Ποιητική εντροπία,  Μουάφακ Αλ-Χαζάρ, μτφ: Βαγγέλης Τσίρμπας

Ποιητική εντροπία
Ποιητής: Μουάφακ Αλ-Χαζάρ, εκδ. 24γραμματα
Μεταφραστής (Ελληνικά): Βαγγέλης Τσίρμπας
Μεταφραστής (Αγγλικά): Ζιάντ Αταγλίμπι
Επιμέλεια (από τα Αραβικά): Ουεφέ Τέζι
Πίνακας εξωφύλλου: Ιάκωβος Σταυρίδης
ISBN: 978-6182-011-966

Η αρχή διατήρησης των τραγουδιών
O ταχυδρόμος στην πόλη μου,
την πόλη του μισεμού μου εννοώ,
η πόλη μου ανήκει πια σε άλλους,
καθώς οι πόλεις συνηθίζουν να κωπηλατούν
σ’ ανθρώπινα ποτάμια.
Κινούνται σα
σκάφη αναψυχής,
διασχίζοντας
χρόνια κι εποχές,
αδιαφορώντας
για νεκρούς και
μάρτυρες.
Οι πόλεις δε νοιάζονται
για τη θλίψη στην ποίηση των ξενιτεμένων,
οι πόλεις αγκαλιάζουν μόνο τους επιζώντες!
Ο ταχυδρόμος στην πόλη μου,
την πόλη του μισεμού μου εννοώ,
είναι ένας αλλόκοτος τύπος, γνωρίζει ότι είμαι
ένας μοναχικός άνδρας,
ότι κοιμάμαι μετά τη χαραυγή
κι ότι αγαπώ το ποίημα κατά τέτοιον τρόπο.
Με ρωτά ακόμα, αγάπησες ποτέ καμιά γυναίκα;
Απαντώ:
Ποια θα αγαπούσε έναν απ’ τους χαμένους;
«Χαμένες γυναίκες! Κοίταξε απ’ το παράθυρο, καλέ μου κύριε,
οι εραστές ζωγραφίζουν στα πεζοδρόμια,
διδάσκουν ποίηση τους φτωχούς!
Γράφεις – κάθε μέρα – του κάκου;
Έχεις κατανοήσει το σκοπό, το νόημα, την ουσία;
Έχεις, τέλος πάντων, γράμματα να στείλω στους δικούς σου;»
Γέλασα κι είπα:
Όχι, τίποτα άξιο λόγου!
«Έχεις γράψει άλλο ποίημα;»
Γέλασα κι είπα:
Όχι, όχι!
Δεν έχω γραμματόσημο,
μήτε προορισμό για να στείλω νόημα στους δικούς μου,
αλλά έχω γράψει για την πατρίδα
και τις λεπτομέρειες της χειραφέτησης
απ’ τους μύθους της πατριάς.
Ωστόσο, χρειάζομαι λίγο χρόνο ακόμα
για ν’ αποβάλω το θάνατο ένδοθεν και να ενώσω
όλες τις εικόνες.
Επίσης, θα πρέπει να εξισώσω
τις πλευρές του ποιήματος,
δεν μπορώ να δεχτώ ένα σύστημα
που δεν υποκλίνεται στην επιστήμη.
Η περιλάλητη αρχή
διατήρησης της ενέργειας
ή
η αρχή διατήρησης των τραγουδιών:
Είσοδος:
1 – Τα δάκρυα της καρδιάς μου
2 – Η παρατεταμένη σιωπηλή στιγμή
3 – Ο ξεριζωμός
Έξοδος:
1 – Η επίδραση των δέντρων
2 – Το υδάτινο κελάρυσμα στον κερατοειδή χιτώνα
3 – Ο ενθουσιασμός στο πρόσωπο ενός εμπόρου στιγμών
Μ’ άλλα λόγια,
σταφύλια στο νου του φθαρμένου ποιητή,
κρασί που κελαρύζει στις καρδιές των ακροατών.
«Δε σκαμπάζω από χημεία,
αλλά λατρεύω να σ’ ακούω να μιλάς για επιστήμη,
θαρρείς και θ’ αναβρύσει μουσική απ’ τους τοίχους του σπιτιού,
θαρρείς και θα λάμψει δίπλα μου ένας καταρράκτης λέξεων,
θαρρείς και θα μπει ένα νέφαλο απ’ το παράθυρο!
Όταν σε βλέπω
φτάνω να λαχταρώ τη θλίψη,
τέλος πάντων,
έφτασε η ώρα να σ’ αποχαιρετίσω.
Γράφε, γράφε για ‘σένα
ή για τους άλλους, καλέ μου κύριε.
Θα περιπλανηθώ στην πόλη.»
Δεν πειράζει! Πρόσεχε μόνο τις λέξεις π’ εγκυμονούν τα γράμματα.
Ο ταχυδρόμος στην πόλη μου,
την πόλη του μισεμού μου εννοώ,
είναι ένας αλλόκοτος τύπος, γνωρίζει ότι είμαι
ένας μοναχικός άνδρας.
Συνεχίζει να μου ζητά να γράφω παρά τη θέλησή μου
και λέει:
Ρίξε ό,τι θέλεις να ξεχάσεις
στο γραμματοκιβώτιο.

