Πάρος Λατρεμένη, ξαναδιαβάζοντας τον Αρχίλοχο, τον Πάριο.

24grammata.com/ιστορικά ταξίδια

Το παρόν άρθρο αφιερώνεται στους φίλους Αντώνη και Λιάνα Καπαρού από τις Λεύκες της Πάρου

Πάρος Λατρεμένη (37°05′13.43″N 25°08′56.84″E)

γράφει ο Γιώργος Δαμιανός  (πρωτοδημοσιεύτηκε στα περιοδικά: yachts motor and sailing, Σκάφος)
Ξαναδιαβάζοντας τον Αρχίλοχο, τον Πάριο.
Ο Αρχίλοχος (680 – 630π.Χ.) ήταν αρχαίος λυρικός ποιητής, γέννημα θρέμμα της Πάρου. Συνέθεσε ιάμβους (ιαμβίζω: βρίζω) και ήταν ο πρώτος σατιρικός τραγουδοποιός της Ευρώπης (για να χρησιμοποιήσουμε σύγχρονους όρους). Ο μελετητής Γιώργος Μπλάνας αναρωτιέται αν ο Αρχίλοχος είναι ένας μοντέρνος ποιητής ή είναι για πάντα βουβός. Χρησιμοποιώντας τους στίχους του Αρχίλοχου, σε μετάφραση Γ. Μπλάνα, ας προσπαθήσουμε να δούμε αν ο Αρχίλοχος μπορεί να ενταχθεί στην εποχή μας και ας προσπαθήσουμε να γνωρίσουμε, με έναν πρωτότυπο τρόπο, την πανέμορφη Πάρο

Αρχίλοχος: «Πάρος λατρεμένη – ιμερτή Πάρος»
Στην καρδιά του Αιγαίου Πελάγους και των Κυκλάδων βρίσκεται η Πάρος, το τρίτο σε μέγεθος νησί των Κυκλάδων με έκταση 196,755 τ.χλμ. και πληθυσμό 12.853 κατοίκων. Ενώ τα υπόλοιπα κυκλαδονήσια διαθέτουν απόκρυμνες και αφιλόξενες ακτές, η Πάρος διαθέτει πολλές αμμουδερές παραλίες και φιλόξενα λιμανάκια για κάθε κουρασμένο θαλασσοπόρο.
Οι ακτές της έχουν μήκος 111 χλμ., ενώ ο περίπλους του νησιού είναι, περίπου, 35 μίλια.
Αρχίλοχος: «Μεταίωροι ανάμεσα στο κύμα και στον άνεμο»
Κάπως έτσι παραμένει, χιλιάδες χρόνια τώρα, το πανέμορφο κυκλαδονήσι. Βρίσκεται 3 μίλια Δυτικά της Νάξου. Από τον Πειραιά απέχει 94ν.μ., από τη Ραφήνα 81 ν.μ., από το Λαύριο 65 νμ., από τη Μύκονο 26 νμ.
Τα κυριότερα ακρωτήρια του νησιού βρίσκονται στο λιμάνι της Παροικιας, ο Άγιος Φωκάς (ο πρώτος προστάτης των θαλασσινών, ο οποίος αργότερα αντικαταστάθηκε από τον Αγιο Νικόλαο), ο Κόρακας (Β), όπου λειτουργεί και φάρος, ο Τούρκος (ή Τούρχος), η Αγριά, που βλέπει στη Νάξο, ο Πύργος και ο Μαύρος Κάβος (Ν)
Αρχίλοχος: «Σαν το θαλασσοπουλι που καμαρώνει το πέτρινο μπαλκόνι του με ακατασχετες φτερουγες»
Και καμαρώνουν οι Παριανοί για το πανέμορφο ηλιοβασίλεμα, τη θάλασσα, τα ακρογιάλια, όπως το θαλασσοπούλι στο πέτρινο μπαλκόνι του. Μα, με την πρώτη διακοπή της ηλεκτρικής ενεργείας το νησί κηρύσσεται σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, λόγω λειψυδρίας. Μεταφέρω από την εφημερίδα «Καθημερινή»: «Διαστάσεις θεομηνίας έλαβε το τελευταίο διάστημα η λειψυδρία στις Κυκλάδες, που επιτάθηκε από τις αλλεπάλληλες διακοπές στην ηλεκτροδότηση των νησιών, προκαλώντας επιπλέον προβλήματα σε καλλιέργειες αλλά και σε τουριστικές μονάδες»… «φορείς των Κυκλάδων εκτιμούν ότι η στρατηγική είναι μονόδρομος: δραστικός περιορισμός των δαπανών για τη μεταφορά νερού και ενίσχυση έργων υποδομής που θα έλυναν σε βάθος χρόνου το πρόβλημα (π.χ. μονάδες αφαλάτωσης)». Ακόμα, όμως, το συζητάνε και θα το συζητάνε και εντωμεταξύ η Πάρος θα χτίζεται ασταμάτητα και ανεξέλεγκτα

