Η ΜΑΓΕΙΑ ΤΟΥ ΑΠΕΙΡΟΥ, Μοϊκόμ Ζέκιο, μτφρ: Πέτρος Τσερκέζης, Δίγλωσση έκδοση

ΜΟΪΚΟΜ ΖΕΚΙΟ MOIKOM ZEQO
Η ΜΑΓΕΙΑ ΤΟΥ ΑΠΕΙΡΟΥ MAGJIA E INFINITIT
Δίγλωσση ποιητική Ανθολογία Antologji poetike dygjuhëshe

 

σε όλα τα βιβλιοπωλεία και

online https://24grammata.com/product/8843/

Μπορείτε, ακόμα, να τα παραγγείλετε και τηλεφωνικά 210 612 70 74,

αντικαταβολή, κούριερ, παράδοση την επόμενη εργάσιμη

 

Επιλογή και μετάφραση από την αλβανική γλώσσα

ΠΕΤΡΟΣ ΤΣΕΡΚΕΖΗΣ
Επιμέλεια
Χρήστος Τουμανίδης
Përzgjodhi dhe përktheu nga gjuha shqipe
PETRO ÇERKEZI
Redaktoi
Kristo Tumanidhi
2021

 

Η ΜΑΥΡΗ ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΤΟΥ ΣΚΑΚΙΟΥ
Με έλκουν τα χρώματα των αποστάσεων, έτσι όπως έλκει
το ένστικτο των κυνηγόσκυλων, τα τρυγόνια!
Αχ, ν’ άνοιγα και να ‘κλεινα τα μάτια μου,
όπως τα χείλη της Μόνα Λίζα, που δεν φανέρωσαν ποτέ,
το μυστικό τους!
Χαρίζω τρεις Παραδείσους, μόνο για τα ξύλινα εκείνα
τσόκαρα που μ’ αυτά περπατούσα, χτυπώντας τις πέτρινες πλάκες
της αυλής, της ξεχασμένης παιδικής ηλικίας!
Ο χρόνος φεύγει, μετά, η παντοδύναμη Νύχτα
εξουσιάζει τα πάντα, όπως η Μαύρη Βασίλισσα του Σκακιού!
2004-2009

Η ΜΑΓΕΙΑ ΤΟΥ ΑΠΕΙΡΟΥ 31
MBRETËRESHË E ZEZË SHAHU
Më tërheqin ngjyrat e largësive si instinktin e langoit turtujt!
Ah, t’i hapja dhe t’i mbyllja sytë, si buzët e Mona Lizës,
që s’e tha kurrë, rrëfimin e saj, të fshehtë!
Tri Parajsa jap, veç për nallanet prej druri, me të cilat ecja,
duke trokëllitur, mbi plloçat prej guri, të oborrit,
të fëminisë së harruar!
Ikën koha, pastaj e plotfuqishme zotëron gjithçka Nata,
si Mbretëreshë e Zezë shahu!
2004-2009

 

Αλβανοί ποιητές στις εκδόσεις 24γράμματα

1. Η ΜΑΓΕΙΑ ΤΟΥ ΑΠΕΙΡΟΥ, Μοϊκόμ Ζέκιο, μτφρ: Πέτρος Τσερκέζης, Δίγλωσση έκδοση https://24grammata.com/product/8843/
2. Μιράντα Ίτση, Ευρώπη ανώνυμων εποχών, μτφρ: Πέτρος Τσερκέζης, Δίγλωσση έκδοση https://24grammata.com/product/430/
3. Πόρτες κλειστές, Edmond Dashi https://24grammata.com/product/82655/