Σημείωμα του μεταφραστή
Η Ποιητική εντροπία του Μουάφακ Αλ-Χαζάρ κυκλοφόρησε το 2020 σε δίγλωσση έκδοση (Αγγλικά/Αραβικά) από τον εκδοτικό οίκο Gerakbudaya στη Μαλαισία. Η ιδέα της μετάφρασης της ποιητικής συλλογής του πρωτοεμφανιζόμενου Σύριου ποιητή στα Ελληνικά στο πλαίσιο της γεφύρωσης και της ώσμωσης αλαργινών αισθητικών/καλλιτεχνικών κοινοτήτων αγκαλιάστηκε τόσο από τον ποιητή, όσο και από τον Γιώργο Δαμιανό. Η ελληνική έκδοση βασίστηκε αρχικά στην αγγλική έκδοση, ωστόσο έλαβε υπόψη της και την αραβική, η οποία υπερίσχυσε της αγγλικής σε αρκετά σημεία – εδώ πρέπει να επισημανθεί η πολύτιμη συνεισφορά της Ουεφέ Τέζι και της Σάρας Σάμπρα – ενώ διαρκής ήταν η πολύμηνη επικοινωνία, η αλληλεπίδραση και η συνεννόηση με τον ίδιο τον ποιητή. Με άλλα λόγια, το ελληνικό μετάφρασμα απορρέει από δύο πηγές για να καταλήξει αυτόνομα στη Θάλασσα της Μετάφρασης μέσω μιας διαδικασίας δημιουργικής πρόσληψης. Αναπόσπαστο εξωγλωσσικό στοιχείο του ελληνικού μεταφράσματος είναι το εξώφυλλο της ποιητικής συλλογής, δημιουργία του Ιάκωβου Σταυρίδη.
Βαγγέλης Τσίρμπας
Αθήνα, 4/5/2021

