Ο Πέτρος Πικρός και το λαϊκό μυθιστόρημα

24grammata.com/ Ιστορία της Λογοτεχνίας

Διαβάστε τη μετάφραση του Πέτρου Πικρού στα διηγήματα του G. Dannunzio κλικ εδώ

Κρημνιώτη Π.

Μία ακόμα πτυχή που αφορά το λαϊκό μυθιστόρημα και το λαϊκό ανάγνωσμα, ανεξερεύνητη έως τώρα από τη φιλολογική έρευνα, για την πληθωρική, όπως αποδεικνύεται, λογοτεχνική δημιουργία του Πέτρου Πικρού, φέρνει στο προσκήνιο η πολύ πρόσφατη έκδοση, για πρώτη φορά σε βιβλίο, του ιστορικού μυθιστορήματος “Θεοφανώ, Η Μεσσαλίνα του Βυζαντίου” (εκδ. Σταμούλη).

Δημοσιευμένο για πρώτη φορά στο περιοδικό “Εβδομάς”, σε 31 συνέχειες, από τις 28 Οκτωβρίου του 1932 ώς τις 2 Ιουνίου του 1933, με το ψευδώνυμο “Ω”, το μυθιστόρημα του Πικρού αφηγείται την πολυτάραχη ζωή της βυζαντινής αυτοκράτειρας, η οποία, αν και ταπεινής καταγωγής, κυριάρχησε για πολλά χρόνια στη δυναστεία των Μακεδόνων ως ερωμένη, σύζυγος και μητέρα αυτοκρατόρων. Ειδικότερα, παρακολουθεί δέκα χρόνια από τη ζωή της, δηλαδή την περίοδο που από τον ιππόδρομο και τον υπόκοσμο μετοικεί στο Ιερό Παλάτιο μετά τον γάμο της με τον αυτοκράτορα Ρωμανό.