Αρχίλοχος: «Κανεὶς δεν πρόκειται να με ζημιώσει με το αζημίωτο»,
Κάπως έτσι θα σκεφτόταν, σήμερα, ο Αρχίλοχος αν έβλεπε την άναρχη δόμηση του νησιού και την οικολογική καταστροφή, που επιφέρει η έλλειψη οργάνωσης τουριστικής ανάπτυξης. Μάλιστα, όλοι όσοι εναπόθεσαν χιλιάδες κυβικά μέτρα τσιμέντου, χωρίς πρόβλεψη ύδρευσης, αποχέτευσης και ρυμοτομίας, αυτοαποκαλούνται ως παθιασμένοι λάτρεις της Πάρου. Ικανοί να σου ορμήξουν αν πεις κάτι δυσάρεστο για το νησί τους.
Αρχίλοχος: « Έσκυψαν το κεφάλι και ξέρασαν το θράσος τους».
Κάπως έτσι θα σκεφτόταν ο Αρχίλοχος, αν έβλεπε τη γραφειοκρατική αδιαφορία γύρω από την προβλήτα της Παροικιάς, που μπορεί να στοιχίσει ανθρώπινες ζωές ή την οικονομική νέκρωση του νησιού. Συγκεκριμένα:
Στη βάση της προβλήτας, στο κεντρικό λιμάνι της Πάρου, έχει δημιουργηθεί μεγάλη σπηλια από τις προπέλες των πλοίων με αποτέλεσμα να υπάρχει κίνδυνος κατάρρευσης του τμήματος απ΄ εκει που αποβιβάζονται και επιβιβάζονται επιβάτες και οχήματα. «Η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση γνωρίζει πολύ καλά και την εμπλοκή που υπάρχει στο Δημοτικό Λιμενικό Ταμείο, από την αλόγιστη πολιτική που ακολούθησαν κάποιοι, και ότι τα βάθη, στις άλλες θέσεις πρόσδεσης, δεν είναι μεγάλα για πλοία όπως το Πρέβελη ή το Ανθή Μαρίνα….» (Παριανός Τύπος, 30- 4-2008). Λεπτομέρεια θα σκεφτείτε. Εξάλλου, υπάρχουν τα ελικοδρόμια και το αεροδρόμιο για τη σύνδεση του νησιού με την υπόλοιπη χώρα!!
Αρχίλοχος: «Μεσοπέλαγα βρήκαμε ν᾽ αναθέσουμε τὴ σωτηρία μας
σε μιαν όμορφη παρθένα, προστάτιδα πόλης».
ή
«Καταχωνιάστε τα κάπου
αυτά τ’ αφόρητα δώρα του κύριου Ποσειδώνα»
Για να μην αρχίσετε τις ικεσίες και τα τάματα, σαν τον Αρχίλοχο, καλό θα είναι να λάβετε υπόψιν τις συστάσεις της ΠΕΠΕΝ (ένωση πλοιάρχων): «Ενίσχυση φωτοβολίας φανού Άγιος Φωκάς (χάνεται στα φώτα της πόλης)… Δημιουργία τουλάχιστον μιας θέσεως (L) πρυμνοπλαγιοδέτησης για παραμονή πλοίου με δυσμενείς καιρικές συνθήκες».
Θυμηθείτε, επίσης, τις Πότρες της Πάρου, που αποτελούν έναν από τους πιο απειλητικούς κινδύνους του Αιγαίου. Θυμηθείτε και το θλιβερό ναυάγιο του Εξπρες Σαμίνα, με 80 νεκρούς, 26 Σεπτεμβρίου 2000, ώρα: 22:15. Οι Πόρτες παρότι φέρουν φανό σηματοδότησης με αναλαμπον φως, χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής, επειδή ο φάρος δε γίνεται εύκολα ορατός, τη νύχτα, κι αυτό γιατί αντανακλώνται τα φώτα του λιμανιού, που βρίσκονται ακριβώς από πίσω.
Θυμηθείτε, επίσης, και όλες τις ακατοίκητες βραχονησίδες της περιοχής, που καθιστούν πολύ επικίνδυνη τη νυχτερινή ναυσιπλοΐα, όπως:
Το Πουρί, 37°02′52″N 25°04′19″E
Ο Μαύρος Τούρλος, 37°04′01″N 25°05′35″E
Ο Κόκκινος Τούρλος, 37°04′03″N 25°05′12″E
Ο Κάβουρας, 37°03′42″N 25°05′12″E
Το Διπλό, νησίδα, 37°03′19″N 25°04′36″E
Ο Μαγκρινές, 37°03′12″N 25°05′32″E
Το Σάλαγκο, 37°02′59″N 25°05′48″E
Το Ρεματονήσι,37°02′38″N 25°05′44″E
Ο Άγιος Αντώνιος, 37°00′59″N 25°04′44″E
Το Μάρμαρο, 37°00′48″N 25°04′39″E
Η Τούρνα, 36°59′45″N 25°05′56″E
Η Καμπάνα, 36°59′36″N 25°05′58″E
Η Πρέζα, 36°59′21″N 25°06′11″E