Εισαγωγή – Ένας καυγάς
Βάδιζα μόνος το βράδυ. Η Κ.Λ. θύμιζε γυναίκα υγρή κι ικανοποιημένη.
Δεν ήμουν στ’ αλήθεια μόνος, οι δρόμοι έσφυζαν από πεζούς, κατανα-
λωτές κι επαίτες. Ο θόρυβος πληγώνει την ιερότητα της μουσικής που
παίζει ένας άστεγος στη γωνιά του δρόμου. Το τρένο είναι ένα ψυχρό
ον που διεισδύει στις σήραγγες της πόλης, καθώς οι επιβάτες δε γνωρί-
ζουν τίποτα απ’ τη διαδρομή τους πέρα απ’ τους προορισμούς.
Έστριψα στη γωνία, σ’ ένα ζοφερό στενοσόκακο όπου παρεισφρέουν
μόνο ποντίκια, κάθε τρεις και λίγο. Ενώ σιμώνεις μπορείς ν’ αφουγκρα-
στείς τους ψιθύρους των ποντικιών, μπορείς να τα νοιώσεις να περνούν
ανάμεσα απ’ τα πόδια σου… Έχω διασχίσει αυτό το σοκάκι ήδη χίλιες
φορές, έχω απομνημονεύσει την οσμή του, μοναδικός μου στόχος ήταν
να φτάσω σε μία καφετέρια που επισκέπτομαι κάθε μέρα πριν καταλήξω
στο σπίτι μου.
Ενώ βάδιζα στο μακρύ, στενό σοκάκι, αντίκρισα – για πρώτη φορά
– μια πόρτα φυτεμένη μες στη μέση. Φαντάστηκα ότι έχασα το δρόμο
ή κάτι τέτοιο. Αποφάσισα να συνεχίσω να βαδίζω, αφού συλλογίστηκα
πως αυτή η πόλη δε σταματά ποτέ, είναι η πόλη των αέναων κατασκευ-
ών. Πέφτουμε για ύπνο και την άλλη μέρα ανακαλύπτουμε ένα νέο ικρί-
ωμα ή μια νέα πόρτα να έχουν ξεφυτρώσει μες στη μέση του δρόμου.
Πλησίασα την πόρτα, άγγιξα το υγρό χερούλι της, την άνοιξα σα
διστακτικός διαρρήκτης και μπήκα. Αισθάνθηκα κάποια ύπαρξη στην
άλλη πλευρά, μια αύρα που έκοβε σταδιακά το παχύ σκοτάδι εμπρός
μου. Ωστόσο, είχα σχεδόν τυφλωθεί από την έλλειψη φωτός. Σταμάτη-
σα… ακίνητος κι άκαμπτος σα φωτεινός σηματοδότης. Δε γύρισα πίσω,
δεν έβγαλα άχνα και δεν έκλεισα την πόρτα αφότου μπήκα μέσα… τρεις
μαχαιριές στο στήθος μου, μια γερή κλωτσιά στο στομάχι μου… άρχισα
να έχω παραισθήσεις, όπως οι ετοιμοθάνατοι στο νεκροκρέβατο… όλα
τ’ αραβικά γράμματα άρχισαν να γκρεμίζονται απ’ το κεφάλι μου, ό,τι
έμαθα στο σχολείο… έπειτα η ποίηση κι οι εξισώσεις, είδα μια εξίσωση
κύκλου, μια ευθεία γραμμή και κινητική ενέργεια. Όλα γκρεμίζονταν
απ’ το κεφάλι μου στο έδαφος, όπου τα γράπωναν και τα καταβρόχθι-
ζαν ακαριαία τα ποντίκια. Έπεσα χάμω, έγειρα σ’ έναν τοίχο κι έβγαλα
τα σωθικά μου. Κάτι άρπαξε το κεφάλι μου και μ’ ανάγκασε να ξεράσω
όλες τις αγγλικές και τις γαλλικές λέξεις που είχα μάθει στη ζωή μου.
Σήμερα η ποίηση μού επιτέθηκε σ’ ένα στενό σοκάκι, η ποίηση με
τσάκισε στο ξύλο μέχρι θανάτου… με κλώτσησε και με χαστούκισε και
μου τράνταξε βίαια το κεφάλι. Μου ξερίζωσε την καρδιά, μου στράγγιξε
τα δάκρυα απ’ τα μάτια, κι έπειτα έφυγε!
Έσυρα έξω το κουφάρι μου… άρχισε πάλι να βρέχει, πήρα το τρένο,
επέστρεψα σπίτι κι άρχισα να γράφω ετούτη την ποιητική συλλογή για
να ξεχάσω ότι σήμερα μου επιτέθηκε και με σκότωσε η ποίηση.

Σειρά: ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ (αρ.σειράς: 246)
Τίτλος: Ποιητική εντροπία
Ποιητής: Μουάφακ Αλ-Χαζάρ
Μεταφραστής (Ελληνικά): Βαγγέλης Τσίρμπας
Μεταφραστής (Αγγλικά): Ζιάντ Αταγλίμπι
Επιμέλεια (από τα Αραβικά): Ουεφέ Τέζι
Πίνακας εξωφύλλου: Ιάκωβος Σταυρίδης
Τόπος και Χρονολογία πρώτης έκδοσης:
Αθήνα, Μάιος 2021
Σελίδες: 202
Διάσταση σελίδας: 17x24cm
Γραμματοσειρά: Minion Pro
Χαρτί: Chamois 120gr
ISBN: 978-6182-011-966
Εκδόσεις: 24γράμματα / Γιώργος Δαμιανός
Διεύθυνση / Κεντρική Διάθεση:
Λεωφόρος Πεντέλης 77, Χαλάνδρι 152 34
Τηλ.: +30 210 612 70 74
Email: [email protected]
Web site / e-shop: www. 24grammata.com
Copyright © 2021 24γράμματα
H γραφιστική επεξεργασία
έγινε στο ατελιέ γραφικών τεχνών
των εκδόσεων 24γράμματα
(Λεωφ. Πεντέλης 77, Χαλάνδρι, τηλ. 210 612.70.74)
Υπεύθυνος ψηφιακής σελιδοποίησης: Κατερίνα Μηνογιάννη
Δημιουργία εξωφύλλου: Κατερίνα Μηνογιάννη
The original edition of Poetic Entropy by Mwaffaq Al-Hajjar was first published in 2019 by Gerakbudaya, Malaysia / Edisi pertama Poetic Entropy karya Mwaffaq Al-Hajjar pertama kali diterbitkan pada tahun 2019 oleh Gerakbudaya, Malay