Πέρα από τον τρόπο με τον οποίο σκιαγραφεί τον χαρακτήρα της ηρωίδας του, ο Πέτρος Πικρός εντυπωσιάζει τον αναγνώστη του με την ευρύτητα των γνώσεών του γύρω από το Βυζάντιο. “Προσεγγίζει με συναρπαστικό ενδιαφέρον τον χαρακτήρα αυτής της αινιγματικής γυναίκας και περιγράφει με συμπάθεια τα διαρκή διλήμματά της ανάμεσα στην εξουσία και τον έρωτα. Από την άλλη ήθελε να ξαφνιάζει τον αναγνώστη με λεπτομέρειες ιστορικής γνώσης και κυρίως να ζωντανεύει εποχές παραθέτοντας σπάνιες λεπτομέρειες της καθημερινότητας. Η τακτική του αυτή δεν είναι αποτέλεσμα μόνο της φιλομάθειάς του, αλλά και της προσπάθειάς του να διδάσκει μέσα από την αφήγησή του ακολουθώντας την παράδοση των Γάλλων εγκυκλοπαιδιστών”, λέει ο εκπαιδευτικός Γιάννης Μπάρτζης μελετητής του έργου του Πικρού, ο οποίος ανέσυρε τη “Θεοφανώ” από τη λήθη αφού προηγουμένως ταυτοποίησε έργο και συγγραφέα, επιμελήθηκε το κείμενο και υπογράφει την εισαγωγή στην τωρινή πρώτη της έκδοσης σε βιβλίο. Πριν από τέσσερα χρόνια, άλλωστε, με την έρευνά του “Πέτρος Πικρός. Στράτευση, αντιπαραθέσεις, πικρίες στη λογοτεχνία του Μεσοπολέμου” (εκδ. Σταμούλης, 2006), ανέσυρε ουσιαστικά από το ντουλάπι της λήθης τον συγγραφέα. Ο Γιάννης Μπάρτζης επιμένει στη σχέση του Πικρού με το λαϊκό ανάγνωσμα τονίζοντας πως “καταφεύγει σ’ αυτό για βιοποριστικούς λόγους” και επισημαίνει ότι ακόμη και ως λαϊκό ανάγνωσμα “το μυθιστόρημα φέρει το στίγμα των μαρξιστικών καταβολών του συγγραφέα. Ο Πικρός επιδιώκει κι εδώ να δείξει ότι το πρόσωπο δεν δρα μόνο του αλλά σε σχέση με τον κοινωνικοπολιτικό του περίγυρο”. Κι αυτό δεν είναι τυχαίο για έναν άνθρωπο που ξεκίνησε τον βίο του ως γόνος εύπορου Κωνσταντινοπολίτη εργοστασιάρχη γλυκών, σπούδασε ιατρική στο Παρίσι, βιοχημεία στη Γερμανία, εντάχθηκε στους κόλπους του κομμουνιστικού κινήματος το 1920 και έναν χρόνο μετά υιοθετεί το λογοτεχνικό ψευδώνυμο Πέτρος Πικρός, το οποίο θα αποδειχτεί τελικά συνώνυμο της περιπέτειάς του. Διώχθηκε από τις κυβερνήσεις της δεξιάς για τις ιδέες του, διώχθηκε όμως και από το κόμμα του, αφού διαφώνησε με τον ισχυρό ηγέτη Νίκο Ζαχαριάδη. Ωστόσο δεν σταμάτησε να γράφει. Πεζογράφος, κριτικός, στοχαστής, έγινε γνωστός από τη συλλογή διηγημάτων “Χαμένα κορμιά” και μέρος της ομώνυμης τριλογίας μαζί με το “Σα θα γίνουμε άνθρωποι” και το μυθιστόρημα “Το τουμπεκί”, που επανεκδόθηκαν πρόσφατα από την “Άγρα”, σε φιλολογική επιμέλεια Χριστίνας Ντουνιά, έγραψε σημαντικά έργα για παιδιά όπως το “Μίκυ Μάους και καραγκιόζης” και “Ο πιτσιρίκος και η παρέα του”, έγραψε ποίηση, ωστόσο, παρά την πολυσχιδή λογοτεχνική του δημιουργία, η πλειονότητα του έργου του, εκτός εξαιρέσεων, εξακολουθεί ακόμη να αναζητάται σε παλαιοβιβλιοπωλεία.

Η “Θεοφανώ, η Μεσσαλίνα του Βυζαντίου” είναι το δεύτερο μυθιστόρημα της τριλογίας με ηρωίδες γνωστές ιστορικές φιγούρες. Η συγγραφή της τριλογίας ξεκίνησε με την άγνωστη επίσης στους σημερινούς αναγνώστες “Λουκριτία Βοργία”, η δημοσίευση της οποίας είχε προηγηθεί στο ίδιο περιοδικό και ολοκληρώθηκε με την “Ασπασία-Η εταίρα που κυβέρνησε την Ελλάδα”, η οποία κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις “ΦΛΑΜΑ” την πρώτη πενταετία της δεκαετίας του ’30 και επανεκδόθηκε το 1979 από τον “Κάκτο”. Ταυτόχρονα με την έκδοση της “Ασπασίας” ο Πικρός δημοσιεύει στην εφημερίδα “Πατρίς”, πάλι σε συνέχειες, μια ακόμα συγγραφική εκδοχή της Ασπασίας. “Έχει ενδιαφέρον να δει κανείς τις δυο αυτές αφηγηματικές εκδοχές ως μυθιστόρημα και ως λαϊκό ανάγνωσμα”, λέει ο κ. Μπάρτζης.

