Αφιέρωμα στην Αργεντινή

Είναι η πλατεία Μαΐου

όπου επιστρέφουν κουρασμένοι

και ευτυχισμένοι

άντρες που τριγυρνούσαν

πολεμώντας σε μια

ολόκληρη ήπειρο

Μπουένος Άιρες,

Χ. Λ. Μπόρχες

 

 

Ο Καλός Άνεμος

Χ. Περόν

γράφει ο  Απόστολος Θηβαίος.

Διαβάστε όλες τις επιφυλλίδες του Απόστολου Θηβαίου στο 24grammata.com κλικ εδώ

 

Μπουένος Άιρες, 1974,

 

Έχω να μάθω νέα σου καιρό. Λένε, πως εγκλωβίστηκες στο Μπουένος Άιρες. Οι ταραχές ξέσπασαν μόλις την προηγούμενη εβδομάδα. Παρακολουθώ μ΄αγωνία τα νέα. Διαβάζω, ρωτάω για τ΄όνομά σου στις πρεσβείες. Και τώρα πάλι σου γράφω δίχως να ξέρω πού ζεις ή πού πεθαίνεις. Ομολογώ πως η πίστη μου κλονίστηκε. Δεν πιστεύω πια πως θα σε ξαναδώ. Το καθεστώς θα κάνει τα πάντα για τους εχθρούς του λένε και μ΄αγγίζουν τρυφερά.

Αύριο πετάω για το Μπουένος Άιρες. Αν είναι να δώσω τη ζωή μου για να σε βρω, τότε δεν έχω πια τίποτε να κρύψω, τίποτε από μένα να φυλάξω.

 

¥

Γυρνώ στους δρόμους, παρατηρώντας τους περαστικούς. Στη γωνιά της φωτισμένης λεωφόρου η βιτρίνα του φωτογραφείου είναι γεμάτη, νομίζω με φωτογραφίες σου από έναν σκοτεινό καιρό. Ο στρατηγός στο γραφείο του, ο στρατηγός μ΄εκδρομικό ένδυμα στο εξώφυλλο του περιοδικού Cosmo, ο στρατηγός νεκρός από πνευμονία την πρώτη Ιουλίου. Η Εύα πλάι στον στρατηγό, στα καλύτερά τους και οι δυο, στην κορυφή του Μπουένος Άιρες. Αυτή η πόλη που ζω και σε θυμάμαι υπήρξε στ΄αλήθεια κάποτε. Μεγάλες εκτάσεις, πλούσιες αύρες, φωτισμοί, επιβλητικά κτήματα στην καρδιά των αμπελώνων. Εκείνοι στο φόντο, πίσω απ΄τον εθνάρχη Χουάν Περόν, επιχειρηματίες, πιστοί σύντροφοι του κόμματος, πρέσβεις επί τιμή μεγάλων, ευρωπαϊκών χωρών. Όλοι θα υποβάλουν τα σέβη τους, όλοι θα δηλώσουν την υποταγή τους στον αρχάγγελο της Αργεντινής που ΄ρχεται για να κυβερνήσει με θάρρος, ξανά και ξανά μέσα απ΄τα μάρμαρα της Ρώμης, τελευταίος απόγονος των επτά χαμένων λόφων που περιβάλλουν την παλιά αυτοκρατορία. Έρχεται και χάνεται μες στη σκόνη της ιστορίας, χαιρετώντας μας στην πανηγυρική πρώτη του. Στις φωτογραφίες δεν φαίνεται η Αργεντινή που πονάει για τα παιδιά της. Οι μητέρες, τ΄άσπρα μαντήλια τους πλάι στην προκυμαία, σημάδια πως ακόμη δεν σε ξέχασα.

Ίσως πρόκειται για τη μοίρα των χωρών αυτού του κόσμου. Την πόλη την κυκλώνουν ιστορίες, θρίαμβοι, ο Όμηρος, το ποδόσφαιρο, η αίγλη του περονισμού. Το σύνθημα στους τοίχους και τ΄όνομα Βιντέλα κρατούν ακόμη μια ξεχωριστή σημασία.