Η Γλαροβόδα ή Γλαροπούντα, 36°58′44″N 25°06′40″E
Το Τηγάνι, ή Τσέσκα μικρή νησίδα, 36°58′36″N 25°07′02″E
Η Πάντιερος, ή Παντιερονήσι, 36°58′14″N 25°07′10″E
Η Πεταλίδα, 36°57′10″N 25°04′33″E
Το Κυδώνι, 36°57′09″N 25°04′19″E
και οι βράχοι Πεταλίδες, 36°57′03″N 25°04′28″E
Τέλος, νοτιοδυτικά της Αντιπάρου βρίσκονται και οι βραχονησίδες:
Ξιφιός, 36°56′22″N 25°03′59″E
Κοιμητήριο ή Τσιμιντίρι 36°58′32″N 25°01′03″E
Δρεπέσινθος ή Δεσποτικό (η αρχαία Πρεπέσινθος) 36°57′38″N 24°59′10.30″E .
Η νησίδα Δεσποτικό αναφέρεται στον Στραβωνα και τον Πλίνιο. Στη νησίδα υπάρχει ιερό του Απόλλωνα. Ελάχιστοι άνθρωποι στον πλανήτη έχουν ζήσει την εμπειρία να επισκεφτούν το Δεσποτικό. Πρόκειται για ένα από τα ωραιότερα, ακατοίκητα και παρθένα νησιά του Αιγαίου. Το φυσικό κάλλος του νησιού είναι ανεπανάληπτο. Στο νησί υπάρχει και ένας μοναδικός, ανέπαφος αρχαικός ναός, που λειτούργησε από τον 7ο αιων π.Χ. έως τα Ρωμαικά χρόνια.
Στη συνέχεια θα συναντήσετε τη νησίδα Στρογγυλό επί του οποίου λειτουργει φάρος τύπου Αγκα, 36°56′53″N 24°57′39″E και, τέλος, τους βράχους Καλίκα, 36°58′00″N 24°58′00″E . Πάντως, να προσέχετε ιδιαίτερα γιατί ανάμεσα σ΄αυτή την πολυνησία της Πάρου ή την συσταδα Αντιπάρου, ειδικά κατά τους νυχτερινούς πλους, γιατί «η θάλασσα χάνει τὴ βαθιά της ψυχραιμία. Ξεστομίζει άγρια κύματα», όπως θα έλεγε και ο παππούς Αρχίλοχος.
Αρχίλοχος: «Όποιος φροντίζει ν’ αποφεύγει
τὴν κατακραυγὴ του κόσμου, Αισιμίδη,
δεν κινδυνεύει ν’ απολαύσει πολλά»
Κάπως έτσι θα σκέφτονται όλοι εκείνοι οι υπερβορειοι λαοί, που έρχονται να γευτούν τον έρωτα και τις ηδονές στο νησί της Πάρου. Κάπως έτσι, επίσης, σκέφτονται και όλοι εκείνοι οι δεκαοχτάρηδες που αναζητούν τις ηδονές του νεοφώτιστου εραστή, όταν θα «αλητέψουν» στο νησί, κατά την πρώτη τους τουριστική παραμονή χωρίς τους γονείς.
Αρχίλοχος: « Τί θέλει πάλι η δυστυχία και μάζεψε τόσο στρατό, Ερξίη»;
Ίσως να σιγομουρμούριζαν τον Αρχίλοχο, αν τον γνώριζαν, οι κάτοικοι της Πάρου, όταν το 1537 την κατέλαβε ο φοβερός Χερεντίν Μπαρμπαρόσα που κυριολεκτικά τη ρήμαξε, πουλώντας 6000 Παριανούς, ως σκλάβους.
Ισως, τον ίδιο στίχο να σιγοτραγουδούσαν οι κάτοικοι της Αντιπάρου (37°09′10 05″ N 25°16′17.11″E), που έβλεπαν τους Ρώσους (1770 – 1774) να γκρεμίζουν το μοναδικό στον κόσμο σπήλαιο της Αντιπάρου, για να στολίσουν με τους σταλακτίτες του το περίφημο μουσείο Ερμιταζ, στην Αγία Πετρούπολη.
Ίσως, τέλος, τον ίδιο στίχο του Αρχίλοχου να σιγομουρμουρίζουν οι εκατοντάδες λαθρομετανάστες που ξεβράζονται στα ελληνικά νησιά.
Αρχίλοχος: «Καράβια γρήγορα σε θάλασσα βαθιά συγκλονισμένη.
τα πανιά μαζεμένα, τα κατάρτια βγαλμένα.
Πάρε από δίπλα τον καιρό.
Σώσε τους, να σε θυμούνται.
Διώξε το φόβο, μην τον αφήσεις να εμπλακεί.
Βουνό το κύμα απάτητο, όμως εσύ
έχεις φροντίσει για το δρόμο»
Σε όλους τους εραστές της γαλανής αρχόντισσας μιλά, χιλιάδες χρόνια τώρα, ο Αρχίλοχος με τους παραπάνω θαλασσινούς στίχους και μας θυμίζει ότι η ποίηση πάντοτε μας βοηθούσε να εκφράσουμε ένα ελάχιστο μέρος από το μεγαλείο της θάλασσας