5η Οκτωβρίου 1944, ημέρα μνήμης και τιμής της Καρπάθου

24grammata.com

5η Οκτωβρίου 1944, ημέρα μνήμης και τιμής της Καρπάθου

γράφει ο Μανώλης Δημελλάς, φωτογραφίες: Καλλιόπη Μαλλόφτη

Διαβάστε όλη την εργογραφία του Μανώλη Δημελλά  στο 24grammata.com κλικ εδώ

Η Κυριακή 5 Οκτωβρίου 2014, ήταν και φέτος αφιερωμένη στις Μενετές, όπως και σε ολόκληρη την Κάρπαθο. Στον Πειραιά διοργανώθηκε από τον Σύλλογο Απανταχού Μενετιατών Καρπάθου, η καθιερωμένη πια από το 1965, εκδήλωση αναγνώρισης, τιμής και μνήμης.
Η φετινή λαμπρή 70η επέτειος, αφιερωμένη στα δραματικά γεγονότα της 5ης Οκτωβρίου 1944, που ήταν και η αρχή για την απελευθέρωση της Καρπάθου, ήταν μια ευκαιρία να ανασύρουμε δύσκολες αλλά χρυσές αναμνήσεις, να γεμίσουμε περηφάνια για τους προγόνους και πατριωτικά αισθήματα.
Εκεί, στις Μενετές, το Σούλι της Καρπάθου, πήραν μονάχοι τους τα όπλα και ύψωσαν τη γαλανόλευκη σημαία, οκτώ μήνες νωρίτερα από τα υπόλοιπα Δωδεκάνησα.
Η πετυχημένη εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στην ευρύχωρη αίθουσα εκδηλώσεων του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιά, και του φιλόξενου, ανοιχτόκαρδου προέδρου του κ. Βασίλη Κροκίδη, γέμισε Καρπάθιους αλλά και πολλούς φίλους του νησιού και ξεπέρασε κάθε προσδοκία. Και δεν ήταν μόνο οι επιστημονικές ανακοινώσεις από τους πέντε προσκεκλημένους, μη Καρπάθιους, διακεκριμένους ακαδημαϊκούς καθηγητές. Ήταν η μεγάλη συγκινησιακή φόρτιση, από τους απογόνους των επαναστατών, αλλά και από όλους τους υπόλοιπους παρευρισκομένους, που αφιέρωσαν το πρωινό της Κυριακής, ελάχιστο φόρο τιμή και άσβεστης μνήμη, σε εκείνους που με πάθος, ανείπωτο πατριωτισμό και ωριμότητα, απελευθέρωσαν, δίχως ξενικές βοήθειες, την Κάρπαθο.
Κι αν η επιτυχία μιας ημερίδας χαρακτηρίζεται από τον απόηχο που αφήνει πίσω της, στην συγκεκριμένη 70η επέτειο, οι δύο λαμπρές ιδέες, που πρότεινε από το μικρόφωνο ο βουλευτής Δωδεκανήσου της Ν.Δ.,
κ. Βασίλειος Υψηλάντης, και αφορούσαν τόσο την ανάγκη για την καταγραφή όλων των Ελληνικών Επαναστατικών κινημάτων, όσο και την επίσημη διδασκαλία τους, όπως επίσης και την επιτακτική ανάγκη να μην σβήσει η μνήμη. ‘Έτσι η ξεχωριστή, μοναδική ιστορία των μικρών τόπων, ΄΄οπως της Καρπάθου, πρέπει, επιβάλλεται να περάσει στη διδασκαλία των σχολείων τους. Και οι δύο προτάσεις, βρήκαν άμεσα ανταπόκριση και έκαναν τη διαφορά.
Τις προτάσεις του κ. Υψηλάντη, αποδέχθηκαν αλλά και εξέλιξαν, τόσο ο βουλευτής του Σύριζα κ. Παναγιώτης Κουρουμπλής, που ανέφερε την συμμετοχή του μορφωτικού ιδρύματος της Βουλής στην ανάδειξη της ιδέας, όσο και ο αντιπεριφεριάρχης Δωδεκανήσου, κ. Χαράλαμπος Κόκκινος, δάσκαλος και πρόεδρος της ΔΟΕ, που άφησε ανοικτή τη πόρτα του γραφείου του για την άμεση προώθηση του θέματος.
Το ίδιοέκαναν και όλοι οι επίσημοι προσκεκλημένοι, ομιλητές καθηγητές, και χειροκροτήθηκε από το σπουδαίο κοινό.
Η επιτυχία της εκδηλώσεως είναι η απόδειξη ότι το Επαναστατικό-Απελευθερωτικό κίνημα Καρπάθου στέκεται ακόμη πιο δυνατό στο πέρασμα των χρόνων και ιδιαίτερα στην εποχή μας, που αλέθεται τόσο άγρια μέσα στο μίξερ που ονομάζεται παγκοσμιοποίηση. ‘Έτσι τέτοιες ημέρες μνήμης, αντί να ξεθωριάζουν, γίνονται όλο και περισσότερο απαραίτητες και αναγκαίες.
Στο επίσημο πρόγραμμα της εκδήλωσης.
Λίγο μετά τις 11:20 π.μ. ο συντονιστής, αλλά και η ουσιαστική ψυχή της διοργάνωσης, ο καθηγητής Λαογραφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, κ. Μηνάς Αλ. Αλεξιάδης, έδωσε την εκκίνηση του επίσημου προγράμματος.