Η έκδοση της Θεοφανώς δεν φέρνει στο προσκήνιο μόνο ένα δείγμα λαϊκού μυθιστορήματος από την πέννα του Πέτρου Πικρού, αλλά “αποκαθιστά ορισμένα βιογραφικά στοιχεία για τον συγγραφέα που μέχρι σήμερα ήταν αμφισβητούμενα. Κατ’ αρχήν δεν μένει καμιά αμφιβολία ότι το κανονικό του όνομα ήταν Ιωάννης Γενναρόπουλος, κι όχι Γιανναρόπουλος”, λέει ο κ. Μπάρτζης, “καθώς το επιβεβαιώνει στον πρόλογό της η Νίνα Μαυρατζά-Κουμή, κόρη της αδελφής του Πικρού και από τους τελευταίους εν ζωή που όχι μόνο γνώρισαν αλλά είχαν ζήσει πολύ κοντά στον συγγραφέα. Επίσης διασαφηνίζει ότι ο Πικρός έφυγε από την Κωνσταντινούπολη σε ηλικία 16 και όχι 6 ετών, όπως επίσης πιστευόταν έως τώρα, και τέλος ότι είχε ολοκληρώσει κάποιου είδους ιατρικών σπουδών στην Ευρώπη, αφού διαθέτουμε πλέον cart visit του από τη Μασσαλία στην οποία αναφέρεται ως ραδιολόγος”.

Μετά τη “Θεοφανώ” αναμένεται να κυκλοφορήσει, μέσα στο φθινόπωρο, συλλογή με άγνωστα ποιήματα του Πέτρου Πικρού δημοσιευμένα το 1919 έως τα τέλη του 1920 στις εφημερίδες “Νέα Εποχή” και “Ημερήσια Νέα” των Χανίων, όπου βρέθηκε μετά την επιστροφή του από τη Μασσαλία. “Και στις δύο εφημερίδες δημοσίευε ένα ποίημα κάθε Κυριακή. Έχω συγκεντρώσει πάνω από 30 ποιήματά του με τα οποία αναδεικνύεται μια ακόμα άγνωστη πτυχή του έργου του αφού είναι γνωστός κυρίως ως πεζογράφος” λέει ο κ. Μπάρτσης προσθέτοντας ότι η έκδοση θα συμπληρωθεί από δύο αθησαύριστα διηγήματά του “Το Νούμερο 11” γραμμένο το 1928 και το “Ζωή με όνειρα” γραμμένο το 1936. Παράλληλα μέχρι τα επόμενα Χριστούγεννα θα εκδοθεί, επίσης για πρώτη φορά το έτερο λαϊκό μυθιστόρημα “Λουκριτία Βοργία”.

“Μ’ αυτά τα τρία βιβλία πιστεύουμε ότι συμβάλλουμε ώστε να στοιχειοθετηθεί μια πληρέστερη εικόνα για το λογοτεχνικό έργο του Πέτρου Πικρού, το οποίο αποδεικνύεται ότι ήταν πολυδιάστατο και δεν περιορίστηκε μόνο στη νατουραλιστική λογοτεχνία, αλλά επεκτείνεται στον ποιητικό συμβολισμό από τη μία πλευρά και στο λαϊκό μυθιστόρημα” λέει ο κ. Μπάρτζης

Μία ακόμα πτυχή που αφορά το λαϊκό μυθιστόρημα και το λαϊκό ανάγνωσμα, ανεξερεύνητη έως τώρα από τη φιλολογική έρευνα, για την πληθωρική, όπως αποδεικνύεται, λογοτεχνική δημιουργία του Πέτρου Πικρού, φέρνει στο προσκήνιο η πολύ πρόσφατη έκδοση, για πρώτη φορά σε βιβλίο, του ιστορικού μυθιστορήματος “Θεοφανώ, Η Μεσσαλίνα του Βυζαντίου” (εκδ. Σταμούλη).

Δημοσιευμένο για πρώτη φορά στο περιοδικό “Εβδομάς”, σε 31 συνέχειες, από τις 28 Οκτωβρίου του 1932 ώς τις 2 Ιουνίου του 1933, με το ψευδώνυμο “Ω”, το μυθιστόρημα του Πικρού αφηγείται την πολυτάραχη ζωή της βυζαντινής αυτοκράτειρας, η οποία, αν και ταπεινής καταγωγής, κυριάρχησε για πολλά χρόνια στη δυναστεία των Μακεδόνων ως ερωμένη, σύζυγος και μητέρα αυτοκρατόρων. Ειδικότερα, παρακολουθεί δέκα χρόνια από τη ζωή της, δηλαδή την περίοδο που από τον ιππόδρομο και τον υπόκοσμο μετοικεί στο Ιερό Παλάτιο μετά τον γάμο της με τον αυτοκράτορα Ρωμανό.

