι απεργούν έχουν άδικο. Για τα συμφέροντά τους μάχονται κι ας την πληρώνουν κάποιοι άλλοι. Για να μην χάνουν λεφτά από την απελευθέρωση «κλειστών» επαγγελμάτων, από σωρεία επιδομάτων, από ανύπαρκτα βαρέα και ανθυγιεινά, ακόμα και από συντάξεις αναπηρίας, που, όπως στο Ηράκλειο της Κρήτης, φτάνουν στο 20% του πληθυσμού. Εκεί ένας στους πέντε είναι ανάπηρος. Και όχι μόνο εκεί… Όταν επί τόσα χρόνια έχει συνηθίσει κάποιος να ζει πάνω από τις πραγματικές του δυνατότητες, δύσκολα δέχεται να κάνει πίσω. Κι εδώ που τα λέμε, αυτοί φταίνε; Όχι βέβαια. Φταίνε οι πολιτικοί μας, που τους τα έδιναν με τη σέσουλα, καθώς έβρισκαν χρήματα από τον εξωτερικό δανεισμό. Σε ορισμένες κατηγορίες δημοσίων υπαλλήλων τα επιδόματα ξεπερνούσαν και τα τριάντα! Ακόμα και επίδομα λόγω μη επιδόματος υπήρχε…

Από τον καιρό που ιδρύθηκε το νέο ελληνικό κράτος, πριν από εκατόν ογδόντα χρόνια, δύο σταθερές υπήρχαν: Μία ισχυρή κεντρική εξουσία και μία ανύπαρκτη κοινωνία πολιτών. Αν ο Έλληνας δεν τα είχε καλά με το δήμαρχο, το νομάρχη, τον εφοριακό, τον αστυνόμο και, κυρίως, με το βουλευτή και τον υπουργό, ήταν χαμένος από χέρι. Έτσι, αναπτύχθηκε το πελατειακό σύστημα που βασιλεύει ως τις μέρες μας. Όλες αυτές οι παροχές, οι διευκολύνσεις και οι διορισμοί είχαν ένα αντάλλαγμα: το σταυρό προτίμησης.

Τώρα, η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ λέει ότι θα βάλει τέλος σε αυτές τις πρακτικές. Θα εφαρμόσει ενιαίο μισθολόγιο στο Δημόσιο, θα κόψει επιδόματα, θα κάνει αποκρατικοποιήσεις, θα αλλάξει το φορολογικό σύστημα και άλλα πολλά. Μακάρι να το κάνει, αλλά δεν το βλέπω και τόσο πιθανό. Ο συνδικαλισμός των διαφόρων εργατικών ομάδων ζει και βασιλεύει. Και ουδόλως σκοτίζεται για τα συμφέροντα της χώρας. Για τα δικά του νοιάζεται, γιατί έτσι τον έμαθαν οι κυβερνήσεις που προηγήθηκαν – κυρίως του ΠΑΣΟΚ, εδώ που τα λέμε.

σο για την Αριστερά, δυστυχώς ζει ακόμα στις δεκαετίες του ’70 και του ’80. Μόνο «όχι» ξέρει να λέει σε όλα, χωρίς να προτείνει κάτι ουσιαστικό, όπως αυτό που έχει πει η κυρία Παπαρήγα: Να φύγουμε από την ΕΕ και το ευρώ και όλα θα πάνε καλά. Και να προσθέσουμε ότι ο κ. Τσίπρας τάχθηκε ανοιχτά υπέρ των ιδιοκτητών ταξί. Γι’ αυτό ο σπουδαίος Γάλλος κοινωνιολόγος Αλέν Τουρέν, στο πρόσφατο βιβλίο του, Μετά την κρίση, γράφει μεταξύ άλλων: «Η εντύπωση που αποκομίζουμε από την εξέταση της κατάστασης των συνδικάτων και των κομμάτων της Αριστεράς στην Ευρώπη είναι ότι βρίσκονται σε τόσο έκφυλη αδυναμία, ώστε οι ψηφοφόροι δεν ξέρουν πλέον τι διαχωρίζει την Αριστερά από τη Δεξιά». Προφανώς, ο Τουρέν θα έχει πληροφορηθεί ότι πέρσι το Μάιο, όταν ήρθε στη Βουλή το Μνημόνιο, το δεξιό κόμμα της ΝΔ του κ. Σαμαρά ψήφισε «όχι» μαζί με το κομουνιστικό της κυρίας Παπαρήγα. Ενώ το πολύ πιο δεξιό ΛΑΟΣ του κ. Καρατζαφέρη ψήφισε «ναι» μαζί με το σοσιαλιστικό του κ. Παπανδρέου! Και άντε να βγάλεις άκρη…

ίπαμε: Δεν υπάρχει πια το παλιό μαζικό προλεταριάτο που αγωνιζόταν κατά της καθεστηκυίας τάξης. Τώρα έχουμε πολλά προλεταριάτα, ακόμα και των αφεντικών, που μάχονται ακόμα και εναντίον των συμφερόντων των άλλων μικρών προλεταριάτων. Και άντε να τα βγάλει πέρα ο Παπανδρέου, ο Βενιζέλος, ο Ραγκούσης –αλήθεια, τι τον έπιασε να ξεκινήσει την κόντρα με τους ταξιτζήδες μέσα στην τουριστική περίοδο; Δεν ρώταγε και τον Ρέππα, που είναι πιο παλιά καραβάνα;–, ο Λοβέρδος –τι θα γίνει, τέλος πάντων, με τους φαρμακοποιούς;–, η Διαμαντοπούλου – άλλο κι αυτό! Η πανεπιστημιακή μας κοινότητα λέει ότι, κι αν ακόμα περάσει ο νόμος της για τα ΑΕΙ, εκείνοι δεν θα τον εφαρμόσουν. Γιατί, ως γνωστόν, τα πανεπιστήμιά μας είναι τέλεια.

Ο λαός έχει μια σοφή ρήση: «Όπως έστρωσες, θα κοιμηθείς». Οι ίδιοι οι πολιτικοί μας έστρωσαν τόσα χρόνια αυτό το χάλι και πρέπει τώρα να κοιμηθούμε πάνω σ’ αυτό. Μπορεί να τα λέει σωστά ο πρωθυπουργός μας, μπορεί να μιλάει αορίστως για λάθη, παραλήψεις και υπερβολές του παρελθόντος, αλλά κι ο ίδιος δεν τα έβλεπε τότε; Συνέχεια υπουργός ήταν, και μάλιστα νούμερο δύο στην κυβέρνηση Σημίτη.

Ίσως, όμως, όλη αυτή η ασυναρτησία, η ατιμωρησία και η διαφθορά που ως στις μέρες μας μεγαλουργεί –διαβάζουμε, π.χ., για νέο παραδικαστικό κύκλωμα που μαζί με δικηγόρους και άλλους «παίχτες» τσέπωσαν κάπου 2 δις ευρώ από στημένους πλειστηριασμούς, για να μην ξεχνάμε και τα αίσχη με τα στημένα στο ποδόσφαιρο– έχουν φέρει τη μεγάλη λαϊκή πλειοψηφία σε αμηχανία. Στη σιωπή των αμνών. Μόνο που, όπως γράφει ο Τουρέν, μπορεί αυτή η σιωπή σύντομα να εξελιχθεί σε βίαιη εξέγερση. Και τότε, όποιον πάρει ο χάρος…

Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Επίκαιρα: 11/08/2011 , www.epikaira.gr