¥

 

Μπουένος Άιρες, 1978

Είπαν πως απ΄το 1974 οι αρνητές της επικρατούσας τάξης στοιβάζονται σε κοντέινερ και οδηγούνται στον θάνατο από χιλιάδες πόδια. Πολλοί νέοι, μέλη του φοιτητικού κινήματος πέθαναν έτσι. Χιλιάδες αγνοούνται ακόμη.Το καθεστώς Βιντέλα κυνηγά τους Αμερικάνους με λύσσα. Δεν έχω την παραμικρή αμφιβολία πως πια έχεις πεθάνει. Εγώ θα συνεχίσω. Η πρεσβεία λέει πως λαμβάνει συγκεχυμένη πληροφόρηση, πως μόνοι οι επίσημοι διπλωμάτες έχουν το δικαίωμα να εγκαταλείψουν το Μπουένος Άιρες. Λένε πως δεν υπάρχει ελπίδα. Ο στρατός σε αυτές τις χώρες είναι πιστός, οι αποτρόπαιες πρακτικές είναι συνηθισμένο φαινόμενο. Φοβάμαι πως είσαι νεκρός. Σκέφτομαι να έρθω μα οι φίλοι μου λένε πως είναι τρέλα και κρατούν το διαβατήριό μου γιατί ξέρουν πως αν μπορούσα, απόψε κιόλας θα περνούσα τις απαγορευμένες ζώνες.

¥

Οι μητέρες έπαψαν τις ετήσιες πορείες τους. Η απερχόμενη πρόεδρος, -όλη η Αργεντινή γερνά στη σκιά της Εβίτα-, παρεχώρησε μια αποζημίωση και έκανε δεκτό το αίτημά τους. Αναγνωρίστηκαν οι νεκροί ως ήρωες του αγώνα για την ελευθερία. Το Μπουένος Άιρες θα φτιάξει ένα εντυπωσιακό μνημείο στην πλατεία Ελευθερίας. Ίσως το πρόσωπό σου λάμψει ανάμεσα στους νεκρούς. Το Μπουένος Άιρες φλέγεται το βράδυ. Εδώ η νύχτα περνά μέσα απ΄τις σάρκες σου. Αν ήσουν ζωντανός τώρα θα στεκόμαστε κάτω απ΄την προτομή του Σαιντ Μαρτίν.Σε πείσμα αυτού του κόσμου θα μου ΄λεγες για τα όνειρα που γεννιούνται στις Άνδεις και την καρδιά της μεταφυσικής Παταγονίας. Το τελευταίο σύνορο βρίσκεται εκεί. Έρχεσαι απ΄το βάθος ενός δρόμου κερδίζοντας στα σημεία τα πρόσωπα των φωτογραφιών, μέσα σου χτυπά η καρδιά αυτής της πόλης. Μια νεότητα σαράντα χρόνων που φυγαδεύεται προς το μέλλον.

Ο Βιντέλλα χάθηκε μες στους καλούς ανέμους που σαρώνουν αυτή την πόλη. Τη νύχτα ο τόπος σφύζει από ζωή. Την Κυριακή διασχίζουν την πόλη οι φίλαθλοι των ομάδων. Περνούν όπως οι πορείες της αποκριάτκης Φλωρεντίας, περιχαρείς, έξαλλοι σχεδόν. Εδώ το κλίμα είναι υποτροπικό, εύκρατο. Νεκροί σαν εσένα και τους νέους της 20ης Μαίου αργούν να ξεχαστούν. Αφήνω τη βιτρίνα και γίνομαι ένα με τους ανθρώπους του λιμανιού. Θα προσεύχομαι για σένα στην Μαρία των Καλών Ανέμων. Ακολουθώ τον ποταμό και σ΄ανακαλύπτω ξανά, πεντακόσια χρόνια μετά. Θα σε σκέφτομαι όπως πάντα στο φόντο της ιστορίας, πάντα νέο ανάμεσα στα πορτραίτα των σπουδαίων στρατηγών, στην αγκαλιά κοριτσιών που έχουν όλα το όνομα Εβίτα.