Πέρα από τον τρόπο με τον οποίο σκιαγραφεί τον χαρακτήρα της ηρωίδας του, ο Πικρός εντυπωσιάζει τον αναγνώστη του με την ευρύτητα των γνώσεών του γύρω από το Βυζάντιο. “Προσεγγίζει με συναρπαστικό ενδιαφέρον τον χαρακτήρα αυτής της αινιγματικής γυναίκας και περιγράφει με συμπάθεια τα διαρκή διλήμματά της ανάμεσα στην εξουσία και τον έρωτα. Από την άλλη ήθελε να ξαφνιάζει τον αναγνώστη με λεπτομέρειες ιστορικής γνώσης και κυρίως να ζωντανεύει εποχές παραθέτοντας σπάνιες λεπτομέρειες της καθημερινότητας. Η τακτική του αυτή δεν είναι αποτέλεσμα μόνο της φιλομάθειάς του, αλλά και της προσπάθειάς του να διδάσκει μέσα από την αφήγησή του ακολουθώντας την παράδοση των Γάλλων εγκυκλοπαιδιστών”, λέει ο εκπαιδευτικός Γιάννης Μπάρτζης μελετητής του έργου του Πικρού, ο οποίος ανέσυρε τη “Θεοφανώ” από τη λήθη αφού προηγουμένως ταυτοποίησε έργο και συγγραφέα, επιμελήθηκε το κείμενο και υπογράφει την εισαγωγή στην τωρινή πρώτη της έκδοσης σε βιβλίο. Πριν από τέσσερα χρόνια, άλλωστε, με την έρευνά του “Πέτρος Πικρός. Στράτευση, αντιπαραθέσεις, πικρίες στη λογοτεχνία του Μεσοπολέμου” (εκδ. Σταμούλης, 2006), ανέσυρε ουσιαστικά από το ντουλάπι της λήθης τον συγγραφέα. Ο Γιάννης Μπάρτζης επιμένει στη σχέση του Πικρού με το λαϊκό ανάγνωσμα τονίζοντας πως “καταφεύγει σ’ αυτό για βιοποριστικούς λόγους” και επισημαίνει ότι ακόμη και ως λαϊκό ανάγνωσμα “το μυθιστόρημα φέρει το στίγμα των μαρξιστικών καταβολών του συγγραφέα. Ο Πικρός επιδιώκει κι εδώ να δείξει ότι το πρόσωπο δεν δρα μόνο του αλλά σε σχέση με τον κοινωνικοπολιτικό του περίγυρο”. Κι αυτό δεν είναι τυχαίο για έναν άνθρωπο που ξεκίνησε τον βίο του ως γόνος εύπορου Κωνσταντινοπολίτη εργοστασιάρχη γλυκών, σπούδασε ιατρική στο Παρίσι, βιοχημεία στη Γερμανία, εντάχθηκε στους κόλπους του κομμουνιστικού κινήματος το 1920 και έναν χρόνο μετά υιοθετεί το λογοτεχνικό ψευδώνυμο Πέτρος Πικρός, το οποίο θα αποδειχτεί τελικά συνώνυμο της περιπέτειάς του. Διώχθηκε από τις κυβερνήσεις της δεξιάς για τις ιδέες του, διώχθηκε όμως και από το κόμμα του, αφού διαφώνησε με τον ισχυρό ηγέτη Νίκο Ζαχαριάδη. Ωστόσο δεν σταμάτησε να γράφει. Πεζογράφος, κριτικός, στοχαστής, έγινε γνωστός από τη συλλογή διηγημάτων “Χαμένα κορμιά” και μέρος της ομώνυμης τριλογίας μαζί με το “Σα θα γίνουμε άνθρωποι” και το μυθιστόρημα “Το τουμπεκί”, που επανεκδόθηκαν πρόσφατα από την “Άγρα”, σε φιλολογική επιμέλεια Χριστίνας Ντουνιά, έγραψε σημαντικά έργα για παιδιά όπως το “Μίκυ Μάους και καραγκιόζης” και “Ο πιτσιρίκος και η παρέα του”, έγραψε ποίηση, ωστόσο, παρά την πολυσχιδή λογοτεχνική του δημιουργία, η πλειονότητα του έργου του, εκτός εξαιρέσεων, εξακολουθεί ακόμη να αναζητάται σε παλαιοβιβλιοπωλεία.

