Η διώρυγα του Σουέζ

24grammata.com/ ιστορία/ φύση
Η ιστορία του καναλιού
Τα κανάλι σε αριθμούς
Μικρά και περίεργα: Λεσεψιανοί μετανάστες

γράφει ο Σωτήρης Αθηναίος

Η διώρυγα του Σουέζ εγκαινιάστηκε επίσημα στις 17 Νοεμβρίου 1869. Εμπνευστής και οργανωτής του κολοσσιαίου έργου ήταν ο διπλωμάτης Ντε Λεσέψ (Ferdinand de Lesseps) με αρχιμηχανικό τον Ιταλό Luigi Negrelli. Τα αποτελέσματα για το εμπόριο και τη ναυσιπλοΐα είναι αυτονόητα, αφού οι ναυτικοί απηλλάγησαν από τον  περίπλου της Αφρικής και τα εμπορεύματα καθώς και πρώτες ύλες από τις Ινδίες και την Άπω Ανατολή έφταναν στην Ευρώπη οικονομικά και με ασφάλεια.

Η ιστορία της διώρυγας
Η ιδέα μιας διώρυγας, που θα ενώνει τη Μεσόγειο με την Ερυθρά θάλασσα υπήρχε από την αρχαιότητα. Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο οι αρχαίοι Αιγύπτιοι είχαν πετύχει την ένωση των δύο θαλασσών, εκμεταλλευόμενοι ορισμένες διακλαδώσεις του Νείλου. Αυτό το πέρασμα το εκμεταλλεύτηκαν Ρωμαίοι και Άραβες μέχρι τον 9ο αιώνα μ.Χ., όταν ο πλους ήταν αδύνατος λόγω των μεγάλων ποσοτήτων άμμου που “έφραζαν” το βυθό του περάσματος. Μόλις το 1799 ο Ναπολέων, προσωπικά, ασχολήθηκε με την υπόθεση της διώρυγας και έδωσε διαταγή στους τεχνικούς του να μελετήσουν και να ξεκινήσουν την ένωση των δύο θαλασσών δημιουργώντας ένα τεχνητό κανάλι στον ισθμό του Σουέζ. Μετά από λίγο οι ερευνητές του Ναπολέοντα σήκωσαν τα χέρια ψηλά, θεωρώντας, λανθασμένα, ότι η δημιουργία της διώρυγας είναι  αδύνατη: σύμφωνα με τις λανθασμένες μετρήσεις τους, θεωρούσαν ότι ανάμεσα στη Μεσόγειο και την Ερυθρά θάλασσα υπάρχει μία υψομετρική διαφορά 10 μέτρων με αποτέλεσμα να ανέβει το επίπεδο της θάλασσας και να βυθιστούν πολλές παραθαλάσσιες πόλεις της Μεσογείου. Στις επιστημονικές δυσκολίες έρχονται να προστεθούν και οι Διπλωματικές. Οι Άγγλοι δε καλοβλέπουν τη Γαλλική δραστηριότητα στο Σουέζ. Αν και τους ενδιαφέρει άμεσα ο πλους προς/από την Ινδία δε θέλουν σε καμία περίπτωση να ενισχύσουν τη στρατηγική θέση της Γαλλίας και γι αυτό επιμένουν στη δημιουργία ενός σιδηροδρόμου, που θα μεταφέρει τα εμπορεύματα από την Ερυθρά θάλασσα στη Μεσόγειο. Όταν η Ερυθρά θάλασσα θα γίνει το πιο στρατηγικό σημείο του πλανήτη, τότε, “ως δια μαγείας” ο έλεγχος της διώρυγας θα περάσει σε Βρετανικά χέρια (Συνθήκη Κωνσταντινούπολης, 1888), αφού κανένας δεν τολμά να αντισταθεί στη μοναδική υπερδύναμη της εποχής (Μ. Βρετανία, τέλη 19ου αιώνα)

Τα κανάλι σε αριθμούς
1.Στα εργοτάξια της διώρυγας του Σουέζ δούλεψαν 1.500.000 Αιγύπτιοι
2.Απ αυτούς 120.000 άφησαν την τελευταία τους πνοή στο κανάλι (λόγω των συνθηκών αλλά και λόγω της επιδημίας της χολέρας που αποδεκάτισε την Αίγυπτο κατά το 1865)
3.Τα έργα στο κανάλι συνεχίζονται μέχρι σήμερα: τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του το διέπλεαν πλοία με 5000 τονάζ, ενώ σήμερα, με συνεχή εκβάθυνση, το διαπλέουν πλοία με 370.000 τονάζ
4.το πρώτο χρόνο λειτουργίας του πέρασαν τη διώρυγα  μόνο 500 πλεούμενα, ενώ σήμερα, 20.000 (το 14% της παγκόσμιας θαλάσσιας μεταφοράς)

Μικρά και περίεργα
Λεσεψιανοί μετανάστες (από το όνομα του εμπνευστή του καναλιού του Σουέζ  Ferdinand de Lesseps) ονομάζονται όλοι εκείνοι οι θαλάσσιοι οργανισμοί που ζουν στη Μεσόγειο θάλασσα και προέρχονται από την Ερυθρά θάλασσα ή, γενικότερα, από τον Ινδικό ωκεανό. Είναι αυτονόητο ότι οι οργανισμοί αυτοί πρωτοπαρουσιάστηκαν στη Μεσόγειο μετά το 1869 (έτος λειτουργίας της διώρυγας). Οι οργανισμοί αυτοί απειλούν το οικοσύστημα της Μεσογείου, όπως το δηλητηριώδες ψάρι: λαγοκέφαλος ή κουνέλι (Lagocephalus sp., οικ. Tetraοdontidae.)