Η Τέχνη για την Τέχνη

Εάν (ένθετο του 24grammata.com)  / Λόγος

γράφει ο Θανάσης Αθανάσιος

Υπάρχει μία αδήριτη συνάφεια της «τέχνης για την τέχνη» με την « ύπαρξη για την ύπαρξη». Όταν προβαίνουμε σε μία τέτοια δήλωση κάνουμε σκοπό αυτό που θεωρείτο, μέχρι σήμερα, μέσο. Η τέχνη θεωρείτο μέσο για την ηθική, γνωστική, αισθητική τελείωση. Η ύπαρξη, κι αυτή θεωρείτο μέσο για την αιωνιότητα, για το Θεό, για ένα επέκεινα..

Αίροντας τις μέχρι τώρα δοξασίες, φθάνουμε στην έννοια του Λίλα, των Ινδουιστών, που θα πει «κοσμικό παιχνίδι». Ο κόσμος και τα δρώμενα θεωρούνται αποτέλεσμα της περίσσιας τελειότητας του θεού. Ο θεός ΔΕΝ έχει ανάγκη τον κόσμο ή τη δημιουργία. (ο θεός καθόσον είναι τέλειος ΔΕΝ δρα, «δεν μολύνεται»). Κανείς δεν είναι υπεύθυνος, όλα είναι δικαιολογημένα.

Ο καλλιτέχνης δημιουργεί όπως ο θεός. Αυθαιρετεί. Δημιουργεί όπως αναπνέει. Και κανείς δεν αναπνέει για κάποιον ορισμένο σκοπό. Η διαδικασία της αναπνοής είναι αρκούντως δικαιολογημένη καθ’ εαυτήν. Η τέχνη δεν ωφελεί, ούτε η ύπαρξη.

Κάποτε οι φυσικοί μας φιλόσοφοι, επικαλούνταν τη Μούσα, διαθέτοντας, μάλλον, την firm persuasion, του  Blake. Έπειτα, με τους Σοφιστές, και κυρίως τον Σωκράτη, ξεκίνησε ο πυρετός της απόδειξης, και η φιλοσοφία άρχισε να στυφίζει. Θα μπορούσε να πει κάποιος, όμως, πως αποδεικνύοντας κάτι, δημιουργείς απλώς μια ταυτολογία μέσα στο νου. Μία λογική ταυτολογία, όμως, όσο έξοχη κι αν είναι τεχνικά, δεν παύει να είναι απλώς μία σκέψη.

Η ύπαρξη μάς υπερβαίνει. Η πραγματικότητα είναι Nirguna, δηλαδή χωρίς ποιότητες, χωρίς κατηγορήματα. Όλες οι σκέψεις είναι απλώς σκέψεις. Τα λόγια, απλώς λόγια. Η πραγματικότητα είναι άφατη, δεν περιγράφεται, παρά μόνο αρνητικά: «ούτε το ένα, ούτε τ’ άλλο». Η πραγματικότητα είναι Απαρέμφατη!

Η βασιλεία ανήκει στο παιδί. Το παιδί κυβεύει. Εμείς είμαστε θεατές.
Τι νόημα θα είχε να αξιολογούσαμε, με τάχα περισπούδαστο ύφος, την  κάθε ζαριά; Δε θα ήταν ένα καταγέλαστο καθήκον;

Απολαύστε..