Η “Θεοφανώ, η Μεσσαλίνα του Βυζαντίου” είναι το δεύτερο μυθιστόρημα της τριλογίας με ηρωίδες γνωστές ιστορικές φιγούρες. Η συγγραφή της τριλογίας ξεκίνησε με την άγνωστη επίσης στους σημερινούς αναγνώστες “Λουκριτία Βοργία”, η δημοσίευση της οποίας είχε προηγηθεί στο ίδιο περιοδικό και ολοκληρώθηκε με την “Ασπασία-Η εταίρα που κυβέρνησε την Ελλάδα”, η οποία κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις “ΦΛΑΜΑ” την πρώτη πενταετία της δεκαετίας του ’30 και επανεκδόθηκε το 1979 από τον “Κάκτο”. Ταυτόχρονα με την έκδοση της “Ασπασίας” ο Πικρός δημοσιεύει στην εφημερίδα “Πατρίς”, πάλι σε συνέχειες, μια ακόμα συγγραφική εκδοχή της Ασπασίας. “Έχει ενδιαφέρον να δει κανείς τις δυο αυτές αφηγηματικές εκδοχές ως μυθιστόρημα και ως λαϊκό ανάγνωσμα”, λέει ο κ. Μπάρτζης.

Η έκδοση της Θεοφανώς δεν φέρνει στο προσκήνιο μόνο ένα δείγμα λαϊκού μυθιστορήματος από την πέννα του Πέτρου Πικρού, αλλά “αποκαθιστά ορισμένα βιογραφικά στοιχεία για τον συγγραφέα που μέχρι σήμερα ήταν αμφισβητούμενα. Κατ’ αρχήν δεν μένει καμιά αμφιβολία ότι το κανονικό του όνομα ήταν Ιωάννης Γενναρόπουλος, κι όχι Γιανναρόπουλος”, λέει ο κ. Μπάρτζης, “καθώς το επιβεβαιώνει στον πρόλογό της η Νίνα Μαυρατζά-Κουμή, κόρη της αδελφής του Πικρού και από τους τελευταίους εν ζωή που όχι μόνο γνώρισαν αλλά είχαν ζήσει πολύ κοντά στον συγγραφέα. Επίσης διασαφηνίζει ότι ο Πικρός έφυγε από την Κωνσταντινούπολη σε ηλικία 16 και όχι 6 ετών, όπως επίσης πιστευόταν έως τώρα, και τέλος ότι είχε ολοκληρώσει κάποιου είδους ιατρικών σπουδών στην Ευρώπη, αφού διαθέτουμε πλέον cart visit του από τη Μασσαλία στην οποία αναφέρεται ως ραδιολόγος”.

