Ο φακός, η φακή και η φακίδα

24grammata.com/ από τη ζωή των λέξεων

γράφει ο Γιώργος Δαμιανός

Σήμερα μιλάμε για φακούς (φορητή συσκευή φωτός) ή για φωτογραφικούς φακούς ή για φακούς επαφής κ.ά. και με δυσκολία μπορούμε να φανταστούμε ότι ετυμολογικά και σημασιολογικά ο φακός προέρχεται από τη λέξη φακή (το όσπριο L.culinaris, οικογένεια: Κυαμοειδή (Fabaceae), γένος: Lens. Από τη λατινική λέξη lens* παρήχθη η λέξη lenticula για να προσδιορίζει εκτός από τη “φακή” και το “φακό”, λόγω του αμφίκυρτου σχήματος του φακού, που μοιάζει με το σχήμα της φακής
Η φακίδα (<φακίς, -ίδος) είναι υποκοριστικό του φακού και προσδιορίζει την κοιλίδα του δέρματος (λόγω της ομοιότητας της με τη φακή)
Στο λεξικό του Σούδα βρίσκουμε και τις παροιμίες: “φακόν κόπτεις” ή “φακού γωνία κρατείς” με τις οποίες οι αρχαίοι προσδιόριζαν το “αδύνατον να συμβεί”

* αρχ. ελλ. λάθυρον> Λατ. : lens, Iταλ.:lenticchia, Γαλλ.:lentille, Γερμ.: Linse, Αγγλ.: lentil.