Λεξικό Μαθηματικών Δημοτικού, Βασίλης Κούτσαρης

ΛΕΞΙΚΌ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΏΝ ΔΗΜΟΤΙΚΟΎ
• Ορισμοί εννοιών
• Ιδιότητες πράξεων
• Μονάδες μέτρησης
• Γεωμετρικά σχήματα
• Τύποι
• Διαγράμματα Στατιστικής
• Παραδείγματα – εφαρμογές
• Βιογραφίες Μαθηματικών
• Πίνακες μονάδων μέτρησης

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Πρόλογος …………………………………………………………. 11
Εισαγωγή …………………………………………………………. 13
Ο ορισμός μιας έννοιας στα μαθηματικά …………….. 17
Ερμηνεία συμβόλων …………………………………………. 23
Το Λεξικό Α – Ω …………………………………………………. 25
Πίνακες ……………………………………………………………. 224
Βιβλιογραφία …………………………………………………… 230

«Τα Μαθηματικά είναι ένας τρόπος με τον οποίο περιγράφονται όψεις του περιβάλλοντος κόσμου. Η μαθηματική εκπαίδευση πρέπει να προσανατολίζεται προς το να προσφέρει στους μαθητές και μαθήτριες έναν πλήρη έλεγχο της γλώσσας των Μαθηματικών ως ένα μέσο επικοινωνίας.
Για τους μαθητές αυτό σημαίνει:
• Να έχουν ένα πλήρες λεξιλόγιο μαθηματικών όρων και συμβόλων υπό τον έλεγχό τους.
• Να κατανοούν τη σύνταξη της μαθηματικής γλώσσας και να κάνουν σωστή χρήση αυτής της γλώσσας όταν συζητούν, συνθέτουν λύσεις ή διατυπώνουν ερωτήσεις.
• Να είναι ικανοί να διαβάζουν και να ερμηνεύουν μαθηματικά κείμενα που είναι διατυπωμένα σε προφορική, διαγραμματική ή συμβολική μορφή.
• Να διαθέτουν ικανότητα για μετάφραση από τη φυσική γλώσσα στη μαθηματική γλώσσα.
• Να συσχετίζουν πραγματικά αντικείμενα και καταστάσεις, εικόνες και διαγράμματα με μαθηματικές έννοιες και ιδέες.»

Μία από τις δυσκολίες που συναντούν οι μαθητές Δημοτικού στα Μαθηματικά είναι η αποσαφήνιση και διατύπωση των εννοιών και των ιδιοτήτων τους με μαθηματική ορολογία. Παρ’ όλο που στις περισσότερες περιπτώσεις δίνεται στο βιβλίο ο «ορισμός» μιας έννοιας, υπάρχουν και περιπτώσεις που αυτός είναι «κρυμμένος» κατά κάποιο τρόπο σε μία παράγραφο κειμένου, με αποτέλεσμα να μη γίνεται άμεσα αντιληπτός από τους μαθητές. Επειδή δε τα Μαθηματικά του Δημοτικού παρουσιάζονται μέσα από παραδείγματα για να γίνονται περισσότερο κατανοητά και επειδή κρίνεται σκόπιμο για την ηλικία των μαθητών και μαθητριών να μην δίνεται πάντα ένας ορισμός αυστηρά διατυπωμένος σε μαθηματική γλώσσα, έχουμε σαν αποτέλεσμα να μην μπορούν οι μαθητές σε κάποιες περιπτώσεις να εντοπίσουν τις βασικές έννοιες, όταν διαβάζουν το βιβλίο τους.
Κύρια χαρακτηριστικά στη διατύπωση των μαθηματικών εννοιών και διανοημάτων με τη μαθηματική γλώσσα είναι:
• η τάξη,
• η σαφήνεια,
• η ακρίβεια,
• η αυστηρότητα,
• η λιτότητα και
• η κομψότητα.
Αρκετοί μαθητές/μαθήτριες με δυσκολία καταφέρνουν να συνειδητοποιήσουν και να διατυπώσουν μαθηματικές έννοιες προφορικά ή γραπτά. Όχι μόνον γιατί κάποιες από αυτές δεν τις αναγνωρίζουν εύκολα στα σχολικά βιβλία τους, αλλά και διότι:
• η μεγάλη έκταση της διδακτέας ύλης σε συνδυασμό με τις διαθέσιμες ώρες διδασκαλίας δεν αφήνει πάντα αρκετό χρόνο σε μαθητές/μαθήτριες και εκπαιδευτικούς για καλύτερη επεξεργασία στον συγκεκριμένο τομέα μέσα την τάξη,