Μετά τη “Θεοφανώ” αναμένεται να κυκλοφορήσει, μέσα στο φθινόπωρο, συλλογή με άγνωστα ποιήματα του Πέτρου Πικρού δημοσιευμένα το 1919 έως τα τέλη του 1920 στις εφημερίδες “Νέα Εποχή” και “Ημερήσια Νέα” των Χανίων, όπου βρέθηκε μετά την επιστροφή του από τη Μασσαλία. “Και στις δύο εφημερίδες δημοσίευε ένα ποίημα κάθε Κυριακή. Έχω συγκεντρώσει πάνω από 30 ποιήματά του με τα οποία αναδεικνύεται μια ακόμα άγνωστη πτυχή του έργου του αφού είναι γνωστός κυρίως ως πεζογράφος” λέει ο κ. Μπάρτσης προσθέτοντας ότι η έκδοση θα συμπληρωθεί από δύο αθησαύριστα διηγήματά του “Το Νούμερο 11” γραμμένο το 1928 και το “Ζωή με όνειρα” γραμμένο το 1936. Παράλληλα μέχρι τα επόμενα Χριστούγεννα θα εκδοθεί, επίσης για πρώτη φορά το έτερο λαϊκό μυθιστόρημα “Λουκριτία Βοργία”.

“Μ’ αυτά τα τρία βιβλία πιστεύουμε ότι συμβάλλουμε ώστε να στοιχειοθετηθεί μια πληρέστερη εικόνα για το λογοτεχνικό έργο του Πέτρου Πικρού, το οποίο αποδεικνύεται ότι ήταν πολυδιάστατο και δεν περιορίστηκε μόνο στη νατουραλιστική λογοτεχνία, αλλά επεκτείνεται στον ποιητικό συμβολισμό από τη μία πλευρά και στο λαϊκό μυθιστόρημα” λέει ο κ. Μπάρτζης

Μία ακόμα πτυχή που αφορά το λαϊκό μυθιστόρημα και το λαϊκό ανάγνωσμα, ανεξερεύνητη έως τώρα από τη φιλολογική έρευνα, για την πληθωρική, όπως αποδεικνύεται, λογοτεχνική δημιουργία του Πέτρου Πικρού, φέρνει στο προσκήνιο η πολύ πρόσφατη έκδοση, για πρώτη φορά σε βιβλίο, του ιστορικού μυθιστορήματος “Θεοφανώ, Η Μεσσαλίνα του Βυζαντίου” (εκδ. Σταμούλη).

Δημοσιευμένο για πρώτη φορά στο περιοδικό “Εβδομάς”, σε 31 συνέχειες, από τις 28 Οκτωβρίου του 1932 ώς τις 2 Ιουνίου του 1933, με το ψευδώνυμο “Ω”, το μυθιστόρημα του Πικρού αφηγείται την πολυτάραχη ζωή της βυζαντινής αυτοκράτειρας, η οποία, αν και ταπεινής καταγωγής, κυριάρχησε για πολλά χρόνια στη δυναστεία των Μακεδόνων ως ερωμένη, σύζυγος και μητέρα αυτοκρατόρων. Ειδικότερα, παρακολουθεί δέκα χρόνια από τη ζωή της, δηλαδή την περίοδο που από τον ιππόδρομο και τον υπόκοσμο μετοικεί στο Ιερό Παλάτιο μετά τον γάμο της με τον αυτοκράτορα Ρωμανό.

