Το αίνιγμα ενός φθινοπωρινού απογεύματος (1910)

γράφει ο Απόστολος Θηβαίος

Διαβάστε όλες τις επιφυλλίδες του Απόστολου Θηβαίου στο 24grammata.com κλικ εδώ

Ο πίνακας αποτελεί ένα πρώτο δείγμα της μεταφυσικής, ζωγραφικής σειράς του ντε Κίρικο με τίτλο «Ιστορίες Πόλεων.» Συνιστά τον πρώτο πίνακα όπου καθίστανται εμφανή το στυλ και τα χαρακτηριστικά για τα οποία ο ζωγράφος κερδίζει ως τις μέρες μας την αθανασία. Σιωπηλές, αινιγματικές σκηνές παλιών πόλεων.
Το «Φθινοπωρινό Απόγευμα» αποτελεί το αρχικό έργο μιας σειράς καμβάδων που εντάχθηκαν στο γενικό πλαίσιο του τίτλου «αινίγματα.» Θα μπορούσε κανείς να υποθέσεις πως το ζητούμενο αίνιγμα δεν συνιστά παρά τη σχέση ανάμεσα στο αληθινό και το οραματικό. Το έργο διαμορφώθηκε μετά την αποκάλυψη που γνώρισε ο καλλιτέχνης στην φλωρεντινή πλατεία της Santa Croce. Εκεί ο κόσμος αποκαλύπτεται ενώπιόν του για πρώτη φορά.
Τα χαρακτηριστικά που αναγνωρίζονται στο έργο του ντε Κίρικο συνιστούν βασικά γνωρίσματα των μετέπειτα εργασιών του. Εκτεταμένες σκιές, βαθιές αποχρώσεις που αφήνουν το στίγμα τους σ΄ολόκληρη την επιφάνεια του καμβά, αγάλματα και κόρες. Στο βάθος θάλασσες και μακριές αποστάσεις.
«Αυτή η οστεώδης μορφή στο μέσον του πίνακα καλείται «ο μονομάχος.» Ένα πρόσωπο δονκιχωτικό, μια όψη περιπέτειας που όμοιά της ποτέ δεν θα υπάρξει ξανά. Μια μορφή αποστεωμένη, που ΄χει παλέψει με ανεμόμυλους και τους παλιούς, ξοφλημένους κανόνες της τέχνης και του κόσμου. Αυτός ο κόσμος ποτέ δεν θα κατακτηθεί. Μόνο όψεις του ανεξιχνίαστου, μονάχα το αμετάφραστο ταξίδι θ΄απομείνει στην ιστορία αυτού του μεγαλείου που καλέσαμε ανθρώπινη μυθολογία.»