• οι μαθητές/μαθήτριες δεν διαβάζουν αρκετά τη θεωρία, ώστε να εξοικειωθούν με τις μαθηματικές έννοιες και τους κανόνες, αλλά δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στην επίλυση των ασκήσεων και των προβλημάτων, γιατί έτσι νομίζουν ότι ανταποκρίνονται καλύτερα στα σχολικά τους καθήκοντα
• αρκετοί μαθητές/μαθήτριες δεν διατηρούν στο σπίτι τους βιβλία προηγουμένων τάξεων με αποτέλεσμα να μην μπορούν να ανατρέξουν σε αυτά για έννοιες τις οποίες έχουν ήδη διδαχθεί αλλά δεν τις θυμούνται.
Για όλους τους παραπάνω λόγους πιστεύω ότι θα φανεί χρήσιμο το παρόν Λεξικό, αφού περιλαμβάνει τις βασικές έννοιες, ιδιότητες και κανόνες των Μαθηματικών, σύμφωνα με το αναλυτικό πρόγραμμα όλων των τάξεων του Δημοτικού σχολείου. Τα λήμματα είναι διατυπωμένα σε γλώσσα κατανοητή, όχι πάντα με αυστηρά μαθηματική ορολογία, χωρίς όμως να αλλοιώνεται το μαθηματικό περιεχόμενό τους. Θεωρήθηκε σκόπιμο να συμπεριληφθούν και ορισμένες έννοιες που δεν αναφέρονται στα βιβλία ή δεν διδάσκονται, αλλά είναι απαραίτητες για την κατανόηση άλλων.
Καλύπτονται θέματα:
• της αριθμητικής και της άλγεβρας,
• της γεωμετρίας και της στερεομετρίας, και
• της στατιστικής.
Επίσης θεώρησα χρήσιμο να συμπεριλάβω:
• βιογραφίες των αρχαίων Ελλήνων μαθηματικών, οι οποίοι αναφέρονται στα σχολικά βιβλία όλων των τάξεων
• συγκεντρωτικούς πίνακες μονάδων μέτρησης
• συγκεντρωτικούς πίνακες εμβαδών και όγκων, επίπεδων και στερεών σωμάτων
• πίνακα με μαθηματικά σύμβολα (παρ’ όλο που δεν χρησιμοποιούνται όλα στο Δημοτικό).
Ελπίζω το μικρό και συνοπτικό αυτό Λεξικό να αποτελέ15
σει χρήσιμο εργαλείο στα χέρια των μαθητών/μαθητριών, όχι μόνο για τη μελέτη και την εργασία τους στο σπίτι, αλλά και λόγω του μεγέθους του να το χρησιμοποιούν εύκολα όποτε ασχολούνται με τα Μαθηματικά στο σχολείο ή στο διάβασμα με άλλους συμμαθητές τους ή με τη βοήθεια των γονιών τους.
Τέλος, ευελπιστώ το Λεξικό αυτό να στηρίξει και τους μάχιμους εκπαιδευτικούς του Δημοτικού σχολείου στο σημαντικό έργο που επιτελούν καθημερινά κατά τη διδασκαλία των Μαθηματικών. Είναι ένα από τα θεμελιώδη γνωστικά αντικείμενα που οφείλουν να κατέχουν και πρέπει να το διαχειρίζονται πολύ καλά λόγω της σπουδαιότητάς του όπως και τη διδασκαλία της Γλώσσας.

ΣΕΙΡΑ: ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ (αρ. σειράς 153)
Τίτλος: Λεξικό Μαθηματικών Δημοτικού
Συγγραφέας: Βασίλης Κούτσαρης
Τόπος και Χρονολογία πρώτης έκδοσης: Αθήνα, Φεβρουάριος 2021
Σελίδες: 234
Διάσταση σελίδας: 17x24cm
Γραμματοσειρά: Calibri
Χαρτί: Γραφής 100gr
ISBN: 978-6182-011-584
Εκδόσεις: 24γράμματα / Γιώργος Δαμιανός
Διεύθυνση / Κεντρική Διάθεση:
Λεωφόρος Πεντέλης 77, Χαλάνδρι 152 34
Τηλ.: +30 210 612 70 74
Email: [email protected]
Web site / e-shop: www. 24grammata.com
Copyright © 2021 24γράμματα
H γραφιστική επεξεργασία έγινε στο ατελιέ γραφικών τεχνών των εκδόσεων 24γράμματα
(Λεωφ. Πεντέλης 77, Χαλάνδρι, τηλ. 210 612.70.74)
Υπεύθυνος ψηφιακής σελιδοποίησης: Κατερίνα Μηνογιάννη
Δημιουργία εξωφύλλου: Πασχάλης Μουδούρης