Πέρα από τον τρόπο με τον οποίο σκιαγραφεί τον χαρακτήρα της ηρωίδας του, ο Πικρός εντυπωσιάζει τον αναγνώστη του με την ευρύτητα των γνώσεών του γύρω από το Βυζάντιο. “Προσεγγίζει με συναρπαστικό ενδιαφέρον τον χαρακτήρα αυτής της αινιγματικής γυναίκας και περιγράφει με συμπάθεια τα διαρκή διλήμματά της ανάμεσα στην εξουσία και τον έρωτα. Από την άλλη ήθελε να ξαφνιάζει τον αναγνώστη με λεπτομέρειες ιστορικής γνώσης και κυρίως να ζωντανεύει εποχές παραθέτοντας σπάνιες λεπτομέρειες της καθημερινότητας. Η τακτική του αυτή δεν είναι αποτέλεσμα μόνο της φιλομάθειάς του, αλλά και της προσπάθειάς του να διδάσκει μέσα από την αφήγησή του ακολουθώντας την παράδοση των Γάλλων εγκυκλοπαιδιστών”, λέει ο εκπαιδευτικός Γιάννης Μπάρτζης μελετητής του έργου του Πικρού, ο οποίος ανέσυρε τη “Θεοφανώ” από τη λήθη αφού προηγουμένως ταυτοποίησε έργο και συγγραφέα, επιμελήθηκε το κείμενο και υπογράφει την εισαγωγή στην τωρινή πρώτη της έκδοσης σε βιβλίο. Πριν από τέσσερα χρόνια, άλλωστε, με την έρευνά του “Πέτρος Πικρός. Στράτευση, αντιπαραθέσεις, πικρίες στη λογοτεχνία του Μεσοπολέμου” (εκδ. Σταμούλης, 2006), ανέσυρε ουσιαστικά από το ντουλάπι της λήθης τον συγγραφέα. Ο Γιάννης Μπάρτζης επιμένει στη σχέση του Πικρού με το λαϊκό ανάγνωσμα τονίζοντας πως “καταφεύγει σ’ αυτό για βιοποριστικούς λόγους” και επισημαίνει ότι ακόμη και ως λαϊκό ανάγνωσμα “το μυθιστόρημα φέρει το στίγμα των μαρξιστικών καταβολών του συγγραφέα. Ο Πικρός επιδιώκει κι εδώ να δείξει ότι το πρόσωπο δεν δρα μόνο του αλλά σε σχέση με τον κοινωνικοπολιτικό του περίγυρο”. Κι αυτό δεν είναι τυχαίο για έναν άνθρωπο που ξεκίνησε τον βίο του ως γόνος εύπορου Κωνσταντινοπολίτη εργοστασιάρχη γλυκών, σπούδασε ιατρική στο Παρίσι, βιοχημεία στη Γερμανία, εντάχθηκε στους κόλπους του κομμουνιστικού κινήματος το 1920 και έναν χρόνο μετά υιοθετεί το λογοτεχνικό ψευδώνυμο Πέτρος Πικρός, το οποίο θα αποδειχτεί τελικά συνώνυμο της περιπέτειάς του. Διώχθηκε από τις κυβερνήσεις της δεξιάς για τις ιδέες του, διώχθηκε όμως και από το κόμμα του, αφού διαφώνησε με τον ισχυρό ηγέτη Νίκο Ζαχαριάδη. Ωστόσο δεν σταμάτησε να γράφει. Πεζογράφος, κριτικός, στοχαστής, έγινε γνωστός από τη συλλογή διηγημάτων “Χαμένα κορμιά” και μέρος της ομώνυμης τριλογίας μαζί με το “Σα θα γίνουμε άνθρωποι” και το μυθιστόρημα “Το τουμπεκί”, που επανεκδόθηκαν πρόσφατα από την “Άγρα”, σε φιλολογική επιμέλεια Χριστίνας Ντουνιά, έγραψε σημαντικά έργα για παιδιά όπως το “Μίκυ Μάους και καραγκιόζης” και “Ο πιτσιρίκος και η παρέα του”, έγραψε ποίηση, ωστόσο, παρά την πολυσχιδή λογοτεχνική του δημιουργία, η πλειονότητα του έργου του, εκτός εξαιρέσεων, εξακολουθεί ακόμη να αναζητάται σε παλαιοβιβλιοπωλεία.