Ο ΠΟΙΗΤΗΣ ΜΟΪΚΟΜ ΖΕΚΙΟ ΕΝΑΣ ΟΡΑΜΑΤΙΣΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΔΙΑΣΤΑΣΕΩΝ
Έχει μνήμη ο πόνος; Πιστεύω πως η μνήμη του πόνου είναι η πιο δυνατή.
Όταν είχα τελειώσει τη μετάφραση του βιβλίου αυτού την άνοιξη του
τρέχοντος έτους ο ποιητής Μοϊκόμ Ζέκιο μπαινόβγαινε κάθε μήνα στο
νοσοκομείο. Του έστειλα τη μετάφραση και τη χάρηκε πολύ. Δεν ήξερε
πώς να με ευχαριστήσει. Πετάω στους εφτά ουρανούς. Ούτε η έκδοση
στην Αμερική δεν μου χάρισε τόση χαρά και ικανοποίηση, μου είπε σε
μια από τις συνομιλίες μας. Μου έδωσες ανάσα ζωής!
Την είχε ονειρευτεί πολύ μια μετάφραση του έργου του στη γλώσσα
της μεγάλης ποίησης του Ομήρου, του Καβάφη, Σεφέρη, Ελύτη, Ρίτσου
και πολλών άλλων ποιητών που τον είχαν αφήσει πολλές νύχτες άυπνο
μελετώντας τους ως που τους είχε ξεκοκαλίσει. Ο Ζέκιο είναι ίσως ο
πιο τολμηρός ποιητής των αλβανικών γραμμάτων, ένας οραματιστής
μεγάλων διαστάσεων που έχει ξεπεράσει προ καιρού τα σύνορα των
Βαλκανίων. Η μεταφορά είναι το σπίτι του, ο συμβολισμός ο ουρανός του.
Ανασαίνει βουνά και θάλασσες, χτίζει σκαλιά με όλους τους ποιητές του
κόσμου, (ζωντανούς ή νεκρούς) ενσαρκώνει τον πολιτισμό των αιώνων
και φτιάχνει τον δικό του φανταχτερό πύργο με μοντέρνο στιλ, στέλνει
τα δικά του πανανθρώπινα μηνύματα. Η ποίησή του είναι πατρίδα
όλου του κόσμου και αυτός είναι εντεταγμένος και αφοσιωμένος στο
αποστολικό τάγμα των πολεμιστών του φωτός. Τα βιβλία του Μοϊκόμ
Ζέκιο (άνω των εκατό) είναι ποιητικά όνειρα στο εφιαλτικό σύμπαν της
παρακμής του σήμερα και μανιφέστα για τις γενιές του μέλλοντος. Η
πυράκτωση της ποιητικής φαντασίας είναι σπινθήρες αστραπής από
τους ουρανούς διαφορετικών εποχών και γενεών.
Η είδηση για τη φυσική αποδημία από τη ζωή του ποιητή κατρακύλησε
σαν ένας βράχος στα πόδια της λογοτεχνικής οικογένειας και όχι
μόνο. Το ποιητικό του προφίλ είχε προφητικά χαρακτηριστικά, οι
εγκυκλοπαιδικές του γνώσεις, το εξαιρετικό ταμπεραμέντο και η
δυναμική του, η γενειάδα του με το φαρδύ καπέλο που θύμιζε τον
μεγάλο Whitman είναι το αυθεντικό του πορτρέτο.
Ο Zέκιο αναμφίβολα είναι ένας λογοτεχνικός θεσμός, μια ειδική
ποιητική και φιλοσοφική σχολή. Είναι ο ποιητής και ο πεζογράφος, ο
ερευνητής, ο ιστορικός, ο αρχαιολόγος, ο δημοσιογράφος, ο κοινωνικός
λειτουργός και ο ασυμβίβαστος πολιτικός. Ο ποιητικός του λόγος έχει
θεμελιώδη ρόλο στη λειτουργία και δραστηριότητα του πνευματικού
συνόλου και χαρακτηρίζει τη δομή μιας νέας λογοτεχνίας. Είναι η πιο
ξεχωριστή, μοντέρνα και περίπλοκη φωνή των αλβανικών γραμμάτων.
Είναι τόσο παραδοσιακή όσο και σύγχρονη, τόσο δομική όσο και
καθολική, με συνθετική γραφή που θα τη ζήλευε ο δημιουργός κάθε
χώρας. Ο εγκέφαλός του συσσωρεύει πάντα ζωτικά και λογοτεχνικά
γεγονότα, κάνει τον σαρωτή της κοινωνίας και του χρόνου με
απόλυτη προδιάθεση και αφοσίωση και επεξεργάζεται τα πάντα στον
καλλιτεχνικό του μηχανισμό για να μας χαρίσει έργα με σπάνιες αξίες
και ευρωπαϊκά οράματα. Ακόμα και στις πιο σκοτεινές στιγμές που κάθε
νεωτερισμός ονομάζονταν αίρεση, όταν η γνήσια τέχνη καταδιώκονταν
και οι δημιουργοί της βασανίζονταν, ο ποιητής Μοϊκομ Ζέκιο δεν
σταμάτησε ποτέ να βγαίνει ενάντια στο ρεύμα να στοχάζεται και να
γράφει διαφορετικά, για να συλλάβει, να μεταφέρει και ν’ αντισταθεί
στο καθεστώς, στη μετριότητα και την ξεπερασμένη έννοια της τέχνης
του δοξασμού.
Μεταφέρει στους ώμους του τη σύγχρονη τραγωδία του απλού ανθρώπου
που καθημερινά χάνει όλο και περισσότερο τον προσανατολισμό
του στον σύγχρονο λαβύρινθο της απανθρωπιάς με Μινώταυρους,
Κέρβερους και Κενταύρους. Η μοναδική του κινητή περιουσία είναι
το στυλό που γίνεται αιχμηρό σαν δόρυ και σαν σπαθί. Περιπλανιέται
σ’ ένα αμφιθέατρο με σκιές, όνειρα και φαντάσματα και ταξιδεύει
πότε με αμλετιανό πρόσωπο, πότε με δαιμονικό θυμό και μερικές
φορές με φωτοστέφανο ιεροσύνης. Στέκεται μπροστά στη θάλασσα,
βουτάει μέσα της και βγάζει από εκεί αμφορείς με μηνύματα χαμένων
πολιτισμών, ωστόσο βυθίζεται βαθύτερα στην ταραγμένη θάλασσα
της ανθρώπινης ψυχής και τη διαβάζει, τη μεταγράφει σαν ένα αρχαίο
εύρημα. Η καρδιά του καλπάζει, τρέχει προς τα απροσδόκητα, προς τα
μυστήρια, για να τα ανακαλύψει, να βρει ένα ένδυμα για να καλύψει τη
γύμνια του κόσμου που κρυώνει και αισθάνεται θανατηφόρα μοναξιά.
Αυτή την ψύχρα θανάτου την νιώθει έντονα γιατί για αρκετά χρόνια
τον βασάνιζε και η λευχαιμία, αλλά η απέραντη αγάπη για τη ζωή και
την τέχνη του έδιναν δύναμη. Γνώριζε καλά ότι ο χρόνος του τελειώνει,
ωστόσο τα τελευταία χρόνια με την ταλαιπωρία της ασθένειας έκανε
υπεράνθρωπες προσπάθειες να ολοκληρώσει το έργο του. Η ασθένεια
του έμπηγε το ράμφος σαν γύπας και αυτός με υπομονή Προμηθέα
έγραφε πυρετωδώς τις νέες του δημιουργίες και επεξεργάζονταν κάποια
από τα βιβλία του. Στις 15 Ιουνίου, στο μήνα των γενεθλίων του, στα
71 του χρόνια, άνοιξαν οι πύλες να τον φιλοξενήσουν στον πάνθεον
της αιωνιότητας. Ο άνθρωπος δεν τον πλησιάζει ποτέ το θάνατο των
αγαπημένων προσώπων, ακόμα περισσότερο των δημιουργών με έντονη
κοινωνική και πνευματική ζωή σαν ο Ζέκιο. Δεν πίστευα πως θα φύγει
τόσο νωρίς. Ωστόσο με όλες τις προσπάθειες σε αυτόν τον αλλόκοτο
χρόνο, όταν η πανδημία κάλπαζε και είχε νεκρώσει τα πάντα είχα δεμένα
τα χέρια και δεν μπόρεσα να επισπεύσω την έκδοσή του βιβλίου του.
Ίσως να του είχα χαρίσει κάποιες μέρες ζωής ακόμα. Κι εκείνο που θα του
είχε χαρίσει μεγαλύτερη χαρά είναι το γεγονός πως την επιμέλεια των
ποιημάτων του, σε αυτή την Ανθολογία, την ανέλαβε ο ποιητής Χρήστος
Τουμανίδης τον οποίο είχε γνωρίσει από κοντά ο Μοϊκόμ Ζέκιο, στην
Αλβανία, και τον εκτιμούσε ιδιαίτερα, όπως και ο Τουμανίδης εκείνον.
Ας είναι αυτή η συλλογή μια ανθοδέσμη, κατάθεση ψυχής στη μνήμη
του πόνου και της απώλειας για τον ποιητή Μοϊκόμ Ζέκιο. Υποκλίνομαι
με δέος στο έργο του και καλώ τον έλληνα αναγνώστη να τον τιμήσει
διαβάζοντας την μεγάλη ποίηση του, στη γλώσσα που αγαπούσε. Την
ελληνική.
Πέτρος Τσερκέζης, Σεπτέμβρης 2020