Ο ίδιος σε μια περιεκτική παρέμβαση του, παρουσίασε την ξεχωριστή σημασία, τόσο εκείνης της ιστορικής ημέρας, όσο και της σημερινής, εβδομήντα χρόνια μετά. Όπως τόνισε χαρακτηριστικά:
“…Η έκρηξη του επαναστατικού κινήματος Καρπάθου έγινε όπως είναι γνωστό, στον ιερό βράχο των Μενετών και στη συνέχεια είχε τη ομόθυμη επαναστατική συμμετοχή και συμπαράσταση όλων των Καρπαθίων…ένα μικρό νησί στη Νοτιοανατολική εσχατιά του Αιγαίου με μικρά στρατιωτικά μέσα, με λίγες χιλιάδες πληθυσμό, μόνο του, τόλμησε να εξεγερθεί εναντίον τακτικών στρατιωτικών δυνάμεων για την ενσάρκωση του οράματος της Ελευθερίας, μετά από αιώνες δουλείας, στερήσεων και καταπίεσης. Ο παράτολμος αγώνας οδήγησε επιτέλους στη πολυπόθητη ελευθερία. Τιμούν το περίλαμπρο γεγονός αντίπαλοι και φίλοι, ο ουρανός καμάρωνε και η γη χειροκροτούσε, όπως λέει και ο ποιητής. Το τιμούμε και όλοι εμείς σήμερα με μπροστάρη των Σύλλογο Απανταχού Μενετιατών Καρπάθου…
Η σημερινή 70η επέτειος ξαναφέρνει το μεγάλο ερώτημα, πως το μικρό αυτό νησί, κάτω από τα έκπληκτα βλέμματα των συμμάχων, είχε την τόλμη να αναμετρηθεί με τον γιγαντόσωμο αντίπαλο του, μια σύντομη απάντηση υπάρχει, και την έδωσαν με τον αγώνα τους οι ηρωικοί συμπατριώτες μας. Η αλύγιστη Καρπαθιακή ψυχή, που στη διαχρονική της πορεία έδειξε απαράμιλλο σθένος και μεγαλείο “.
Ακολούθησαν οι ομιλίες-τοποθετήσεις των σπουδαίων προσκεκλημένων καθηγητών του πανεπιστημίου Αθηνών, που πέρα από συναισθηματισμούς, που κάποιες στιγμές ίσως και να εγκλωβίζουν, με νηφαλιότητα επιστημονικότητα και αντικειμενικότητα, ο καθένας από την ειδικότητα του άγγιξαν το της θέμα της 5ης Οκτωβρίου 1944, και της απελευθέρωσης της Καρπάθου.
Ο πρωτοπρεσβύτερος Γεώργιος Μεταλληνός, ομότιμος καθηγητής Ιστορίας του Νέου Ελληνισμού Πανεπιστημίου Αθηνών, πρόεδρος Λουριδείου επιστ. ιδρύματος. Παρουσίασε το θέμα: “Θυμίαμα ευλαβικό στην Καρπαθιακή επανάσταση 5η Οκτωβρίου 1944”.
Από την αρχή της ομιλίας του μίλησε για: “το θαύμα της Καρπάθου και ειδικότερα των Μενετών, που μετά από έξι αιώνες δουλείας έφερε την ποθητή ελευθερία. Ο ιερός βράχος των Μενετών, το νεώτερο Σούλι, αναδείχθηκε αιώνιο μνημείο ελληνικότητας, με επίκεντρο την υπερΑγία Θεοτόκο, ο βράχος ως νοητή προέκταση της Ακροπόλεως των Αθηνών είναι για τις Μενετές το μόνιμο προπύργιο πατριωτισμόυ και αντίστασης. Το επαναστατικό κίνημα της 5ης Οκτ 1944, επιβεβαιώνει της προγονικές καταβολές και την ακατάλλητη συνέχεια του, δεν μεταδίδεται ως άσαρκη θεωρεία, αλλά πάντα ως ζωή και βίωμα και γενναία πράξη. Ο Ελληνισμός δεν θα πάψει ποτέ να φυλάει Θερμοπύλες και να αγωνίζεται για ελευθερία και σύνορα, τα οποία όμως σήμερα δεν είναι μόνο γεωγραφικά αλλά ψυχικά, διότι στην ψυχή μας διακυβεύεται η ιστορική μας ύπαρξη και η συνέχεια”.
Στο τέλος της ομιλίας του θύμισε την ανακοίνωση του BBC, για το ηρωικό κατόρθωμα των Μενετών και της Καρπάθου.
Ο κ. Μιχάλης Μερακλής, Ομότιμος καθηγητής Λαογραφίας, παν. Αθηνών. και Ιωαννίνων, επιτ. καθηγητής παν. Πελοπονήσου και πρόεδρος της Λαογραφικής Εταιρίας. Με θέμα: ” Ιστορία και Ποίηση”.
Αναφέρθηκε στην αποτύπωση εκείνων των γεγονότων, μέσα από την ολοζώντανη Καρπαθιακή ποίηση. Ο κ. Μερακλής δεν μπορούσε, όπως είπε, να μην αναφερθεί, στον αξέχαστο σπάνιο Μενετιάτη Ντίνο Μελά, που είχε γράψει και εκφωνήσει μια παρόμοια ομιλία πριν από 13 χρόνια σε έναν αντίστοιχο εορτασμό.