Η “Θεοφανώ, η Μεσσαλίνα του Βυζαντίου” είναι το δεύτερο μυθιστόρημα της τριλογίας με ηρωίδες γνωστές ιστορικές φιγούρες. Η συγγραφή της τριλογίας ξεκίνησε με την άγνωστη επίσης στους σημερινούς αναγνώστες “Λουκριτία Βοργία”, η δημοσίευση της οποίας είχε προηγηθεί στο ίδιο περιοδικό και ολοκληρώθηκε με την “Ασπασία-Η εταίρα που κυβέρνησε την Ελλάδα”, η οποία κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις “ΦΛΑΜΑ” την πρώτη πενταετία της δεκαετίας του ’30 και επανεκδόθηκε το 1979 από τον “Κάκτο”. Ταυτόχρονα με την έκδοση της “Ασπασίας” ο Πικρός δημοσιεύει στην εφημερίδα “Πατρίς”, πάλι σε συνέχειες, μια ακόμα συγγραφική εκδοχή της Ασπασίας. “Έχει ενδιαφέρον να δει κανείς τις δυο αυτές αφηγηματικές εκδοχές ως μυθιστόρημα και ως λαϊκό ανάγνωσμα”, λέει ο κ. Μπάρτζης.

Η έκδοση της Θεοφανώς δεν φέρνει στο προσκήνιο μόνο ένα δείγμα λαϊκού μυθιστορήματος από την πέννα του Πέτρου Πικρού, αλλά “αποκαθιστά ορισμένα βιογραφικά στοιχεία για τον συγγραφέα που μέχρι σήμερα ήταν αμφισβητούμενα. Κατ’ αρχήν δεν μένει καμιά αμφιβολία ότι το κανονικό του όνομα ήταν Ιωάννης Γενναρόπουλος, κι όχι Γιανναρόπουλος”, λέει ο κ. Μπάρτζης, “καθώς το επιβεβαιώνει στον πρόλογό της η Νίνα Μαυρατζά-Κουμή, κόρη της αδελφής του Πικρού και από τους τελευταίους εν ζωή που όχι μόνο γνώρισαν αλλά είχαν ζήσει πολύ κοντά στον συγγραφέα. Επίσης διασαφηνίζει ότι ο Πικρός έφυγε από την Κωνσταντινούπολη σε ηλικία 16 και όχι 6 ετών, όπως επίσης πιστευόταν έως τώρα, και τέλος ότι είχε ολοκληρώσει κάποιου είδους ιατρικών σπουδών στην Ευρώπη, αφού διαθέτουμε πλέον cart visit του από τη Μασσαλία στην οποία αναφέρεται ως ραδιολόγος”.

Μετά τη “Θεοφανώ” αναμένεται να κυκλοφορήσει, μέσα στο φθινόπωρο, συλλογή με άγνωστα ποιήματα του Πέτρου Πικρού δημοσιευμένα το 1919 έως τα τέλη του 1920 στις εφημερίδες “Νέα Εποχή” και “Ημερήσια Νέα” των Χανίων, όπου βρέθηκε μετά την επιστροφή του από τη Μασσαλία. “Και στις δύο εφημερίδες δημοσίευε ένα ποίημα κάθε Κυριακή. Έχω συγκεντρώσει πάνω από 30 ποιήματά του με τα οποία αναδεικνύεται μια ακόμα άγνωστη πτυχή του έργου του αφού είναι γνωστός κυρίως ως πεζογράφος” λέει ο κ. Μπάρτσης προσθέτοντας ότι η έκδοση θα συμπληρωθεί από δύο αθησαύριστα διηγήματά του “Το Νούμερο 11” γραμμένο το 1928 και το “Ζωή με όνειρα” γραμμένο το 1936. Παράλληλα μέχρι τα επόμενα Χριστούγεννα θα εκδοθεί, επίσης για πρώτη φορά το έτερο λαϊκό μυθιστόρημα “Λουκριτία Βοργία”.

“Μ’ αυτά τα τρία βιβλία πιστεύουμε ότι συμβάλλουμε ώστε να στοιχειοθετηθεί μια πληρέστερη εικόνα για το λογοτεχνικό έργο του Πέτρου Πικρού, το οποίο αποδεικνύεται ότι ήταν πολυδιάστατο και δεν περιορίστηκε μόνο στη νατουραλιστική λογοτεχνία, αλλά επεκτείνεται στον ποιητικό συμβολισμό από τη μία πλευρά και στο λαϊκό μυθιστόρημα” λέει ο κ. Μπάρτζης

www.avgi.gr