 

ΣΕΙΡΑ: ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ (αρ. σειράς 230)
Τίτλος: Η ΜΑΓΕΙΑ ΤΟΥ ΑΠΕΙΡΟΥ
Συγγραφέας: ΜΟΪΚΟΜ ΖΕΚΙΟ
Τόπος και Χρονολογία πρώτης έκδοσης:
Αθήνα, Ιανουάριος 2021
Σελίδες: 270
Διάσταση σελίδας: 17×24 cm
Γραμματοσειρά: Minion Pro
Χαρτί: Chamois 120gr
ISBN: 9786182011065
Εκδόσεις: 24γράμματα / Γιώργος Δαμιανός
Διεύθυνση / Κεντρική Διάθεση:
Λεωφόρος Πεντέλης 77, Χαλάνδρι 152 34
Τηλ.: +30 210 612 70 74
Email: [email protected]
Web site / e-shop: www. 24grammata.com
Copyright © 2021 24γράμματα

H γραφιστική επεξεργασία
έγινε στο ατελιέ γραφικών τεχνών
των εκδόσεων 24γράμματα
(Λεωφ. Πεντέλης 77, Χαλάνδρι, τηλ. 210 612.70.74)
Υπεύθυνη ψηφιακής σελιδοποίησης: Σακκά Ευθυμία