Ο κ. Γεώργιος Λεοντσίνης, Ομότιμος καθηγητής Νεώτερης Ελληνικής Ιστορίας και Διδαχτικής της ιστορίας παν. Αθηνών. Πρόεδρος της εταιρίας θεωρίας έρευνας της Ιστορίας. Με θέμα: “Ο Ντίνος Μελάς και το απελευθερωτικό κίνημα Καρπάθου, 5η Οκτωβρίου 1944”.

Ο κ. Χαράλαμπος Μπαμπούνης, καθηγητής νεώτερης Ελληνικής Ιστορίας, παν. Αθηνών. Πρόεδρος του Μαρασλείου Διδασκαλείου παν. Αθηνών και αντ. πρόεδρος παιδαγωγικού τμήμ. δημοτικής εκπαίδευσης παν. Αθηνών. Με θέμα: ” Δυναμισμός και δυναμική, επαναστατικό κίνημα Καρπάθου (5η Οκτωβρίου 1944) 70 χρόνια μετά”.

Ο κ. Δημήτρης Δασκαλάκης, καθηγητής βιομηχανικής κοινωλογίας και βιομηχανικών σχέσεων, παν. Αθηνών. Και κοσμήτωρ της σχολής επιστημών αγωγής παν .Αθηνών. Με θέμα ” 5η Οκτ 1944: Κοινωνικές προυποθέσεις και ιστορική διαχείρηση των γεγονότων”.