¥

Την 1η Ιουλίου του 1974 ο Χουάν Περόν περνά στην ιστορία. Μαζί του σφραγίζεται μια εποχή δεκαετιών για την μεγαλύτερη απ΄τις χώρες της Λατινικής Αμερικής. Το “Παρίσι της Λατινικής Αμερικής”, όπως θα ονομαστεί το Μπουένος Άιρες θα γνωρίσει τη δόξα και την αίγλη. Η πορεία της χώρας και της πόλης θα στιγματιστεί από δικτατορίες και πολιτικές ανατροπές. Σημαντικοί δημιουργοί, με κορυφαίο τον ομηρικό Μπόρχες θα στρέψουν το βλέμμα της παγκόσμιας, κοινής γνώμης προς την Αργεντινή. Ανάμεσα στις προσωπικότητες που σήμερα χαρακτηρίζουν τη χώρα στη συνείδησή μας, εξέχουσα θέση κατέχουν πρόσωπα της δημιουργίας, όπως ο Άστορ Πιατζόλα και ο Κάρλος Γκαρδέλ. Η περίοδος της σιδηράς διακυβέρνησής του θα μείνει χαραγμένη στην μνήμη των Αργεντίνων. Ο Περόν, έχοντας μαθητεύσει τον φασισμό κατά τη διάρκεια της υπηρεσίας του στην Ιταλία της περιόδου Μουσολίνι, ανέρχεται στην εξουσία. Η έννοια του κοινωνικού κράτους, δυναμωμένη μες στα πλαίσια των επιλογών του Περόν, η Εβίτα, αλλά και η διαμόρφωση όλων των απαραίτητων συνθηκών για την άνοδο στην εξουσία του στυγνού Βιντέλλα συνιστούν θεμελιώδη στοιχεία της παρουσίας του Περόν. Μια ολόκληρη εποχή αίγλης και αναγνώρισης σφραγίζεται από τον λαοφιλή στρατηγό. Η παρουσία του θα εγγυηθεί μερικές δεκαετίες σταθερότητας για την πολύπαθη χώρα του λατινικού αυτού κόσμου. Με δεδομένη τη μοίρα όλων των γειτονικών χωρών η Αργεντινή θα γνωρίσει ιστορικές μεταβολές που θα ισχυροποιήσουν την εθνική συνείδηση αυτής της σπουδαίας χώρας. Η σημερινή, οικονομική αναγέννηση, όπως προδιαγράφεται μετά τις πρόσφατες εκλογές, οι νέες συνθήκες που διαμορφώνονται στην ευρύτερη περιοχή μετά την αποκατάσταση των εξωτερικων σχέσεων της Κούβας με τη διεθνή κοινότητα, αναδεικνύουν την Αργεντινή και προδιαθέτουν για τη θέση την οποία θα διεκδικήσει στην καρδιά της αμερικανικής ηπείρου. Μορφές όπως αυτή του Χουάν Περόν περιβάλλονται πλέον από την άχλυ της ιστορίας. Ωστόσο στη συνείδηση του λαού διατηρούν ακόμη μια θέση ουσίας, η οποία υπερβαίνει την απλή, αναμνηστική αξία. Ο Περόν και η θρυλική Εβίτα υπομνηματίζουν την καλύτερη περίοδο της δημοκρατίας της Αργεντινής, πριν η τελευταία δοκιμάσει την τραχύτητα ενός εκ των πλέον αποτρόπαιων δικτατοριών. Ο στρατηγός Βιντέλλα θα κυβερνήσει με τον πιο σκληρό τρόπο την Αργεντινή από το 1976 ως το 1981, αφήνοντας το σημάδι του σε μια επταετία θανάτων και κοινωνικής αναταρραχής

Θα μπορούσε να πει κανείς πως στη μοίρα της Αργεντινής αλλά και άλλων, λατινομαερικάνικων χωρών υφίσταται ένα κοινό σημείο με τη δική μας, ιστορική πορεία. Έθνη διαμορφωμένα μέσα στις φωτιές των εμφυλίων και των κυβερνητικών εναλλαγών η Ελλάδα και η Αργεντινή  πασχίζουν να αναγεννηθούν μέσα απ΄τις στάχτες τους. Πρόσωπα, μορφές και χρονολογίες σημαδεύουν την ιστορία των δύο χωρών, φανερώνοντας τον υπόγειο δεσμό που καθηλώνει μες στους κόλπους του το ιστορικό φάσμα και διαμορφώνει τη σχέση με το παρελθόν.

Στην Αργεντινή του Περόν, στη γιγάντια αυτή πίστα του αμερικάνικου κόσμου, κτηνώδεις επιβήτορες εξασκήθηκαν για χρόνια. Ο Περόν συμβολίζει σήμερα μια απ΄τις καλύτερες εκδοχές της σπουδαίας, αυτής χώρας. Η Αργεντινή εξαγνισμένη περνά σήμερα στους μέλλοντες καιρούς.