Αναδρομή στην καθιέρωση του πρώτου εορτασμού, που πραγματοποιήθηκε το 1965 στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά αλλά και τις προσπάθειες που κατέληξαν στην αναγνώριση της “5ης Οκτωβρίου”, ως επίσημης αργίας της Καρπάθου, με το Βασ. Διάταγμα 157 την 25/2/1969, και από τον Σύλλογο Απανταχού Μενετιατών έγινε από τον Μενετιάτη γιατρό, κ. Γιώργο Λυτό.
Μικρή τοποθέτηση, τόσο για την ιδέα (ιατρός Δ. Χατζηδημητρίου), όσο και την απόφαση της τοποθετήσεως του Ανδριάντα στις Μενετές, που τα αποκαλυπτήρια έγιναν στην 40χρονη επέτειο (1984), έκανε και ο πρώην πρόεδρος του συλλόγου, ο καθηγητής κ. Νικόλαος Μαστρομηνάς.
Παραβρέθηκαν στην εκδήλωση και χαιρέτησαν με αληθινή θέρμη:
Αντιπεριφεριάρχης Δωδεκανήσου, κ. Χαράλαμπος Κόκκινος.
Ο Βουλευτής Δωδεκανήσου ΝΔ, κ. Βασίλειος Υψηλάντης.
Ο Βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Αθηνών, κ. Παναγιώτης Κουρουμπλής.
Ο πρώην Υπουργός, και σημερινός πρόεδρος και διευθυντής ευρωπαϊκού Δημ. δικαίου κ. Σπύρος Φλογαϊτης, όπως ο ίδιος αποκάλυψε, έχει ιδιαίτερη γνώση για τα γεγονότα της 5ης Οκτωβρίου 1944, αφού ο πατέρας της συζύγου του (Κ. Παζαρτζής), ήταν μέλος της επαναστατικής επιτροπής της Αρκάσας.
Ο Δημοτικός σύμβουλος Καρπάθου, κ. Μιχάλης Λυτός, υπεύθυνος δημοσίων σχέσεων, του Δήμου Καρπάθου, διάβασε το ενωτικό μήνυμα του ΔημάρχουΚαρπάθου κ. Ηλία Λάμπρου.
Χαιρετισμό από τον σύλλογο Απανταχού Καρπαθίων έκανε και ο Πρόεδρος του, ο γιατρός κ. Ιωάννης Καραϊτιανός, και  προσκάλεσε το κοινό στην προσεχή εκδήλωση για την “Επανάσταση της Καρπάθου” που οργανώνει ο ΣΑΚ, στο Δημοτικό θέατρο Πειραιά, την Κυριακή 19 Οκτωβρίου 2014.
Επίσης παρούσα ήταν και η πρόεδρος του πολιτιστικού συλλόγου Μενετών, “Η πρόοδος”, κα Καλλιόπη Μαλλόφτη.

Τίμησαν την εκδήλωση με την παρουσία τους:

Η εκδότρια της Καρπαθιακής, κα Καλλιρόη Μανωλάκη, όπως επίσης και οι προηγούμενοι πρόεδροι του Συλλόγου Απανταχού Μενετιατών κ.κ Πωλ Βιτωρούλης, Ντίνος Λαμπετίδης, Γεώργιος Λυτός, Νικόλαος Μαστρομηνάς. Μεταξύ των παρευρισκομένων και αρκετοί απόγονοι αγωνιστών της 5ης Οκτωβρίου, όπως ο οφθαλμίατρος κ. Γιώργος Οθείτης και ο δικηγόρος κ. Μιχάλης Κοσμάς. Μεγάλοι απόντες ήταν οι πατριώτες Μενετιάτες, εκείνοι οι Καρπάθιοι, που έφυγαν βιαστικά από κοντά μας, όπως ο αξέχαστος Ηλίας Χαλκιάς, που στις τελευταίες επετείους ακόμη αναζητάμε τη βοήθεια του.

Στην εκδήλωση παρουσιάστηκε για πρώτη φορά, ένα δεκάλεπτο σπάνιο ηχητικό ντοκουμέντο, που βγήκε στον αέρα το 1957, και ακούστηκε σε όλη την Ελλάδα μόλις 13 χρόνια μετά από την επανάσταση της Καρπάθου, από τη συχνότητα του κρατικού ραδιοφώνου, σε επιμέλεια του αείμνηστου γιατρού-συγγραφέα και πρώτου προέδρου του συλλόγου Απανταχού Μενετιατών, Γεώργιου Γεωργίου. Την εκπομπή έγραψε και παρουσίαζε ο δημοσιογράφος και ιστορικός συγραφέας Ανδρέας Σκανδάμης και τη σκηνοθετική επιμέλεια είχε ο Νίκος Φώσκολος.
Το ηχητικό ντοκουμέντο ανασύρθηκε από το αρχείο του κ. Μιχάλη Γεωργίου και παραδόθηκε για κατάλληλη επεξεργασία και προβολή από τον σύλλογο Απανταχού Μενετιατών Καρπάθου.
Στο κλείσιμο της εκδηλώσεως η συναισθηματική φόρτιση κορυφώθηκε, αφού παρουσιάστηκε επτάλεπτο βίντεο με τον γνωστό Μενετιάτη μαντιναδόρο κ. Αριστείδη Παπουτσάκη, να αφηγείται έμμετρα όλη την ιστορία της 5ης Οκτωβρίου και της απελευθέρωσης του νησιού, αφού ο ίδιος ήταν ένας από τους επαναστάτες οπλοφόρους και έζησε τα γεγονότα από πρώτο χέρι!
Χαιρέτισαν την ημέρα μνήμης του ξεσηκωμού της Καρπάθου και έστειλαν τα δικά τους, προσωπικά
γραπτά μηνύματα οι:
Πρώην Πρόεδρος Ελληνικής Δημοκρατίας, κ. Κωστής Στεφανόπουλος, που και πάλι με πρωτοβουλία του καθηγητή κ. Μηνά Αλ. Αλεξιάδη,  έχει επισκεφθεί δύο φορές τις Μενετές και την Κάρπαθο,  τιμώντας έτσι το Επαναστατικό κίνημα της 5ης Οκτωβρίου 1944. 
Ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος.
Ο Βουλευτής Ν.Δ. κ. Κώστας Κατσαφάδος.
Ο Βουλευτής του Σύριζα Πειραιά, κ. Θοδωρής Δρίτσας.
Η Βουλευτής της ΔΗΜΑΡ, κ. Μαρία Ρεπούση.
Ο οικοδεσπότης, Σύλλογος Απανταχού Μενετιατών Καρπάθου, ευχαρίστησε όλους τους παρεβρισκομένους, και ιδιαίτερα τους ομιλητές καθηγητές πανεπιστημίου Αθηνών, που αποδέχτηκαν την πρόσκληση και συμμετείχαν στην εκδήλωση-ημερίδα.
Μια παλαιότερη ιδέα του κ. Μηνά Αλ. Αλεξιάδη, η παραγωγή από τον σύλλογο καρφιτσών πέτου, (pins), με το σήμα της Καρπάθου και τα 70 χρόνια από τον ξεσηκωμό και τα Ελευθέρια, έγινε και σε αυτόν τον εορτασμό πράξη. Τα σήματα που έγιναν ανάρπαστα, μοιράστηκαν σε όλους τους συμμετέχοντες της εκδήλωσης.
Και η ξεχωριστή 70η επέτειος, από το επαναστατικό-επελευθερωτικό κίνημα Καρπάθου, της 5ης Οκτωβρίου 1944, πέτυχε να κρατήσει την ουσία και το μέτρο, αλλά και να σηκώσει λίγο πιο ψηλά το αγνό πατριωτικό αίσθημα των Καρπαθίων και να σταθεί σαν μια ακόμη απόδειξη για τους Καρπάθιους, αλλά και όλους τους Δωδεκανήσιους, που δεν ξεχνούν τη κληρονομία των προγόνων τους.